پیام آذری -

برداشت زعفران در استان خراسان‌رضوی، قطب تولید طلای سرخ کشور آغاز شد اما همچنان زعفران‌کاران با بازار پر التهابی روبه‌رو هستند که دلالان، دولت و تجار 3 ضلع آن را تشکیل می‌دهند.
به گزارش قدس آنلاین، زعفران ایرانی که به "طلای سرخ" نیز معروف است، ترکیبی جادویی در فرهنگ ایرانی به‌شمار می‌رود. از غذاهای معطر و دسرهای رنگارنگ گرفته، تا داروهای جسمی و روحی روانی، پرورش و کشت این محصول به زحمت خیلی زیادی نیاز دارد و تنها افرادی که عاشق کار پرورش زعفران هستند، می‌توانند آن را انجام دهند.
برای برداشت هر اونس از زعفران سرگل قرمز، 7000 گل بنفش رنگ زعفران باید چیده شود. لازم است که گل زعفران را با دست چید و کلاله‌های گل‌ها با دقت جابه‌جا شود. برای جایگزینی زعفران و بازگردانی مواد مغذی مورد نیاز خاک به آن، کاشت لوبیا و گندم به مدت 7 تا 10 سال امری ضروری است.
هر ساله، فصل برداشت زعفران از اوایل ماه مهر آغاز می‌شود. درست هنگامی که گیاهان دیگر خشک شده، گل‌های بنفش زیبای زعفران زمین‌ها را پوشانده و منظره زیبایی را در مناطق خشک ایران به‌وجود می‌آورد. زعفران کاران عمده ایرانی در شرق کشور مستقر هستند. اگر در مورد نام شهرهای اصلی برای پرورش زعفران کنجکاو هستید، شهرهای گناباد، تربت حیدریه، تایباد، خاف، و قائن را به خاطر بسپارید.
همه این شهرها در خراسان واقع شده و فصل برداشت از اول مهر شروع و حدود 2 الی 3 هفته به طول می‌انجامد. با وجود چنین تلاش و سختی اما زعفران‌کاران دیگر انگیزه لازم برای پرورش طلای سرخ ایران را ندارند و هر ساله متحمل ضرر بسیاری می‌شوند یکی از این علل ورود دلالان به بازار زعفران است که باعث می‌شود کشاورز سودی نکند و حتی سبب ضرر شوند، دولت برای جلوگیری از این وضعیت اقدام به طرح حمایتی از زعفران‌کاران کرد که تا حدودی توانست به کشاورزان کمک کند اما باز هم دلالان زعفران در بازار این کالای با ارزش جولان می‌دهند.
غلامرضا میری، رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان‌رضوی در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: با توجه به وضعیت جوی نامناسب امسال و سال گذشته، خشکسالی و گرانی آب که کشاورزان با آن روبه‌رو بودند و همچنین با توجه به کاهش انگیزه کشاورزان برای تولید به دلیل قیمت پایین زعفران پیش‌بینی می‌شود که تولید این محصول در سال جاری کاهش خواهد داشت که امسال تقریبا سطح زیرکشت 121 تا 125 هزار هکتار برآورد شده است.
وی افزود: محصول 1400 هنوز وارد بازار نشده و محصولات به عنوان نوبرانه وارد بازار شده است، برای تخمین قیمت واقعی زعفران و مقایسه قیمت نسبت به سال گذشته نیاز است که قیمت را در دوسال در یک روز مقایسه کرده تا تفاوت قیمتی برآورد شود.
حمایت از زعفران‌کاران تنها روی کاغذ
میری با اشاره به اینکه قیمت تعیین شده برای خرید زعفران نگینی صادراتی قیمت مناسبی است، ادامه داد: قیمت نگینی زعفران حداقل قیمت است و در آینده می‌تواند این قیمت افزایش یابد. این قیمت تعیین شده تقریبا با قیمت فعلی 4 میلیون تومان اختلاف دارد و به نظر با توجه به اینکه قیمت حداقل بوده قیمت مناسبی است اما دولت در طرح حمایتی از کشاورزان به محصول اصلی کشاورز توجه کرده و قیمت‌گذاری در تقسیم‌بندی محصولات مانند گل زعفران، زعفران خوشه ای و .. داشته باشند.
وی ادامه داد: بخشی از حمایت زعفران‌کاران در ناحیه دولت صورت می‌گیرد اگر مانند سال گذشته تنها فقط از روی کاغذ حمایت از زعفران‌کار انجام شود زعفران‌کاران گرفتار دلالان می‌شوند که برای جلوگیری از ضرر کشاورزان نیاز به حمایت همه‌جانبه دولت از کشاورزان زعفران است.
میری در رابطه با وضعیت صادرات زعفران عنوان کرد: تا پایان مردادماه سال جاری در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته، صادرات زعفران 7 درصد رشد داشته است. در حال حاضر صادرات نیز ادامه دارد. امید است در سال جاری رشد بیشتری در زمینه صادرات صورت بگیرد.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان‌رضوی در توضیح اینکه چه کسی تعیین کننده قیمت زعفران است؟، بیان کرد: تولیدکننده در قیمت‌گذاری محصول نقشی ندارد و منطق عرضه و تقاضا تنها تعیین کننده قیمت بازار است.
