بزرگنمايي:

پیام آذری- تا همین سه دهه قبل مجتمع های تجاری، پاساژ، تبریز در بافت مرکزی این شهرک که تعداد افزون بر 100 واحد می رسید، میزبان کارگاه های تولید پواشک بود که صدای چرخ خیاطی شان، نویدبخش تامین البسه مردم ایران زمین در گرمای تابستان و سرمای زمستان بود.

در آن سال ها تبریز در زمینه تولید پوشاک با تهران شانه به شانه می زد و کیفیت پوشاک تولیدی این شهر در سراسر ایران زبانزد عام و خاص بود؛ البته اتحادیه پوشاک و البسه تبریز نیز در آن روزهای برو و بیایی داشت و با کوچک ترین شکایت خریداران، فروشنده و تولیدکننده را بازخواست می کرد.

اما این روال در سال های بعد از پایان هشت سال دفاع مقدس و آغاز حرکت کشور در مسیر توسعه در قالب حمایت از بخش های مختلف، سیر کندی گرفت و مالکان کارگاه های خرد و کوچک پواشک در تبریز و دیگر شهرهای آذربایجان شرقی با نگاه سنتی خود به همان وضعیت موجود بسنده کردند و نتوانستند از تسهیلاتی که با عناوین مختلف و در قالب های متفاوت برای توسعه این بخش عرضه می شد، استفاده کافی برده و از شکل سنتی به تولید صنعتی روی بیاورند.

البته این ادعا بدان معنا نیست که آذربایجان شرقی، به ویژه کلان شهر تبریز، امروزه دیگر نقش قابل توجهی در بازاار پوشاک کشور ندارد، بلکه رتبه پنجمی آن در این بخش، از ظرفیت های مغفول و بلااستفاده آن در این بخش مهم خبر و نشان می دهد که هنوز هم این دیار می تواند پیشگام تولید البسه، به شرط حمایت های تسهیلاتی و مقرراتی، در کشور باشد.

ایجاد شهرک تخصصی پوشاک در اذربایجان شرقی منوط به هم افزایی است

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌شرقی در این باره گفت: ظرفیت ایجاد شهرک تخصصی پوشاک در استان وجود دارد و فقط در این زمینه باید با هم‌افزایی به ادبیات مشترکی برسیم.

صابر پرنیان در جمع اعضای اتحادیه فروشندگان البسه و پوشاک تبریز اظهار کرد: در شهرک تخصصی پوشاک می‌توان علاوه بر تولید، مدرسه مد و طراحی، نمایشگاه دایمی فروش و تمام مواردی را که برای توسعه کسب و کارهای این صنف لازم است، ایجاد کرد.

وی با بیان اینکه محصولات فاخری را تولید و به بازار عرضه می‌کنیم، گفت: باید با فعال سازی صنوف، زنجیره های صنفی را به یکدیگر وصل کنیم که تحقق آن نیاز به برنامه و استراتژی دارد.

پرنیان ادامه داد: حوزه پوشاک ظرفیت زیادی دارد، زیرا این صنعت یک صنعت ثروت‌زا و اشتغال آفرین است.

وی گفت: برای توسعه کسب و کارها باید فراتر از مدل‌های عادی مرسوم وقت بگذاریم و کار کنیم و در این زمینه سازمان صمت با تمام توان آماده همکاری با فعالان این صنف است.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی با بیان اینکه باید به این ادبیات برسیم که می خواهیم یک کار اقتصادی بزرگ در استان انجام دهیم، افزود: در این صنف می‌توانیم کارهای بسیار زیادی انجام دهیم ولی انجام این کار مستلزم وجود مدل اقتصادی، نقشه راه و یک چشم انداز روشن است.

وی با اشاره به اهمیت تسهیل‌گری و رفع موانع فعالیت فعالان این صنف تاکید کرد: در زنجیره تولید پوشاک مشکلاتی وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به تامین مواد اولیه اشاره کرد.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی با بیان این که باید تمهیدات و راهکارهای ویژه‌ای برای رفع موانع تولید اتخاذ شود، گفت: به منظور توسعه کسب و کارها و ایجاد اشتغال پایدار باید در هر صنفی زنجیره تولید تکمیل شود؛ برای مثال با راه‌اندازی یک واحد صنعتی مواد غذایی اکنون در استان روزانه یک هزار تن روغن فراوری و استحصال می‌شود که 450 تن از این محصولات روغن خوراکی و 550 تن مشتقات روغن است.

پرنیان افزود: با توجه به این که افراد زیادی در حوزه صنعت، تمایل به سرمایه گذاری دارند بنابر این باید بسته‌های پیشنهادی اقتصادی را آماده کنیم تا به سرمایه گذاران ارائه دهیم.

افزایش شرکت های تولیدی پوشاک در آذربایجان شرقی

در همین حال، بررسی ها نشان می دهد در پنج سال اخیر تعداد شرکت های تولیدی پوشاک در آذربایجان شرقی رشد چشمگیری داشته است.

