پیام آذری- از زمانی که خودم را شناختم و چشمم به اطرافم باز شد هم می‌شنیدم و هم
می‌توانستم صحبت کنم اما سوژه امروز ذهنم را عمیقاً درگیر کرده است و صدایی
در مغزم می‌گوید با سفر به دنیای ناشنوایان خودت را چند لحظه در دنیایی
تصور کن که گویی فقط برای بیان حرف‌هایت می‌توانی از حرکت دستانت استفاده
کنی. در همین فکرها هستم که آدرس را اشتباه می‌روم و حالا پس از طی کردن
خیابان‌های متعدد بالاخره تابلوی مرکز آموزش خانواده و کودکان مبتلا به
اختلالات شنیداری «پرنیان» قزوین را می‌بینم.
در نیمه باز را کنار می‌زنم و وارد حیاط می‌شوم، سکوت سنگین و فضای خالی
از صدای بلند کودکان نام مرکز را ادا می‌کند، کفش‌های جلوی در ورودی از
حضور چندین کودک و والدین آنان حکایت می‌کند.
پس از وارد شدن به داخل مرکز دختران و پسرانی که چهره‌هایشان نشان از سن
کمشان است را می‌بینم که برخی از آنان تنها و برخی دیگر با مادرشان روی
صندلی‌ها نشسته‌اند. برخی از این کودکان گویی کم شنوا هستند و برخی دیگر با
حرکات دست‌هایشان سخن می‌گویند.
درِ یکی از کلاس‌ها اندکی باز است و نگاهم به آن سمت می‌چرخد، دختر
خردسالی با موهای خرمایی که از قد و قواره‌اش می‌توان حدس زد که سن و سالی
ندارد داخل کلاس حضور دارد، نگاهش به سمت فردی است که با تکان دادن
دست‌هایش با او سخن می‌گوید او نیز گاه‌گاه سرش را به علامت تأیید
تکان‌می‌دهد.
سمت دیگر پسربچه‌ای خردسال با چشمان آبی که یک اسباب بازی به دست گرفته
نشسته‌است، متوجه نگاهم می‌شود و سرش را بالا می‌گیرد سکوتش سنگین است اما
نگاهش آوایی پر مفهوم به همراه دارد؛ گویی به اندازه یک کتاب می‌خواهد درد
دل کند. لبخندی می‌زنم و او نیز مرا به لبخندی مهمان می‌کند.
خانمی که ظاهراً از کادر این مرکز است از کنارم گذر می‌کند و آرام
می‌گوید امیرعلی مادرزادی ناشنوا بوده و تحت درمان قرار دارد اما شما هم
دیدی؟ سوال می‌کنم ببخشید متوجه سوالتان نشدم؟ تکرار می‌کند سکوت پر مفهومِ
پشت چشم‌های آبی امیرعلی را می‌گویم...
بدون وقفه مجدد می‌گوید: ماجرای ناشنوایی و کم‌شنوایی هرکدام از این
کودکان داستان متفاوتی است، یکی از ازدواج فامیلی والدین و مابقی هم بنا
به دلیلی دچار ناشنوایی شده‌اند البته چه فرقی دارد که علتش چیست؟ حرفش را
ناتمام می‌گذارد و می‌رود.
راست می‌گوید فرقی نمی‌کند علتش چیست زندگی را بریده و دوخته شده به تن
ما کرده‌اند و سرنوشت‌هایمان با هم فرق دارد، این کوکان ناشنوا نمی‌توانند
حرف بزنند اما نگاهشان هزاران حرف دارد.
به گزارش ایسنا، شنوایی یکی از حواس پنجگانه است که اگر انسان از این
نعمت محروم باشد، آموختن دشوار می‌شود. ناشنوایان به سبب محرومیت از حس
شنوایی قادر به تکلم نیز نیستند و به همین سبب نسبت به افراد عادی زندگی
سختی را می‌گذرانند.
در روزگار کنونی علاوه بر ایجاد امکانات و بسترسازی متناسب با نیاز
ناشنوایان برای ارتقای سطح زندگی آن‌ها، ارائه خدمات پیشگیرانه از اهمیت
بسیاری برخوردار است. غربالگری شنوایی نوزادان جهت شناسایی و مداخله
بهنگام، خدمات درمانی و توانبخشی برای نوزادان دچار مشکلات شنوایی، آموزش
به خانواده کودک ناشنوا در خصوص نحوه تعامل و پذیرش کودک، تربیت شنیداری
کودک ناشنوا، آموزش گفتارخوانی و زبان اشاره از این جمله اقدامات است.
علاوه بر اقدامات درمانی، تأمین وسایل کمک توانبخشی مورد نیاز نظیر
سمعک، عمل‌های جراحی نظیر کاشت حلزون و یا سایر عمل‌های جراحی اصلاحی،
ارائه آموزش‌های مناسب و به موقع از مواردی است که باید در راستای بهبود
شرایط ناشنوایان و تسهیل زندگی برای آنان انجام گیرد.
