بزرگنمايي:
پیام آذری - در این مقاله قصد داریم نگاهی گذرا به چند فیلم با موضوع ورزش در سینمای ایران داشته باشیم
مروری بر فیلم های ورزشی تاریخ سینمای ایران
تولیدات سینمای ایران در ساخت فیلمهای ورزشی چندان حرفی برای گفتن ندارد؛ خلاف هالیوود که فیلمهای ورزشی بسیاری تولید کرده است؛ از «گاو خشمگین» گرفته تا «علی»، «مرد سیندرلایی»، «راکی» و بیشمار فیلم دیگر.
گاهی چندین سال میگذرد و در آمار فیلمهای تولیدشده حتی یک نمونه درست و درمان آماده اکران نمیشود. اگر هم تولیداتی باشد، توجهش به یک ورزش خاص - فوتبال - است.
لیلا اوتادی در «چپدست» نقش قهرمان کارتینگ و حامد بهداد در «انتهای خیابان هشتم» نقش مبارز رقابتهای زیرزمینی رزمی را بازی میکنند، اما حضور آنها نتوانسته فیلم را ورزشی کند حتی این بازیگران هم نتوانستهاند چندان تمایل کارگردانان را به ورزش جلب کنند. همه آنان که تا امروز در شمایل یک قهرمان و ورزشکار ظاهر شدهاند تعدادشان آنقدر نیست که در یک گزارش جمع نشود، اما در اینجا فقط به چند فیلم ورزشی تولیدشده نگاهی میاندازیم.
ببر مازندران
ساموئل خاچیکیان 1347
بازیگران: امامعلی حبیبی، داریوش طلایی و...
فیلم ببر مازندران
خاچیکیان که سالها در تلاش بود فیلمی با حضور جهانپهلوان تختی بسازد و نتوانسته بود این اسطوره ایرانی را راضی به چنین پیشنهادی کند، «ببر مازندران» را با حضور امامعلی حبیبی قهرمان اسبق جهان و المپیک روی پرده برد.
حبیبالله بلور، مربی اسبق تیم ملی کشتی و حسین ملاقاسمی از قهرمانان کشتی فرنگی ایران و دارنده چند مدال جهان از دیگر بازیگران این فیلم بودند.
ببر مازندران با ترکیب قصه پوریای، ولی و مایههایی از ملودرام روز قرار بود آغازی بر سلسله فیلمهای ورزشی باشد، ولی فیلم به اندازهای که توقع میرفت با استقبال مواجه نشد. امامعلی حبیبی هم با وجود بازی در فیلمهای «جهنم سفید» خاچیکیان، «آدم و حوا» امیر شروان، «رامکردن مرد وحشی» و «مرد جنگلی» کمال دانشجم هنرپیشه موفقی نشد.
فروش: رقم فروش فیلم ببر مازندران در نشریات پیش از انقلاب ثبت نشده، ولی جمال امید در کتاب «تاریخ سینمای ایران» از این فیلم بهعنوان یکی از پرفروشترین فیلمهای سال 47 یاد کرده است. این فیلم در نخستین جشنواره تاشکند که بین 46 کشور آسیایی و آفریقایی شرکت کرده بود مقام نخست را بهدست آورد.
عمو فوتبالی
سعید مطلبی 1354
بازیگران: ایرج قادری، گلی زنگنه و بهمن مفید
عمو فوتبالی
نسیم (ایرج قادری) و ممد بوقی (محمد بوقی) از طرفداران پر و پا قرص فوتبال هستند . سعید مطلبی، فیلمنامهنویس و کارگردان سینمای فارسی، از علاقهمندان تیم فوتبال پرسپولیس بود. ظاهرا «عمو فوتبالی» براساس همین علاقه و به قصد پرداختن به تماشاگران وفادار پرسپولیس و البته با قصه ملودرامی ساخته شد.
فروش: در اکران نخست تهران 600 هزار تومان فروش کرد که در آن زمان رقم متوسطی محسوب میشد.
فیلم سینمایی آفساید
جعفر پناهی 1385
بازیگران: سیما مبارک شاهی، شایسته ایرانی و...
فیلم آفساید
شرح حال دخترانی که حاضرند هر کاری انجام دهند تا بازی ایران مقابل بحرین را برای ورود تیم ملی ایران به جام جهانی تماشا کنند . هر کدام از آنها با لباسی مردانه سعی میکنند وارد ورزشگاه آزادی شوندو... این فیلم جایزه خرس نقرهای جشنواره فیلم برلین در سال 2006 و انتخاب هیأت داوران جشنواره فیلم تورنتو و نیویورک را از آن خود کرد.
