پیام آذری - ارومیه- بحران خشک شدن دریاچه ارومیه در یک سال گذشته نه تنها خطرهای زیست محیطی و ظهور دوباره طوفان‌های نمکی را قوت بخشیده بلکه با اتصال جزایر پارک ملی دریاچه به یکدیگر، گونه‌های خاص جانداران را نیز در معرض انقراض قرار داده است؛ امری که می‌تواند حصار امن حیات وحش جزایر این حوضه را بشکند.

به گزارش ایرنا، کارشناسان معتقدند که بحران کم آبی دریاچه ارومیه سبب اتصال جزایر پارک ملی به یکدیگر شده است و ورود گونه های پستانداران به جزیره اشک به عنوان رقیب غذایی گونه‌هایی دیگر، خطر انقراض برخی از جانداران در این منطقه را افزایش داده است؛ باید اذعان کرد که جزایر دریاچه ارومیه همچون حصاری امن در حفاظت از حیات وحش و گونه‌های مختلف جانداران در این منطقه عمل می‌کرده‌اند.
به نظر می‌رسد با ورود گوشتخوارانی همچون پلنگ، گرگ و روباه به منطقه نیز تقارب ژنتیکی حیات این جاندار در معرض انقراض قرار گرفته است.
دریاچه ارومیه 102 جزیره را در خود جای داده است؛ این جزایر محل زیستگاه انواع مختلفی از پرندگان، خزندگان و پستانداران هستند؛ اما آن گونه که به نظر می‌رسد اتصال بزرگترین جزایر آن به یکدیگر همچون اشک، کبودان و آرزو می‌تواند خطری مهم برای پستانداران این منطقه همچون گوزن زرد ایرانی باشد که مدتی نیز در خطر انقراض قرار داشته است.
جزیره اشک یکی از جزایر 9 گانه حیات وحش پارک ملی دریاچه ارومیه است؛ این جزیره به علت محصور شدن در میان آب در پیش از 20 سال گذشته مهمترین و امن ترین محل برای زیست گوزن زرد انتخاب شده است.
هم اینک تراز دریاچه ارومیه نسبت به سال گذشته حدود 70 سانتی‌متر و مساحت آن نیز بیش از یک هزار و 425 کیلومتر مربع در همین بازه زمانی کاهش داشته است که زنگ خطر بزرگ زیست محیطی محسوب می‌شود.

چسبیدن جزایر دریاچه ارومیه به یکدیگر، گونه‌های حیات وحش را با خطر رو به رو کرده است
"مهران نظری" مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی با تایید رسمی اینکه چسبیدن جزایر دریاچه ارومیه به یکدیگر، گونه‌های حیات وحش را با خطر رو به رو کرده است، گفت: چسبیدن جزایر به دلیل کاهش شدید آب به یکدیگر، حفاظت از گونه‌های نادر حیات وحش این منطقه را با خطر روبه رو کرده است.
ماموران پارک ملی تجهیزات لازم برای عبور از مناطق باتلاقی را ندارند
وی با بیان اینکه میزان بارندگی‌ها در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به شدت کاهش یافته است، اظهار داشت: به دلیل کاهش آب دریاچه ارومیه هم اینک جزایر کبودان، آرزو و اشک به هم چسبیده و سبب باتلاقی شدن مسیرها شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی ادامه داد: همین اتفاق سبب شده تا ماموران پارک ملی دریاچه ارومیه برای تردد و عزیمت به جزایر با استفاده از قایق موتوری با مشکلات عدیده ای روبرو شوند که می تواند حراست از جزایر دریاچه ارومیه و گونه های نادر حیات وحش را به خطر اندازد.
نظری افزود: علاوه بر این موارد، حتی گونه‌های مختلف جانداران نیز در این باتلاق‌ها گرفتار شده و از جان خود را از دست می‌دهند.