راحله جاتن، معاون توانبخشی بهزیستی استان قزوین درخصوص خدمات بهزیستی
به ناشنوایان به ایسنا می‌گوید: خدمات ما مربوط به یک روز یا یک هفته
مناسبتی نیست بلکه سازمان بهزیستی قزوین همواره می‌کوشد با حمایت‌ها و
ارائه خدمات مناسب تا حد ممکن زندگی را برای ناشنوایان تسهیل کند.
وی ادامه می‌دهد: یکی از خدمات سازمان بهزیستی به جهت پیشگیری در حوزه
ناشنوایان، انجام آزمایشات ژنتیک برای زوجینی با ازدواج‌های فامیلی یا
افراد با سابقه کم‌شنوایی در خانواده است.
پوشش 100 درصدی غربالگری کودکان در سال گذشته
معاون توانبخشی بهزیستی استان قزوین عنوان می‌کند: بعد از به دنیا آمدن
کودکان پوشش غربالگری در بیمارستان انجام می‌شود که سال گذشته پوشش 100
درصدی غربالگری انجام شد.
وی می‌گوید: در یک سال گذشته از 15 هزار و 253 کودکی که به دنیا آمد
719 کودک مشکوک ارزیابی شد و پس از انجام غربالگری، درنهایت از این تعداد
84 کودک کم شنوا و ناشنوا تشخیص قطعی داده شدند.
جاتن بیان می‌کند: این کودکان پس از تشخیص قطعی به حوزه توان بخشی ارجاع
داده شدند که 15 کودک برای کاشت حلزون کاندیدا بودند و مابقی کودکان برای
استفاده از سمعک منتقل شدند.
وی تشریح می‌کند: در سال جاری در جهت تأمین وسایل کمک توانبخشی 400
دستگاه سمعک و 4500 حلقه باتری سمعک برای افراد تحت پوشش بهزیستی تأمین شد.
این مسئول عنوان می‌کند: ما همواره تلاش می‌کنیم با اقدامات مناسب برای
کودکان ناشنوا و کم شنوا، بتوانیم آن‌ها در زمان تحصیل به مدارس عادی هدایت
کنیم.
پرداخت هزینه تحصیل ناشنوایان و کم‌شنوایان تحت حمایت بهزیستی
وی ادامه می‌دهد: از جمله مهمترین اقدامات ما شامل پرداخت کمک هزینه
کاشت حلزون، پرداخت کمک هزینه تعمیر و تعویض قطعات شنوایی، ارائه خدمات
توان بخشی به معلولان شنوایی در مراکز خانواده و کودک کم‌شنوا مانند تربیت
شنیداری و گفتار درمانی، پرداخت مستمری، پرداخت کمک هزینه دانشجویی و
پرداخت 100 درصدی شهریه دانشگاه آزاد، ارائه خدمات توانپزشکی، ارائه وام
خود اشتغالی 50 الی 100 میلیون تومانی با مدرک فنی حرفه ای یا جواز کسب و
ایجاد زمینه مساعد جهت حضور در مسابقات ورزشی، تئاتر، برنامه‌های فرهنگی
است.
معاون توانبخشی بهزیستی استان قزوین تصریح می‌کند: از مهمترین
اولویت‌های سازمان بهزیستی برای ناشنوایان تلفیق آنان در عرصه‌های شغلی
اجتماعی و دسترسی کامل آن به خدمات مورد نیاز است که تحقق این هدف منوط به
همکاری و همگرایی تشکل‌های فعال در این حوزه و تمکین سایر دستگاه‌های
اجرایی از قوانین مرتبط با معلولان است.
وی بیان می‌کند: کل معمولان شنوایی استان قزوین 5393 نفر معلولان
شنوایی مستمری بگیر 4087 نفر هستند. تعداد معلولان شنوایی بهره‌مند از کمک
هزینه کاشت حلزون در سال گذشته 15 نفر به مبلغ 56 میلیون تومان، تعمیر و
تجهیز قطعات کاشت 70 نفر به مبلغ 121 میلیون تومان بود.
این مسئول تأکید می‌کند: همچنین از مهر ماه سال گذشته تا کنون 1000
دستگاه سمعک و 9000 حلقه سمعک برای معلولان شنوایی قزوین خریداری شده است.
آموزش مترجمان ناشنوا در قزوین
جاتن تشریح می‌کند: از سال گذشته آموزش زبان اشاره به افراد علاقه‌مند و
واجد شرایط با هدف تربیت مترجم ناشنوایان در کل کشور از جمله شهرستان‌های
قزوین با پشتیبانی مالی سازمان بهزیستی کشور به صورت حضوری و آنلاین آغاز
شده است و در حال حاضر 30 نفر در حال گذراندن دوره‌های آموزشی هستند که پس
از اتمام دوره این افراد به عنوان مترجم ناشنوایان در دادگاه و سایر اماکن
اداری حضور پیدا خواهند کرد تا مسائل ارتباطی ناشنوایان را حل کنند.
وی عنوان می‌کند: در تلاش هستیم تا سامانه پیامکی اورژانس درمان برای
ناشنوایان را راه اندازی کنیم تا از این طریق فرد ناشنوا به صورت پیامکی با
اورژانس ارتباط ایجاد کند.
جاتن خاطرنشان می‌کند: مجوز مؤسسه ناشنوایان پس از 2 سال وقفه طی هفته
گرذشته صادر شد و در نظر داریم برای ناشنوایان کارگاه حمایتی تولیدی
راه‌اندازی کنیم که ساختمان این مؤسسه آماده و تجهیزات مهیا شده است و ما
در قبال به کارگیری هر یک ناشنوا در این مؤسسه، یارانه یک میلیون و 500
هزار تومانی به مؤسسه پرداخت می‌کنیم.
این مسئول می‌گوید: افراد ناشنوا در فعالیت‌های هنری مهارت بسیار بالایی
دارند و سال گذشته در زمینه قالیبافی افراد ناشنوا را معرفی کردیم که بیمه
شدند و در نهایت بازنشستگی خواهند داشت.
مرکز «پرنیان» مسیری برای ورود ناشنوایان به مدارس عادی
در ادامه فریبا نوری، مسئول مرکز آموزش خانواده و کودکان مبتلا به
اختلالات شنیداری «پرنیان» قزوین بیان می‌کند: مرکز پرنیان در سال 86 تأسیس
شد و در این مرکز کودکان زیر هفت سال مبتلا به اختلالات شنیداری که از
طریق بهزیستی شناسایی شده‌اند خدمات توان بخشی، تربیت شنوایی، گفتار
درمانی، مشاوره خانواده، کار درمانی ذهنی و هنر درمانی دریافت می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: این مرکز با هدف اینکه کودکان مبتلا به اختلالات
شنیداری پس از انجام سنجش وارد مدارس عادی شوند به خانواده‌ها خدمات ارائه
می‌دهد.
نوری تأکید می‌کند: کودکانی که در این مرکز تحت درمان قرار می‌گیرند در
زمان سنجش اگر هیچ مشکلی جز شنوایی نداشته باشند وارد مدارس عادی می‌شوند،
زمانی که به بررسی وضعیت درسی آنان می‌رسیم می‌بینیم همانند یک دانش آموز
عادی نمرات خوبی دریافت می‌کنند.
بیشتر کودکان ناشنوا پسر هستند
وی بیان می‌کند: آمار پذیرش کودکان در این مرکز به صورت دوره‌ای و گردشی
50 نفر است و بیشتر کودکان ناشنوا به نسبت 2 به یک پسر هستند.
این مسئول عنوان می‌کند: هر 6 ماه یک بار مهارت شنیداری، درک و بیان،
گفتار شناختی، پایه حرکتی و اجتماعی کودک بررسی می‌شود و اگر آن کودک نمره
مطلوب را دریافت کند ترخیص و وارد جامعه خواهد شد اما پس از ترخیص همچنان
پیگیر وضعیت کودک خواهیم بود.
وی ادامه می‌دهد: کاشت حلزون در تهران انجام می‌شود و یکی از مشکلات
خانواده کودکان ناشنوا رفت و آمد به تهران و تقبل هزینه‌های بسیار است.
نوری تأکید می‌کند: مواظبت از دستگاه کاشت حلزون سخت است و اگر دستگاه
آسیب ببیند و کودک چند روزی دستگاه نداشته باشند از لحاظ روانی آسیب
می‌بیند بنابراین نیاز است 2 دستگاه داشته باشند اما به دلیل هزینه بالا
خانواده‌ها از تهیه 2 دستگاه ناتوان هستند.
وی ادامه می‌دهد: هزینه دستگاه باتوجه به سن فرد متفاوت است و در سن
طلایی یعنی سن زیر 7 سال خرید دستگاه کاشت حلزون مبلغ پایین‌تری دارد.
این مسئول در پایان می‌گوید: هزینه دستگاه کاشت حلزون به صورت آزاد 20
تا 35 میلیون تومان و دولتی 6 تا 9 میلیون تومان است که به صورت کلی مبلغ 6
میلیون تومان از بهزیستی قزوین کمک هزینه پرداخت می‌شود.
به گزارش ایسنا، با توجه به آمارهای ذکر شده از میزان معلولان شنوایی و
هزینه‌های بالای خرید دستگاه حلزون و سمعک نیاز است که خدمات پیشگیرانه جدی
گرفته شود و خانواده‌ها به جهت پیشگیری در حوزه ناشنوایان، انجام آزمایشات
ژنتیک به ویژه در ازدواج‌های فامیلی یا افراد با سابقه کم‌شنوایی را جدی
بگیرند.