بزرگنمايي:

پیام آذری- شاید در کنار حساسیت‌های زیست محیطی در رابطه با خشک شدن دریاچه ارومیه و خطر طوفان‌های نمکی، باید اذعان کرد که روند رو به وخامت دریاچه طی سال‌های اخیر با وجود هزینه‌های چند هزار میلیاردی و کوچ وعده و وعید دولتمردان در بهره برداری از طرح‌های ستاد احیا از سالی به سال دیگر یک نارضایتی از وضعیت موجود را رقم زد؛ نارضایتی که با تحقق گام به گام وعده‌ها در دولت سیزدهم، جای خود را به امیدواری سپرد.

در شرایط کنونی، این سوال در اذهان ظهور می‌کند که چه چیزی در 100 روزه نخست دولت سیزدهم سبب شد تا هجم گسترده‌ای از نارضایتی‌ها در رابطه با احیای دریاچه ارومیه به یکباره به امید تبدیل شود؟

نقش استاندار جدید آذربایجان‌غربی در ایجاد امید برای احیای دریاچه ارومیه

کاهش تراز دریاچه ارومیه که از اواخر دهه 1370 آغاز شده بود، با بی توجهی مسوولان در دوره‌های مختلف به یک مشکل زیست محیطی بزرگ تبدیل شد؛ از سویی نیز هرچند مردم و اکثریت رسانه‌ها به مدت تقریبا 10 سال حساسیت کافی نسبت به کاهش مداوم تراز دریاچه ارومیه نداشتند ولی با آغاز طوفان‌های نمکی در منطقه به یکباره وضعیت دریاچه ارومیه زیر ذره بین افکار عمومی رفت.

تمامی این موارد دست به دست هم داد تا ایده‌های مختلفی برای احیای دریاچه داده شود که در نهایت منجر به تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه و آغاز یکی از بزرگترین پروژه‌های آبی کشور، یعنی طرح انتقال آب به این دریاچه شد.

طرح انتقال آب از جنوب آذربایجان‌غربی به دریاچه ارومیه تحت عنوان یک بسته و شامل چندین پروژه مختلف است که در سال 1394 آغاز و وعده بهره برداری از آن تا سال 1397 توسط مسوولان استانی و رییس وقت ستاد احیای دریاچه ارومیه داده شد؛ اما تمامی این وعده‌ها از سالی به سال دیگر تمدید شد و در نهایت به دلایل مختلف روی زمین ماند! تا اینکه اینبار نوبت به دولت سیزدهم رسیدم.

"محمد صادق معتمدیان" در همان روزهای نخستی که بر کرسی استانداری آذربایجان‌غربی تکیه داده بود، وعده این را به مردم داد که تا 2 هفته آینده شاهد اتمام مراحل احداث تونل 36 کیلومتری انتقال آب به دریاچه ارومیه خواهیم بود؛ وعده‌ای که این بار برخلاف گذشته حتی به روز موعود نیز نکشید و اتمام آن مورد توجه رسانه‌ها به ویژه کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت.

طبق اعلام رسمی انجام شده، قیمت به روز تمام شده طرح انتقال آب از جنوب آذربایجان‌غربی به دریاچه ارومیه بالغ بر 150 هزار میلیارد ریال بوده که از صندوق توسعه ملی هزینه شده است.

بسته انتقال آب از جنوب آذربایجان‌غربی به دریاچه ارومیه شامل سد کانی سیب با ظرفیت 220 میلیون متر مکعبی، یک تونل 35.6 کیلومتری و یک کانال بتنی 11 کیلومتری است که به رودخانه "گدار" متصل و پس از طی حدود 28 کیلومتر سالانه نزدیک به 650 میلیون متر مکعب آب وارد پیکره دریاچه ارومیه خواهد کرد.

احیای دریاچه ارومیه اولویت مهم دولت سیزدهم است

استاندار آذربایجان غربی در گفت و گو با ایرنا با اشاره به اینکه احیای دریاچه ارومیه از دغدغه های مهم مردم منطقه و حتی کشور است، گفت: این امر از اولویت های مهم دولت سیزدهم نیز به شمار می‌رود و توجه ویژه ای نیز به این مهم طی روزهای گذشته صورت گرفته است.

وی با تاکید بر اینکه موضوع احیای دریاچه ارومیه، موضوعی ملی است و خوشبختانه تدابیر بسیار خوبی نیز در دولت سیزدهم برای این مهم اندیشیده شده است، اظهار داشت: خشک شدن دریاچه ارومیه یک ابر چالش و باعث نگرانی بخش قابل توجهی از مردم شده است؛ برای مدیریت این بخش و بررسی ابعاد مختلف آن، نحستین نشست استان با حضور دبیر ستاد احیا و مسوولان مربوطه به موضوع دریاچه ارومیه اختصاص یافت و آخرین وضعیت و اقدامات در این جلسه به صورت دقیق بررسی شد.