طوفان‌های نمکی بلای جان جانداران!
مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی همچنین در رابطه با ظهور دوباره پدیده خطرناک ریزگردهای نمکی در منطقه هشدار داد و افزود: با کاهش شدید تراز دریاچه ارومیه خطر تولید دوباره ریزگردهای نمکی در منطقه افزایش یافته است که خطر بزرگی برای انواع گونه‌های جاندار و گیاهان محسوب می‌شود.
نظری با تاکید بر ضرورت توجه فوری به احیای دریاچه ارومیه در سطح ملی، گفت: براساس موارد اشاره شده بروز احتمالی توفان های گردوغبار نمکی می تواند اثرات سوئی بر جوامع انسانی، گونه‌های حیات وحش و حاشیه دریاچه داشته باشد.
کدام پستاندار پس از اتصال جزایر دریاچه ارومیه در خطر انقراض قرار دارد؟
"حجت جباری" معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی نیز با بیان اینکه " گوزن زرد ایرانی" در خطر انقراض قرار دارد، گفت: پیش بینی ما این است که با اتصال جزایر و ورود گوشتخواران به جزیره‌های پارک ملی دریاچه ارومیه، گونه در معرض انقراض " گوزن زرد ایرانی" به شدت تهدید خواهد شد.
وی ادامه داد: در سراسر دنیا و به طور کل 2 گونه گوزن زرد وجود دارد، گوزن زرد ایرانی و گوزن زرد اروپایی؛ گوزن زرد ایرانی گونه خاصی است که فقط در ایران زندگی می‌کند و جزایر دریاچه ارومیه یکی از زیستگاه‌های مهم آن است.

اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست برای جلوگیری از انقراض گوزن زرد ایرانی
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی در رابطه با اقدامات صورت گرفته برای جلوگیری از انقراض پستانداران در جزایر دریاچه ارومیه گفت: احداث آب انبارها، نصب دوربین های مداربسته، نصب تله های زنده گیری گونه های گوشتخوار، افزایش گشت و کنترل در جزیره اشک و احداث مرکز تکثیر گوزن زرد ایرانی در پارک ملی دریاچه ارومیه برای جلوگیری از انقراض این گونه بخشی از برنامه ملی حفاظت از گوزن زرد ایرانی بوده است.
وی ادامه داد: احداث آب انبار هایی برای جمع آوری آب ناشی از بارش نزولات آسمانی جهت استفاده شرب برای حیات وحش به تعداد هفت آب انبار جدید با ظرفیت هر کدام 35 هزار لیتر آب و احداث آبشخور کمک بزرگی برای رفع تهدید کم آبی برای شرب حیات وحش بوده است.
جباری بیان کرد: نصب دوربین های مدار بسته در آبشخورها مهم و حساس هم انجام و پایش لحظه ای و آنلاین حیات وحش میسر شده است.
وی ادامه داد: نصب تله های زنده گیری گونه های گوشتخوار به تعداد بیش از 40 دستگاه تله در مناطق مختلف جزیره اشک موجب شده تا گونه های گوشتخوار زنده گیری و از منطقه خارج شوند.

رد پای گوشتخواران در جزیره اشک ارومیه بیشتر شده است!
محیط بانان پارک ملی دریاچه ارومیه می گویند: رد پای پلنگ، گرگ، روباه و شغال این روزها در جزیره اشک بیشتر شده است و تهدیدی برای زندگی گوزن زرد ایرانی محسوب می شود.
بر اساس گفته آنان در پنج سال گذشته تعداد این گوشتخواران در جزیره "اشک "با کاهش آب دریاچه ارومیه و اتصال جزایر به هم رو به فزونی گذاشته است.
جدال گوشتخواران و کم آبی در میدان جزایر دریاچه ارومیه برای شکار گوزن زرد ایرانی
پوشش گیاهی جزیره اشک مشابه جنگل‌های زاگرس است و درختچه‌های بادام وحشی و درختان پسته را به وفور می‌شود در همه جای این مکان آرام و زیبا مشاهده کرد.
طی سال‌های گذشته به دلیل وجود بارش‌های مناسب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، گوزن زرد ایرانی و سایر جانداران گیاه خوار جزایر دریاچه ارومیه مشکلی از بابت آب و غذا نداشت، ولی امروز باید اذعان کرد که به دلیل کاهش در بارش‌ها و به تبع آن کاهش در رشد علوفه‌ها و گیاهان، یک چالش دیگر در این جزایر برای گونه‌های جانداران حاصل شده است.
طبق اظهارات رییس اداره حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی با اتصال جزایر به یکدیگر علاوه بر گوشتخواران، قوچ و میش ارمنی از سایر جزایر به این جزیره وارد شده اند و منابع غذایی نیز به شدت کاهش یافته است.
ورود این پستانداران به جزیره امنیت غذایی در این زیستگاه را برای گوزن های زرد ایرانی به مخاطره انداخته است، درحالی که عمده زیستگاه این جانداران جدیدالورود به جزیره اشک، جزیره کبودان است.
بر اساس اظهارات امید یوسفی همچنین با کاهش بارندگی ها، دبی چشمه آب شیرین در جزیره نیز کاهش یافته و در برخی از فصول گرم سال حتی به صفر هم می رسد.