فروش: این فیلم در ایران نمایش عمومی داده نشد.
خط پایان
محمدعلی طالبی 1365
بازیگران: ایرج طهماسب، پرویز پورحسینی و حمید جبلی
خط پایان
خلیل سمندر کارگر یک کارگاه تولیدی، شیفته دوچرخه سواری و عضویت در باشگاه ایران جوان است. او با وساطت هوشنگ رئیس باشگاه ایران جوان بهعنوان ذخیره وارد باشگاه و در مسابقهای اول میشود.
اما بهدلیل ناراحتی قلبی از شرکت در مسابقات آسیایی باز میماند. در همین زمان قراب، رئیس باشگاه کاخ که وابسته به دربار است، با اتومبیل محمدی را مصدوم میکند. او بهدلیل ضربه مغزی بستری میشود. خلیل سمندر و دوچرخهسواران باشگاه ایران جوان برای تأمین هزینه درمان او مسابقهای ترتیب میدهند. در این مسابقه خلیل از رقیب خود که برای باشگاه کاخ رکاب میزند، پیشی میگیرد.
فروش: این فیلم از سال 65 تا 69 روی پرده بود. «خط پایان» در سال نخست اکران 16 میلیون و 186 هزار و 119 تومان فروش کرد. این فیلم در 5 سال اکران، جمعا به فروش 19 میلیون و 523 هزار و 926 تومان دست یافت؛ بهعبارتی 2 میلیون و 234 هزار و 211 نفر برای تماشای فیلم بلیت خریده و آن را تماشاکردهاند.
مستند صفر تا سکو
سحر مصیبی 1396
بازیگران: الهه، شهربانو و سهیلا منصوریان
صفر تا سکو
این مستند سینمایی روایت خواهران افسانهای و مثلث طلایی سمیرم، شهربانو، سهیلا و الهه منصوریان است ؛ 3 خواهری که برای نخستین بار در برنامه ماهعسل حضور پیدا کردند و از زندگی پرفرازونشیبشان و همه سختیهای زندگیشان گفتند؛ خواهرانی که هر سه با مدال طلای جهانی اکنون افتخار شهر کوچک سمیرم بهحساب میآیند.
فروش: این فیلم مستند 383 میلیون و 463 هزار و 300 تومان فروخت و 44 هزار و 592 نفر برای تماشای این فیلم بلیت تهیه کردهاند.
بیشتر بدانید : عکس هایی از ژست های خاص مهتاب کرامتی و خواهران منصوریان در اکران صفر تا سکو
بیشتر بدانید : اکران مردمی صفر تا سکو: جو عاطفی حاکم بر بازیگران + تصاویر
سر طلایی
شعاعالدین مصطفیزاده 1352
بازیگران: یدالله شیراندامی، مرسده کامیاب و...
سر طلایی
داستان: حمید که از کودکی به بازی فوتبال علاقه دارد، در جوانی فوتبالیست مشهوری میشود. او قرار است با پری ازدواج کند، اما اتفاقاتی باعث میشود از فوتبال و ورزش و مردم محلهاش غافل بماند. حمید در یکی از بازیها باعث شکست تیمش میشود و هواداران و دوستانش او را سرزنش و تحقیر میکنند.
او با احساس سرشکستگی و تقصیر به سراغ پری میرود، اما پری ازدواج کرده است. حمید، سرگشته و ناامید، آواره کوچه و خیابان میشود. سرطلایی لقبی بود که تماشاگران به همایون بهزادی مهاجم پرسپولیس و تیم ملی داده بودند. بهزادی محبوبترین فوتبالیست ایران در ابتدای دهه 50 بود و ظاهرا همین شهرت ایده ساخت فیلم «سرطلایی» شد.
اصرار سازندگان فیلم و پیشنهاد دستمزدهای نجومی، اما بهزادی را راضی نکرد که جلوی دوربین بازی کند. در نتیجه فیلم توسط کارگردانی ناشناس، شعاعالدین مصطفیزاده و با حضور بازیگرانی گمنام، چون فرهنگ معتمد ساخته شد.
فروش: سر طلایی با 180 هزار تومان فروش، کمفروشترین فیلم سال 52 شد.
یاس های وحشی
محسن محسنینسب 1377
بازیگران: جعفر دهقان، سحر طلوعی، حسین پاکدل و...
یاسهای وحشی
علی، صدرا و رحیم 3 همرزم بسیجی هستند.10 سال پس از حضور این سه در جبهه، صدرا که ماسک خود را در یک حمله شیمیایی به علی داده و حالا خود یک بیمار شیمیایی است، برای معالجه راهی لندن میشود . علی، رحیم و چند رزمنده دیگر نیز برای شرکت در مسابقههای کاراته به لندن میروند. علی بهعنوان نماینده ایران و رحیم بهعنوان مربی، در مسابقههای آزاد کاراته شرکت میکنند.
فروش: «یاسهای وحشی» 7 سال روی پرده ماند. این فیلم در سال نخست اکران 411 میلیون و 95 هزار تومان فروش کرد و جمعا به فروش 548 میلیون و 706 هزار و 550 تومان دست یافت. بهعبارتی 2 میلیون و 780 هزار و 999 نفر برای تماشای فیلم بلیت خریده و آن را تماشا کردند.
عرق سرد
سهیل بیرقی 1397
بازیگران: باران کوثری، امیر جدیدی، لیلی رشیدی و.. .
فیلم سینمایی عرق سرد
فیلم روایتی از محدودیتهای زنان ورزشکار ایرانی است. افروز اردستانی (باران کوثری) کاپیتان تیم ملی فوتسال زنان ایران است و با گلزنی او، تیم ملی موفق میشود به فینال بازیهای آسیایی راه پیدا کند.
بیشتر بدانید : جدیدترین عکس باران کوثری در نقش یک فوتبالیست
او قرار است با تیم ملی ایران عازم مالزی شود، اما همسرش (امیر جدیدی) او را ممنوعالخروج میکند و این اتفاق آغاز همه هیاهوهای فیلم است. «عرق سرد» جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین بازیگر نقش مکمل زن و تدوین را در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر از آن خود کرد.
فروش: این فیلم یک میلیارد و 997 میلیون و 809 هزار و 198 تومان فروخت و با خرید 197 هزار و 186 بلیت به این رقم رسید.
بیشتر بدانید : ظاهر متفاوت باران کوثری روی پوستر فیلم «عرق سرد»
شیرهای جوان
محسن محسنینسب 1379
بازیگران: جعفر دهقان، مهدی صبایی، نصرالله رادش و مهناز افشار
شیرهای جوان
این فیلم داستان زندگی یک ورزشکار رشته کاراتهاست که در مسابقات در شهر کیف برای او اتفاقاتی رخ میدهد.
فروش: این فیلم 7 سال روی پرده بود. «شیرهای جوان» در سال نخست 182 میلیون و 835 هزار و 600 تومان فروش کرد. جمعا فروش این فیلم به عدد 268 میلیون و 875 هزار و 550 تومان رسید و به یک میلیون و 976 نفر بلیت فروخت.
فیلم غلامرضا تختی
بهرام توکلی 1397
بازیگران: ماهور الوند، حمیدرضا آذرنگ، فرهاد آئیش و...
غلامرضا تختی
فاخرترین فیلم ورزشی سینمای ایران در سالهای اخیر که با دقت و حساسیت هنری (چیزی که معمولا در درامهای ورزشی ایرانی غایب است) ساخته شد و نتیجه، اولین فیلم شاخص زندگینامهای در حوزه فیلمهای ورزشی از کار درآمد.
بیشتر بدانید : فیلم «تختی» بی طرفانه و بدون تحریف ساخته شده؟
غلامرضا تختی همانطور که از نامش برمیآید، با تمرکز بر زندگی جهان پهلوان و نه الزاما موفقیتها و ناکامیهای ورزشیاش ساخته شده. فیلم محبوب منتقدان که تماشاگران بر خلاف انتظار، استقبال چندانی از آن به عمل نیاوردند.
فروش: این فیلم اواخر سال 97 نوبت اکران گرفت و 3 ماه نخست سال 98 نیز روی پرده بود. فروش فیلم غلامرضا تختی در مدت زمان مشخص شده یک میلیارد و 934 میلیون و 107 هزار و 579 تومان بود و 147 هزار و 846 بلیت برای آن فروخت.
بیشتر بدانید : راز عجیب ناتمام ماندن پروژههای «تختی» چیست؟
مسافر
عباس کیارستمی 1353
بازیگران: حسن دارابی، مسعود زندبگله و پرگل آتشجامه
فیلم مسافر
فیلم درباره نوجوانی اهل ملایر است که تصمیم دارد به تهران رفته و مسابقه فوتبال را در ورزشگاه تماشا کند. برای تأمین هزینههای مسافرت با کمک دوستش با ترفندهایی پول جمعآوری میکند.