محصول استراتژیکی که حمایت نمی‌شود
وی در پاسخ به این سئوال که دلالان در تعیین قیمت زعفران چقدر تاثیرگذار هستند، متذکر شد: اگر تضمین قیمت به کشاورز بدهیم او اصلا با دلال کار نمی‌کند، زعفران یک محصول ملی بوده و در دنیا مطرح است، اما از این کشاورز و از این محصول استراتژیک حمایت نمی‌شود، این در حالی است که ما در دنیا اولین تولیدکننده هستیم، زعفران ما انحصاری است، اگر حمایت شود، می‌توانیم در بازارهای جهانی فروش خیلی خوبی داشته باشیم، اما با این وضع کشاورز مجبور می‌شود بعد از هزینه سنگین‌ جمع‌آوری زعفران به هر کسی که خریدار زعفرانش باشد آن را بفروشد، بنابراین، وی باید حمایت شود تا دست دلالان از این بازار و محصول کوتاه بماند.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان‌رضوی یادآور شد: متاسفانه قیمت‌ها از سه سال گذشته تا به امروز افزایش داشته، این در حالی است که نیاز آن کشاورز نسبت به سال گذشته چندین برابر شده، بنابراین، باید قیمت محصول به شکلی تعیین شود که برای کشاورز مقرون به صرفه باشد.
میری گفت: ایران، اسپانیا، افغانستان، پرتغال، فرانسه، هنگ کنگ، هلند، یونان، چین، آلمان و سوییس صادرکنندگان عمده زعفران در دنیا هستند. سهم ایران در صادرات زعفران سال 2016 برابر با 42درصد بوده، که اسپانیا 29درصد، افغانستان 8 درصد، پرتغال 5درصد، فرانسه 3درصد، و بقیه کشورهای با مجموع سهم 13درصد در رده‌های بعدی قرار گرفته اند.
طرح حمایتی از زعفران‌کاران دست دلالان را کوتاه می‌کند
مهران حیاتی، مدیر جهاد کشاورزی قوچان نیز در گفت‌وگو با تسنیم با اشاره به 850 کیلومتری سطح زیر کشت زعفران اظهار داشت: سطح زیرکشت زعفران نسبت به سال گذشته تغییر چندانی نکرده و احتمالا امسال تولید زعفران با کاهش روبه‌رو شود چون سطح زیر کشت زعفران امسال رشدی نداشته است که ریشه در نارضایتی کشاورزان از بازار زعفران را دارد.
مدیر جهاد کشاورزی قوچان با اشاره به دغدغه‌های تولید کنندگان زعفران منطقه تصریح کرد: خرید حمایتی زعفران اقدامی موثر برای بهبود اوضاع زعفران‌کاران است. درهنگام برداشت محصول، قیمت‌ها به شدت پایین می‌آید. زعفران محصول مهم و استراتژیک محسوب می‌شود که هنوز متولی خاصی ندارد و نیاز به حمایت بیشتر از کشاورزان را دارد.
دغدغه اصلی کشاورزان، ثبات‌نداشتن قیمت زعفران است
حیاتی نوسانات شدید قیمت زعفران را از مهمترین عامل نارضایتی کشاورزان عنوان کرد و افزود: دغدغه اصلی کشاورزان، ثبات نداشتن قیمت زعفران است به خصوص در فصل برداشت که با نوساناتی در قیمت روبرو می‌شویم. برای ثبات قیمت، کارشناسان امر راهکارهایی پیشنهاد می‌کنند که یکی از این راهکارها خرید توافقی زعفران توسط دولت است.
وی بیان کرد: هدف جهاد کشاورزی، افزایش بهره‌وری محصول زعفران از سطح زیر کشت موجود و ثبات قیمت زعفران است. با توجه به هزینه‌های کشاورز نظیر دستمزد کارگر برای زعفران‌کاران هزینه سنگینی را به وجود آورده که با عدم ثبات قیمت زعفران، انگیزه زعفران‌کاران را به شدت کاهش می‌دهد.
حیاتی با اشاره به طرح حمایتی از کشاورزان متذکر شد: طرح حمایتی زعفران دو سال در سطح استان و شهرستان در حال انجام است و به احتمال قوی امسال نیز انجام خواهد شد اگر مشکلات صادرات زعفران حل شود نیاز به خرید دولت نیست و تجار برای تهیه زعفران خود اقدام به خریداری از کشاورزان خواهند کرد.
مدیر جهاد کشاورزی قوچان ادامه داد: برای طرح حمایتی از زعفران کاران، سال گذشته تعاونی روستایی به عنوان عامل خرید از کشاورزان معرفی شد که اطلاعات نزدیک به 30 کشاورز برای استفاده از این طرح در سامانه ثبت و تایید شد.
وی با بیان اینکه قیمت زعفران به عرضه و تقاضای بازار است، بیان کرد: قیمت گل زعفران با شروع برداشت در حال حاضر مناسب بوده و نیاز به حمایت از زعفران‌کاران نیست، قیمت زعفران در حال حاضر کیلویی 250 تا 300 هزار تومان است که اگر قیمت همچنان ثابت بماند کشاورزان نیاز به کمک نخواهند داشت. اما با ورود دلالان و کاهش قیمت گل زعفران مشکلات آنها افزایش یافته و نیاز به حمایت دارند.
منبع: تسنیم