آب؛ تنها راه نجات جزایر و جانداران دریاچه ارومیه
معاون محیط طبیعی و تنوع محیط زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی با بیان اینکه کاهش آب دریاچه ارومیه و بارندگی‌ها تهدید اصلی برای گونه‌های جانداران این منطقه است، گفت: محصور شدن جزیره اشک در میان برخی صخره های نمکی پنهان در زیر آب موجب شده بود تا به جز معدود محیط بانانی که هرروز برای نظارت به جزیره سفر می‌کردند، کسی دسترسی به این جزیره نداشته باشد.
وی ادامه داد: متاسفانه هم اکنون بسیاری از گونه‌های گوشتخوار نیز به این جزایر دسترسی دارند.
جباری افزایش سطح آب دریاچه ارومیه را راهکاری برای رفع این مشکلات زیستی دانست و گفت: در سال های اخیر افزایش سطح آب دریاچه ارومیه و احیای آن به حیات وحش و پوشش گیاهی آن کمک شایسته‌ای کرده‌ بود که این امر موجب افزایش دوباره زاد و ولد در این زیست بوم و از سرگیری زندگی عادی جانداران در جزایر شده بود.
معاون محیط طبیعی و تنوع محیط زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی اظهار کرد: برای جلوگیری از بروز این مشکل و خروج وحوش از این جزایر میزان کنترل و پایش ها از این مناطق شدت پیدا کرده است.
وی با اشاره به کاهش 22 درصدی میزان بارندگی ها در سال آبی گذشته افزود: میزان تولید آب در سطح حوزه نیز به دلیل خشکسالی با کاهش قابل توجه ای روبرو شد که این امر به میزان ذخایر پشت سدها نیز تاثیر زیادی گذاشت؛ متاسفانه با عدم ازاد سازی کافی آب توسط سدها طی سال جاری، تراز دریاچه ارومیه به شدت کاهش یافته و مشکلات فعلی را رقم زده است.
به گزارش ایرنا، تراز دریاچه ارومیه هم اکنون به یک هزار و 270 متر و 55 سانتی‌متر رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود 70 سانتی‌متر کاهش را نشان می‌دهد.
همچنین وسعت این دریاچه نیز به یک هزار و 719 کیلومتر مربع رسیده که حاکی از آن می‌باشد که فقط در یک سال گذشته تقریبا نصف شده است!
با توجه به اینکه حدود 150 هزار میلیارد ریال به قیمت به روز برای طرح‌های انتقال آب به دریاچه ارومیه هزینه شده و این طرح‌ها بیش از 98 درصد پیشرفت فیزیکی دارند به نظر می‌رسد با توج حساسیت دولت سیزدهم به مطالبات عمومی و مشکلات زیست محیطی، به زودی شاهد بهره برداری از این طرح‌ها خواهیم بود.
کارشناسان معتقدند با بهره برداری از این طرح‌ها، سالانه تراز دریاچه ارومیه تا یک متر مربع افزایش و خطرات زیست محیطی آن کاملا در کنترل خواهد بود.
برچسب‌ها
سازمان حفاظت محیط زیست گوزن زرد ایرانی ارومیه دریاچه ارومیه اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی