پیام آذری

آخرين مطالب

«مؤلفه‌های فرهنگ ایرانی در ترجمه‌های حافظ به زبان عربی» بررسی شد فرهنگي

«مؤلفه‌های فرهنگ ایرانی در ترجمه‌های حافظ به زبان عربی» بررسی شد
  بزرگنمايي:

پیام آذری - در این نشست که به‌صورت مجازی برگزار شد، محمدرضا عزیزی، عضو هیئت‌علمی بخش زبان و ادبیات عرب دانشگاه بیرجند به ایراد سخن پرداخت.
به گفته این استاد ادبیات عرب، عرب‌ها در صدسال گذشته و پس از ترجمه آثار ادبی فارسی ازجمله رباعیات خیام به انگلیسی متوجه ترجمه آثار ادبی فارسی به عربی شدند. البته پیش از این هم ترجمه‌هایی صورت گرفته بود ولی در صدسال گذشته این مسئله پررنگ‌تر بوده است.
عزیزی گفت: ترجمه‌هایی که از دیوان حافظ به عربی انجام شده است، از نظر کیفی و کمی بسیار متفاوت است. اما یکی از مسائل مهم در بررسی این ترجمه‌ها حضور مؤلفه‌های فرهنگی در دیوان حافظ است.
وی تأکید کرد: تعریف‌کردن فرهنگ و ارائه‌کردن تعریفی جامع از آن دشوار است؛ اما در مقام تشبیه، فرهنگ را چشمه‌ای دانسته‌اند که از کوه سرازیر می‌شود و آب آن از دهانه‌ی کاریزی بیرون می‌آید.
استادیار زبان و ادبیات عرب دانشگاه بیرجند اظهار داشت: با وجودی که ما در بسیاری از متغیرهای مؤثر بر فرهنگ مانند دین، جغرافیا، ویژگی‌های اجتماعی به عرب‌ها شبیه هستیم، اما هنوز تفاوت‌های مهمی با آن‌ها داریم که خود را در ترجمه‌ی آثار ادبی فارسی به زبان عربی نشان می‌دهد و به چالش ترجمه بدل می‌شود. این مطلب به‌خصوص درباره‌ی ترجمه حافظ خود را به‌خوبی نشان می‌دهد؛ زیرا شعر حافظ فرهنگ ایرانی را نمایندگی می‌کند.
عزیزی در ادامه با بیان نمونه‌هایی، به تشریح این موضوع پرداخت و گفت: برخی واژه‌ها هستند که در اصل عربی‌اند و به فارسی راه یافته‌اند. در زبان و فرهنگ ایرانی دگرگون شده و از معنای اولیه خود فاصله گرفته‌اند، مانند صحرا. صحرا در عربی با توجه به جغرافیایی که اعراب در آن زندگی می‌کنند، به بیابان خشک و برهوت اطلاق می‌شود اما در فارسی به‌معنای کشتزار است و به صحرا رفتن معنای تفریح می‌دهد یا مثلاً شن در عربی نماد بی‌ارزشی است اما در فارسی خاک، بی‌ارزشی را نمایندگی می‌کند.

پیام آذری


وی ادامه داد: از دیگر واژه‌هایی که در انتقال از عربی به فارسی معنای متفاوتی یافته است، واژه صوفی است. این واژه در زبان و فرهنگ عربی محترم و منزه است اما در فارسی و به‌خصوص در شعر حافظ با توجه به مسائل تاریخی و اجتماعی، معنایی متضاد با معنایی که عرب‌ها از آن مراد می‌کنند دارد.
عضو هیئت‌علمی بخش زبان و ادبیات عرب دانشگاه بیرجند گفت: واژه دیگری که می‌توان مثال زد، رند است. این مفهوم در زبان حافظ بسیار پیچیده است. رند ظاهری ملامتی و باطنی سلامت دارد، کام خودش را از زمان می‌گیرد و درنهایت رستگار می‌شود. برخی از مترجمان چون نتوانسته‌اند این واژه را ترجمه کنند، آن را حذف کرده‌اند. برخی دیگر آن را به سکیر به معنای مست یا آزاده یا الغی به معنای گمراه ترجمه کرده‌اند. شاید بتوان واژه‌هایی چون بهلول و صعلوک را در ترجمه‌ی رند به کار برد.
به‌گفته عزیزی، از دیگر مفاهیمی که زیرساخت فرهنگی دارد، نور است. نور، یکی از نمادهای پرتکرار در فرهنگ و ادبیات فارسی است. گویوشف، نور را مفهومی رمزآمیز می‌داند که ریشه آن از آئین‌های باستانی ایران ازجمله اوستا و مهرپرستی شروع می‌شود، اما نور در زبان و ادبیات عربی بیشتر جنبه‌ی کلامی و شرعی دارد.
وی ادامه داد: حتی مضمون‌هایی که زیرساخت آن نور است نیز به گونه‌ای است که نمی‌توان آن را به‌راحتی به عربی ترجمه کرد. مثلاً مضمون شمع و پروانه مضمونی پرتکرار و محبوب در زبان فارسی است. پروانه نماد عاشق است و خود را به شمع وجود معشوق می‌زند، اما همین پروانه در ادبیات عرب به‌دلیل نزدیک‌شدنش به شمع که منجر به مرگ او می‌شود، نماد حماقت است؛ بنابراین ترجمه چنین مضمونی به عربی بسیار دشوار است.
در پایان این استاد دانشگاه مؤلفه‌های فرهنگی دیوان حافظ را بیش از مواردی که در سخنرانی خود برشمرده دانست و آن را یکی از چالش‌های مهم ترجمه‌ی حافظ خواند.

لینک کوتاه:
https://www.payameazari.ir/Fa/News/371476/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

خدمت به خانواده های معزز شهدا و ایثارگران یک موهبت الهی است

دیدار استاندار و مدیرکل بنیاد مازندران با خانواده دانشمند هسته ای شهید دکتر باکویی در ساری

دیدار استاندار و مدیر کل بنیاد مازندران با خانواده دانشمند هسته ای شهید دکتر باکویی در ساری

جمهوری اسلامی ایران پرچم حق را در جهان بر افراشته است/ اگر عاشورا نبود باطل بر حق غلبه پیدا می‌کرد

خدمات فیزیوتراپی در منزل؛ تجربه‌ای امن، آسان و مقرون‌به‌صرفه با ویزیت اول

مواد شیمیایی و دخانیات عامل افزایش سرطان ریه در ایران

نزدیک شدن دانشمندان به درمان فلج

آمادگی کامل پایانه مرزی تمرچین برای جابجایی زائران اربعین حسینی

آلودگی هوا در سردشت به 7 برابر حدمجاز رسید

معرفی لاین‌های جدید در مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور

تولیدکنندگان ما حتی در جنگ 12 روزه هم پای کار بودند

دیدار با خانواده کودکان هفت ساله شهید در تبریز

قدردانی فرمانده سپاه عاشورا از هلال احمر در جنگ 12 روزه

حذف 150هزار چراغ‌ پرمصرف از معابر تبریز

واژگونی تندر 90 در محور تسوج - سلماس

تصویب کلیات طرح تفصیلی سلماس در کمیسیون ماده 5 آذربایجان‌غربی

بازدید استاندار آذربایجان‌غربی از ورزشگاه 15 هزار نفری شهید باکری ارومیه

بازدید استاندار آذربایجان‌غربی از روند فعالیت نانوایی سیار در ارومیه

روزنامه کیهان: به‌دلیل ملاحظات امنیتی، نام جانشین فرمانده قرارگاه خاتم الانبیاء اعلام نمی‌شود

سخنگوی دولت: مسیر مذاکرات را ترک نمی‌کنیم | اگر قانون حجاب ابلاغ می‌شد آیا همبستگی‌ای که در جنگ دیدیم را شاهد بودیم؟

آغاز روکش آسفالت 13 کیلومتری جاده هشترود-مراغه

تشدید نظارت‌های بهداشتی در ایام تاسوعا و عاشورای حسینی در آذربایجان‌غربی

نظارت بر 20 طرح واگذاری در اراضی ملی میاندوآب

تعزیر قاچاقچی پوشاک در ارومیه

جریمه و نصب پارچه، تاوان گرانفروشی مبل

لزوم تسریع در بهره برداری ورزشگاه 15 هزار نفری شهید باکری ارومیه

پرداخت هفت هزار و 900 میلیارد ریال برای طرح‌های اقتصادی اردبیل

ادای دین به شهدا وظیفه همگانی است

شهدای حمله تروریستی؛ نماد اخلاص و سخاوتمندی هستند

مهران، کربلای کوچک ایران؛ قهرمانی که خدا آزادش کرد!

ارائه گزارشی از سیاست‌های پژوهشی دفتر مطالعات و پژوهش‌های بنیاد شهید و امور ایثارگران

تامین خودرو ویژه جانبازان در اولویت تخصیص ارز قرار دارد

دیدار مشاوران ایثارگران دستگاه‌های اجرایی با معاون فرهنگی و آموزشی بنیاد شهید و امور ایثارگران/ امیدآفرینی و باور به آینده در امتداد فرهنگ ایثار و شهادت است

انفجار کنترل‌ شده در سمت پایگاه هوایی شهید فکوری تبریز

اجتماع ضد‌صهیونی دستجات و هیئات در تبریز

تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران نیازمند محکومیت جامعه جهانی است

قدردانی فرمانده سپاه عاشورا از امدادرسانی هلال احمر در جنگ 12 روزه

تداوم وزش بادهای جنوب شرقی در آب‌های شرقی هرمزگان

آیین بزرگداشت شهدای اقتدار و امنیت در کیش برگزار شد

عدالت می‌تواند هم پای توسعه حرکت کند/ در شرایط کنونی موظفیم با جدیت مضاعف به امور مردم بپردازیم

16 قرارداد راکد در شهرک‌های صنعتی اردبیل فسخ می‌شود

پیش‌بینی تولید 570 هزار تن گندم در استان اردبیل

به روز رسانی جدول زمان‌بندی خاموشی‌های استان آذربایجان غربی

کاهش 35 درصدی مصرف آب در کشت دانه‌های آجیلی

هوای سردشت در وضعیت خطرناک قرار گرفت

خریداری 35 هزارتن گندم از گندمکاران آذربایجان غربی

حال و هوای بین الحرمین در سرعین

عزاداران حسینی، همیاران محیط زیست

عزاداری ماه محرم در مناطق مختلف استان اردبیل

53 درصد جمعیت کشور زیر پوشش سازمان تامین اجتماعی قرار دارند