معاون اول رییس جمهوری ریاست ستاد احیای دریاچه ارومیه را بر عهده دارد

حساسیت آیت الله رییسی به مشکلات زیست محیطی به اندازه‌ای بالاست که مسوولیت ریاست ستاد احیای دریاچه ارومیه که پیشتر بر عهده سازمان محیط زیست بود به معاون اول رییس جمهوری واگذار شده است؛ استاندار آذربایجان‌غربی در این رابطه معتقد است که ریاست شخص معاون اول بر ستاد احیا سبب سرعت بخشی به برنامه هایی احیای نگین آبی آذربایجان خواهد بود.

آب پشت سد کانی سیب به سمت دریاچه ارومیه آزادسازی می‌شود

"معتمدیان" با اشاره به اینکه سد کانی‌سیب در حال سرریز شدن است، گفت: با توجه به این امر، امکان دارد که بخشی از رهاسازی آب از سد به سمت دریاچه ارومیه انجام شود.

وی، گزارش گیری از نهادهای مسوول و دخیل در حوزه احیای دریاچه ارومیه را امری مهم در راستای پیشبرد اقدامات برشمرد و افزود: افزایش نظارت ها در راستای اجرای کامل وظایف و تکالیف در دستور کار قرار دارد.

تغییرالگوی کشت در حوضه آبریز دریاچه ارومیه ضروری است

استاندار آذربایجان غربی با تاکید بر اینکه تغییرالگوی کشت در حوضه آبریز دریاچه ارومیه ضروری است، گفت: آموزش کشاورزان برای تغییر الگوی کشت، استفاده از سیستم های نوین کشاورزی، کاشت محصولات کم آب بر واستفاده از ظرفیت رسانه ها از جمله راهکارهای مهمی است که در راستای احیای دریاچه ارومیه باید مورد توجه مدیران حوزه ترویج جهاد کشاورزی استان قرار گیرد.

وی اضافه کرد: همچنین هوشمند سازی و شناسایی چاه های غیر مجاز آب در مناطق روستایی و استفاده از سیستم های جدید آبیاری در حوضه آبریز دریاچه ارومیه اهمیت فراوانی دارد.

وی ادامه داد: یکی از اولویت های جهاد کشاورزی آذربایجان غربی درراستای احیای دریاچه ارومیه و بهبود روند آبی حوضه آبریز این دریاچه، ایجاد گلخانه های با متراژ بالا و کشت محصولات کم آب‌بر است.

رسانه‌ها امید آفرینی کنند

اینکه استاندار آذربایجان‌غربی برای اولین بار در بین دستگاه‌های اجرایی، دولتی و رسانه‌ها در خبرگزاری جمهوری اسلامی حضور یافت، نشان می دهد که مقام عالی دولت سیزدهم در آذربایجان‌غربی به فضای رسانه‌ای و نقش آن در امیدآفرینی به خوبی آگاه است؛ او از رسانه‌ها یاری مطلبد و معتقد است وقتی دولت سیزدهم اقدامات علمی برای احیای دریاچه ارومیه را آغاز می‌کند، لازم است که رسانه‌ها این اقدامات را برای امید آفرینی در جامعه به اطلاع مردم برسانند.

 معتمدیان همچنین خواستار افزایش اختیارات دستگاه های متولی احیای دریاچه ارومیه و اختصاص منابع مالی اجرای طرح های احیای دریاچه از منابع ملی شده است.

افزایش بهره‌وری و مدیریت آب رویکرد اصلی نجات دریاچه ارومیه در دولت سیزدهم

"محمد شریفی مقدم" مسوول هماهنگ کننده طرح جامع ترویج وزارت جهاد کشاورزی در حوضه دریاچه ارومیه معتقد است که افزایش بهره وری مصرف و مدیریت آب با به کارگیری آخرین یافته های ترویجی و علمی رویکرد اصلی در نجات دریاچه ارومیه در دولت سیزدهم است.

وی که طی هفته گذشته برای حضور در  هماهنگی رویداد کشاورزی دانش بنیان و نوآور حوزه دریاچه ارومیه به آذربایجان‌غربی سفر کرده بود با بیان اینکه350 هزار کشاورز در سه استان حوزه آبریز دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و کردستان فعالیت دارند، گفت: دولت به خوبی به حساسیت این حوزه واقف است و  توجه به اشتغال و معیشت کشاورزان در کنار احیای دریاچه ارومیه را در دستور کار قرار دارد.

"شریفی مقدم" با بیان اینکه طرح های ترویجی کشاورزی در زمینه احیای دریاچه ارومیه در سه فاز اجرایی شده است گفت: فاز اول با 12 میلیارد و 500 میلیون ریال در 25 سایت، فاز دوم با 10 میلیاردریال و فاز سوم نیز با 37 میلیاردریال در 35 کانون و 50 سایت اجرایی شده است.

مسوول هماهنگ کننده طرح جامع ترویج وزارت جهاد کشاورزی در حوضه دریاچه ارومیه افزود: هم اکنون فاز اول طرح احیای دریاچه ارومیه با بهره برداری از طرح انتقال آب از سد "کانی سیب" به عنوان مهمترین پروژه رو به اتمام است.

وی گفت: گام دوم احیای دریاچه ارومیه در دولت سیزدهم با شعار افزایش بهره وری آب در بخش کشاورزی در دست اجراست که باید تلاش و برنامه ریزی ها حول این مورد باشد.

آیت الله رییسی معتقد به حرکات نمایشی در بحث احیای دریاچه ارومیه نیست

"وحید جلال‌زاده" رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی همچنین با اشاره به دیدار نمایندگان مجامع استان‌های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی با رییس جمهوری، گفت: ادامه احیای دریاچه‌ ارومیه بدون بحث های نمایشی تاکید آیت الله رئیسی است.

وی افزود: مباحثی که در دیدار رییس جمهوری با مجمع ‌نمایندگان مطرح شد، حکایت از نگاه بلند آیت الله رئیسی به آینده آذربایجان غربی داشت؛ احیای دریاچه ارومیه یکی از مطالبات مردم منطقه است و رییس جمهوری توجه ویژه‌ای به آن دارد.

نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی به محورهایی که در دیدار با رییس جمهوری مطرح کرده بود، اشاره کرد و ادامه داد: بحث احیای دریاچه ارومیه یکی از مهمترین آنها بود که ‌رییس جمهوری نیز به ادامه احیای دریاچه ارومیه بدون توجه به بحث های نمایشی تاکید کرده و گفت که ستاد احیای دریاچه در یک شکل جدید به کارش ادامه خواهد داد.

وی با تاکید بر ضرورت اتمام هرچه سریعتر طرح‌های انتقال آب به دریاچه ارومیه اظهار داشت: احتمال ظهور دوباره طوفان‌های نمکی افزایش یافته و همین امر متاسفانه منجر به موجی از مهاجرت وسیع مردم منطقه خواهد شد.

وی به اقدام فوری دولت نسبت به حل این مشکل زیست محیطی تاکید کرد و افزود: خشک شدن این پهنه آبی و رسوب میلیون‌ها تن نمک در کف آن باعث تولید گرد و غبار نمکی می‌شود که علاوه بر تهدید زیست بوم گیاهی و جانوری و آسیب به زمین‌های کشاورزی موجی از مهاجرت وسیع مردم از این منطقه را سبب می‌شود.

نماینده مردم ارومیه ادامه داد: اینک حال دریاچه ارومیه این نگین آبی شمال غرب کشور خوب نیست و معیشت و زندگی میلیون‌ها هموطن این مناطق کشورمان و در حوضه آبریز آن به ادامه حیات آن گره خورده است.

مصوبه تخصیص اعتبار برای نجات دریاچه ارومیه توسط دولت ابلاغ شد

ابلاغ مصوبه تخصیص اعتبار برای نجات دریاچه ارومیه توسط دولت در همان هفته‌های نخست شروع کاری خود، نشان داد شخص رییس جمهوری به وعده‌های داده شده در برنامه‌های انتخاباتی پایبند است؛ به طوری که "محمد مخبر" معاون اول رییس جمهوری با ابلاغ مصوبه هیات وزیران درباره تخصیص اعتبار برای طرح‌های مصوب کارگروه نجات دریاچه ارومیه اعلام کرد که دولت طی مصوبه‌ای با اختصاص مبلغ پنج هزار و 50 میلیارد ریال به صورت تملک دارایی‌های سرمایه‌ای به منظور تامین اعتبارات مورد نیاز طرح‌های مصوب کارگروه دریاچه ارومیه برای مدیریت خشکسالی در حوضه آبریز این دریاچه موافقت می‌کند.

طبق این مصوبه، دستگاه‌های اجرایی مربوط موظف هستند گزارش عملکرد این تصویب نامه را در مقاطع زمانی سه ماهه به سازمان برنامه و بودجه کشور و سازمان مدیریت بحران کشور ارسال کنند.

به گزارش ایرنا، رصد فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد با وجود کلافگی مردم از وعده‌های روی زمین مانده احیای دریاچه ارومیه، یک نگرش مثبت به توجه دولت سیزدهم به این مطالبه عمومی وجود دارد؛ نگرشی که با تحقق وعده‌های دولتمردان قطع یقین منجر به همدلی بیش از پیش مردم منطقه با دولت خواهد شد.

تراز دریاچه ارومیه در اواسط دهه 70 بیش از یک هزار و 278 متر و 40 سانتی‌متر بود که در سال 1394 به کمترین میزان خود یعنی یک هزار و 270 و چهار سانتی‌متر رسید و بیش از هشت متر کاهش یافت.

هم اکنون تراز دریاچه ارومیه به یک‌هزار و 270 متر و 56سانتی‌متر رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از 66 سانتی‌متر کاهش یافته است؛ حجم آب دریاچه ارومیه نیز امسال به 2 میلیارد و 450 میلیون مترمکعب رسیده که فقط در یک سال گذشته نصف شده است.

کاهش شدید تراز دریاچه ارومیه در یک سال گذشته نشان می‌دهد که دولت باید حساسیت کافی به بهره برداری هرچه سریع از طرح‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه داشته باشد و طرح‌های تکمیلی جدید را در مدیریت خشکسالی اجرایی کند.