یکی از دلایل افزایش شرکت های تولیدی حوزه پوشاک در این استان، وجود منطقه آزاد ارس بوده، به گونه ای که طبق اعلام بابک عبدل نژاد، معاون اقتصادی منطقه آزاد ارس، در حالی که در سال 1395 فقط هفت واحد تولید پوشاک در این منطقه آزاد فعالیت داشت، این رقم اکنون به 32 واحد افزایش یافته است.

به گفته عبدل نژاد، 6 سال قبل 52 تن پوشاک در منطقه آزاد ارس تولید می شد که اکنون این رقم به بیش از 524 تن رسیده و حاکی از افزایش 10 برابری میزان تولیدی البسه است.

البته رشد چشمگیر صنعت پوشاک آذربایجان شرقی تنها تابعی از ایجاد و توسعه واحدهای تولید البسه در منطقه آزاد ارس نیست، بلکه تولیدکنندگان این خطه، به ویژه تبریز، از زمان های دور تاکنون نقش مهمی در تامین پواشک مورد نیاز کشور و حتی صادرات آن به کشورهای پیرامونی داشته اند.

مجید نامی، نائب رئیس اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک به تازگی اعلام کرده است که گردش مالی بازار پوشاک کشور هشت تا 12 میلیارد دلار تخمین زده می‌شود و در حالی که برآورد اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک به عنوان یک تشکل تخصصی از گردش مالی صنعت پوشاک حدود 8 میلیارد دلار است دفتر تخصصی وزارت صنعت، معدن و تجارت، این آمار را حدود 6 میلیارد دلار عنوان می‌کند.

کارشناسان محلی می گویند که بیش از پنج درصد پوشاک داخلی کشور در آذربایجان شرقی، به ویژه تبریز، تولید می شود؛ البته تبریز در 2 دهه اخیر پیشگامی در صنعت تولید پوشاک و البسه را به نفع شهرهای دیگری چون تهران خالی کرده است که گفته می شود دلیل اصلی آن توسعه نیافتن کارگاه های خرد تولید البسه در این کلان شهر است که همچنان با نگاه سنتی و با سه چهار نفر کارگر فعالیت می کنند.

این نگرش که خود زمینه ساز محرومیت یا برخورداری ناچیز کارگاه های تولید پوشاک آذربایجان شرقی از تسهیلات اشتغالزایی در سال های گذشته بوده، همراه با قاچاق لباس های خارجی، به خصوص از چین و ترکیه، صنعت پوشاک این خطه را با سیر قهقرایی مواجه کرده است.

هر چند آمار رسمی از وضعیت فعالان صنعت و صنف پوشاک و البسه در آذربایجان شرقی وجود ندارد، اما گفته می شود بیش از 50 هزار نفر در این صنف، در بخش فروش، اشتغال دارند.

یک هزار و 30 واحد تولید پوشاک در آذربایجان‌شرقی فعالند

در همین حال معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌شرقی با اشاره به اهمیت جایگاه استان در صنایع نساجی و پوشاک، از فعالیت 30 واحد صنعتی و یک هزار واحد کارگاهی تولید پوشاک در استان خبر داد.

آرش نگاهبانی با بیان اینکه صنایع به انواع کاربر و سرمایه بر طبقه بندی می شوند و صنعت پوشاک و نساجی جزو صنایع کاربر محسوب می شوند، گفت: فعالیت حدود 30 واحد صنعتی پوشاک که به شکل کارخانه ای در استان فعالیت می کنند، زمینه اشتغال مستقیم 600 نفر و اشتغال غیر مستقیم حدود یک هزار و 800 نفر را فراهم کرده است.

وی با اشاره به اینکه بیشتر فرایند تولید در صنایع نساجی و پوشاک توسط نیروی انسانی انجام می گیرد، افزود: این صنعت موجب اشتغال‌زایی فراوانی بوده و از این لحاظ از اهمیت ویژه‌ای در سطح کشور و استان برخوردار است.

معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی ادامه داد: حدود 1000 واحد کارگاهی دارای پروانه کسب صنفی در آذربایجان شرقی در صنعت پوشاک فعال هستند که اشتغال حدود سه هزار نفر را موجب شده است.

وی از رتبه پنجم کشوری آذربایجان شرقی در زمینه تعداد واحدهای صنعتی بخش پوشاک خبر داد و اظهار کرد: استان آذربایجان شرقی در حوزه صنایع پوشاک و نساجی دارای قابلیت های بسیار خوبی است و فعالیت 30 واحد صنعتی در منطقه که حدود نیمی از آنها با مشارکت سرمایه گذار خارجی و در قالب برند فعال هستند ، ظرفیت بسیار قابل توجهی است.

نگاهبانی گفت: اهمیت حضور این 30 واحد صنعتی در استان از این حیث مطرح است که واحدهای کوچک کارگاهی فعال در سطح شهر با توسعه و ارتقاء جایگاه خود تبدیل به واحدهای بزرگ صنعتی شده‌ و در داخل شهرک های صنعتی فعالیت می کنند.

وی با تشریح بخشی از پنج برنامه راهبردی ابلاغی از طریق وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال جاری افزود: یکی از برنامه‌های محوری امسال در ارتباط با صنعت پوشاک و کفش بوده که ظرفیت های موجود این صنایع موجب شده تا از صنایع اولویت دار باشد و تسهیلات لازم نیز به این سمت سوق داده شود تا با هدف گذاری های پیش بینی شده نسبت به رفع موانع در این صنعت اقدامات لازم انجام گیرد.

معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی، ادامه داد: تامین مواد اولیه در این صنایع وابسته به تولید نخ و صنایع بالادستی است که استان ما نیز حدود 4 واحد تولید و تامین کننده نخ داشته و از این لحاظ مشکلی وجود ندارد.

وی با بیان اینکه در منطقه آزاد تجاری - صنعتی ارس واحد تولیدکننده نخ با ظرفیت قابل توجه تامین نخ مورد نیاز کشور و منطقه شمال غرب فعالیت می کند، گفت: موضوع تامین مواد اولیه تا حدودی رفع شده است، اما چالش عمده تولیدکنندگان و فعالین این بخش مساله نوسانات ارزی و تاثیر آن در افزایش قیمت مواد اولیه است.

نگاهبانی یادآوری کرد: واحدهای صنعتی هم تامین کننده نیاز داخلی و هم صادرکننده محصولات می باشند و البته افزایش نرخ ارز موجب کاهش واردات و توسعه و افزایش ظرفیت تولیدی واحدهای داخلی شده و این امر فرصتی برای تداوم فروش داخلی است.

معاون امور صنایع سازمان صمت استان بر ضرورت تکمیل زنجیره تامین و تولید تاکید کرد و افزود: با افزایش واحدهای صنعتی تولید نخ ، شاهد رشد این صنعت در استان خواهیم بود و حتی می توانیم با ایجاد واحدهای پیش از تولید نخ و راه اندازی واحدهای دامپروری و استحصال پشم مورد نیاز بستر فعالیت واحدهای ریسندگی را فراهم کنیم.

وی زودبازدهی، ارزش افزوده بالا، سرانه سرمایه گذاری پایین، برون سپاری و سفارش پذیری را از عمده ترین مزیت های صنایع نساجی و پوشاک برشمرد و گفت: راه اندازی این صنعت به صورت گسترده در تمامی مکان ها امکان پذیر بوده و با توجه به تفاهم نامه وزارت صمت و وزارت کار ، تعاون و رفاه اجتماعی ایجاد این واحدها بویژه در مناطق روستایی فرصتی مغتنم برای اشتغال و توسعه است.

نگاهبانی اولین مولفه ای را که در بحث مربوط به مصرف کننده اهمیت دارد، کیفیت عنوان کرد و ادامه داد: مزیت بعدی صنایع نساجی و پوشاک، مورد استفاده بودن عموم جامعه ، وجود مشتریان و جامعه انسانی است که نیاز به این محصول موجب رقابت پذیری و ارتقاء کیفیت در این حوزه را موجب می شود.

وی با تاکید بر اهمیت برنامه ریزی در راستای ارتقا کیفیت و تبدیل به برندمحوری را مهم برشمرد و افزود: به همت تولیدکنندگان پوشاک استان اخیراً در زمینه کیفیت اقدامات بسیار خوبی انجام شده است و تولید محصولات باکیفیت صادرات محور با استانداردهای جهانی در راس برنامه های واحدهای تولیدی قرار گرفته است.

معاون امور صنایع سازمان صمت آذربایجان شرقی ، اضافه کرد: باید در شناساندن کیفیت و ظرفیت تولیدی واحدهای صنعتی پوشاک به مصرف کنندگان داخلی بیش از پیش تلاش شود، زیرا که شناسایی این توانمندی، اعتماد سازی را در پی خواهد داشت.

وی ایجاد فروشگاه های عرضه مستقیم را تجربه‌ای موفق در صنایع غذایی دانست و گفت: این ظرفیت باید در صنایع نساجی و پوشاک نیز تداوم پیدا کند و معرفی محصولات و عرضه مستقیم کالای تولیدی به مشتریان و شهروندان در دستور کار قرار گیرد.

نگاهبانی با بیان اینکه واحدهای کوچک نباید به بهانه افزایش قیمت تمام شده بحث کیفیت را نادیده بگیرند، افزود: در مبحث برندینگ دانشگاه ها می توانند سهم بسیار عمده‌ای را داشته باشند و موضوع طراحی و پاسخگویی به ذائقه مشتری از طریق دانشگاه انجام و تحقیقاتی در زمینه احصاء سلایق مشتریان انجام گیرد.

وی بر لزوم برنامه ریزی در جهت مطالعات فرهنگی و تولید متناسب با جغرافیا و فرهنگ اقلیم های مختلف تاکید و اظهار کرد: واحد های صنعتی موجود باید دارای مراکز طراحی و مد و ارتباط با مشتریان باشند و به عبارتی صدای مشتریان باید همواره شنیده شود، زیرا دریافت نظرات مشتریان در بهبود روند تولید و همچنین ارتقاء کیفیت بسیار تاثیر گذار است.

معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی گفت: طراحی متناسب با فرهنگ و الگوی ایرانی – اسلامی در طراحی پوشاک باید در محور برنامه های تولید کنندگان قرار گیرد.