او به تنهایی به تهران رفته و به ورزشگاه محل برگزاری مسابقه میرود، ولی تا شروع مسابقه چند ساعتی باقی ماندهاست، بنابراین به جایی دیگر برای استراحت میرود و بهعلت خستگی زیاد خوابش میبرد. زمانی که از خواب بیدار میشود، چند ساعت گذشته و وقتی به محل برگزاری بازی برمیگردد، مسابقه تمامشده و او موفق نشده بازی را تماشا کند. کیارستمی در «مسافر» تصویری اسنادی از ورزشگاه امجدیه به دست میدهد که ماندگار است.
شیفتگی قاسم جولایی به تیم پرسپولیس و حضور در امجدیه، چنان در بافت فیلم جا میافتد که تماشاگر هر عملی از او را برای رسیدن به هدفش میپذیرد. خوابیدن روی محوطه چمن ورزشگاه و از دست دادن رؤیای تماشای فوتبال در امجدیه، کابوسی است که کیارستمی در دهه 50 ورسیونهای مختلفی از آن را در دل تولیدات کانونی به نمایش گذاشت.
فروش: این فیلم در سینماها اکران نشد.
فیلم مثلث آبی
هادی صابر 1379
بازیگران: محمد صالح علاء، حمیرا ریاضی و جواد زرینچه
مثلث آبی
محمد، پسر جوانی است که عاشق تیم استقلال است. او روزی بهطور کاملاً اتفاقی جواد زرینچه را میبیند. محمد جذب باشگاه استقلال شده و به سرعت موفق میشود. او به محمد آبی، معروف میشود و قهرمانی او در مسابقات نوجوانان او را نامآور میکند.
فروش: این فیلم از سال 79 تا 81 روی پرده بود و در فروش سال نخست اکران به رقم 7 میلیون و 265 هزار و 750 تومان رسید. این فیلم در 3 سال اکران 11 میلیون و 308 هزار و 700 تومان فروخت و 47 هزار و 274 نفر برای تماشای آن بلیت خریدند.
فیلم سینمایی فوتبالیست ها
علیاکبر ثقفی 1380
بازیگران: علی پروین، فاطمه گودرزی و حمید استیلی
فوتبالیست ها
حسن رفتاری با از دستدادن پدر و مادر خود در زلزله رودبار در یک مغازه پنچرگیری مشغول بهکار میشود. او که علاقه زیادی به فوتبال دارد توسط یکی از دوستانش در جریان برگزاری مسابقات جهانی فوتبال کودکان بیسرپرست در سوئیس و عضویت تیم ایران در مسابقات قرار میگیرد. او پس از اطلاع از مشکل قانونی خود درباره حضور در تیم ملی با بهکار بردن ترفندی موفق به کسب اجازه از خانم دکتر شکوهی نماینده بهزیستی میشود.
فروش: این فیلم از سال 80 تا 82 بهمدت 3 سال اکران شد و در سال 80 به فروش 49 میلیون و 149 هزار و 300 تومان رسید. «فوتبالیستها» در 3 سال 54 میلیون و 82 هزار و 250 تومان فروخت. تعداد بلیت فروختهشده برای این فیلم 152 هزار و 275 است.
مستند آبی به رنگ آسمان
امیر رفیعی 1398
بازیگر و گویندگان: فرهاد اصلانی، سیامک انصاری، همایون ارشادی، رضا یزدانی، مهناز افشار و بابک حمیدیان
آبی به رنگ آسمان
این مستند سینمایی، مرور تاریخ باشگاه استقلال تهران از زمان تاسیس 1324 تا به امروز با حضور و روایت دهها چهره ورزشی-هنری است.
این مستند در بدترین روزهای تاریخ استقلال روی پرده رفته و کارگردانش هم این روزها نشان داده بیش از این که فیلمساز باشد یک هوادار افراطی باشگاه استقلال است.
آبی به رنگ آسمان در گروه هنر و تجربه اکران شده است.
سونامی
میلاد صدرعاملی 1398
بازیگران: بهرام رادان، مهرداد صدیقیان و رعنا آزادیور
فیلم سینمایی سونامی
در آخرین اردوی تیم ملی تکواندو، سرمربی و 3 تن از بهترین بازیکنان تیم در دانمارک پناهنده شده و به ایران بازنگشتهاند. این فرصتی است که خسروی، سرمربی قدیمی و کهنهکار بعد از سالها بازگردد و کار نیمه تمامش را به پایان برساند. صدرعاملی در این فیلم تلاش میکند چالشهای یک ورزشکار را در دوگانگی ماندن یا رفتن به نمایش بکشد . این فیلم در نوبت اکران است.
منبع: روزنامه همشهری