پیام آذری - مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو با اشاره به جایگاه ویژه این منطقه در نقشه ترانزیت بین‌المللی اظهار داشت: منطقه آزاد ماکو در نقطه تلاقی سه مسیر مهم شمال به جنوب، شرق به غرب و جنوب‌شرق به شمال‌غرب قرار دارد. با وجود این موقعیت راهبردی، در سال‌های گذشته کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان منطقه آزاد کیش، حسین گروسی در نشست هم‌اندیشی وزیر امور اقتصادی و دارایی و دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با مدیران عامل سازمان‌های مناطق آزاد کشور، سه چالش عمده ماکو را «حریم امنیتی نامناسب، نبود طرح جامع و مشکلات مرزی با ترکیه» عنوان کرد و توضیح داد: حریم امنیتی 31 کیلومتری از صفر مرزی در حال اصلاح است. طرح جامع منطقه نیز پس از دو سال بررسی در سازمان محیط زیست، سرانجام در سیزدهم مهرماه ابلاغ شد و به‌عنوان نقشه راه توسعه ماکو، مسیر تهیه طرح‌های تفصیلی را هموار می‌کند.
وی در ادامه با اشاره به تعمیرات گسترده طرف ترکیه در مرز بازرگان گفت: بازسازی کامل پایانه‌های مسافری و باری آن کشور به‌صورت موقت پذیرش کامیون‌ها را کاهش داده است. در حال حاضر، ما روزانه حدود 450 کامیون را پذیرش می‌کنیم، در حالی که ترکیه تنها 150 تا 200 دستگاه می‌پذیرد. با پایان پروژه‌های عمرانی ترکیه، این روند معکوس خواهد شد و باید از هم‌اکنون برای مدیریت یکپارچه مرز آماده شویم.
او با تأکید بر ضرورت بازدید میدانی مسئولان اقتصادی کشور از مرز ماکو افزود: پایانه این منطقه در نقطه صفر مرزی قرار گرفته اما از نظر زیرساختی از طرف ترکیه عقب‌تر است.
مدیرعامل منطقه آزاد ماکو در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به غفلت از ظرفیت‌های ترانزیتی کشور گفت: ایران در جنگ کریدورها باید جایگاه واقعی خود را بازیابد. همان‌طور که هاب مسافری خاورمیانه از فرودگاه امام به ترکیه و دبی منتقل شد، در حوزه ترانزیت نیز نباید اجازه دهیم مسیرهای حیاتی از ما عبور نکنند.
وی سه مسیر اصلی شرق به غرب را تشریح کرد و با تأکید بر برتری مسیر جنوبی افزود: شاخه شمالی به‌دلیل جنگ اوکراین از کارایی افتاده است شاخه میانی، موسوم به زنگزور، ترکیبی و پرهزینه است؛ اما شاخه جنوبی که از بندر سرخ آغاز می‌شود و از بازرگان و چشمه‌ثریا عبور می‌کند، مسیری تمام‌ریلی و بدون توقف است که از نظر اقتصادی و فنی بهترین گزینه به شمار می‌رود.
به گفته گروسی، چین نیز اهمیت این مسیر را درک کرده و آن را در برنامه همکاری 25 ساله با ایران گنجانده است: با تصویب طرح جامع منطقه و تأیید مسیر شرق به غرب در سازمان محیط زیست، ایران می‌تواند با استفاده از ظرفیت ماکو، برگ برنده خود را در جنگ کریدورها رو کند.
او در ادامه از تعریف پروژه «مرکز لجستیک و دهکده لجستیکی ماکو» خبر داد و توضیح داد: این طرح در زمینی به وسعت 1820 هکتار اجرا می‌شود و یکی از سه پروژه پیشران منطقه است. اگر تنها 10 درصد از حجم مبادلات چین و اروپا – معادل حدود هزار میلیارد دلار – از این مسیر عبور کند، حدود 100 میلیارد دلار ارزش اقتصادی ایجاد خواهد شد و سالانه 7 تا 8 میلیارد دلار درآمد مستقیم برای کشور به همراه دارد.
گروسی افزود: عبور حتی چهار تا پنج درصد از این کالاها نیز می‌تواند به توسعه انبارها، سردخانه‌ها و زیرساخت‌های لجستیکی ماکو منجر شود و هم‌زمان ثروت و امنیت ملی را تقویت کند. مطالعات طرح نهایی شده و جذب پیمانکار – حتی با احتمال همکاری خارجی – در دستور کار قرار دارد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به «شهرک انرژی ماکو» اشاره کرد و گفت: بر اساس طرح جامع، 1500 مگاوات ظرفیت برای انرژی خورشیدی پیش‌بینی شده است. در حال حاضر، فرودگاه ماکو به‌طور کامل با انرژی خورشیدی کار می‌کند و شهرک صنعتی نیز به این سامانه مجهز خواهد شد. ظرفیت فعلی برق منطقه 110 مگاوات است و 170 متقاضی جدید داریم؛ بنابراین بخشی از تولید وارد شبکه سراسری خواهد شد.
مدیرعامل منطقه آزاد ماکو همچنین از اجرای مگاپروژه‌ای در حوزه امنیت غذایی خبر داد و افزود: در زمینی به وسعت 290 هکتار، بزرگ‌ترین باغ مدرن گردو و پسته غرب آسیا و دومین باغ بزرگ جهان ایجاد شده است. این طرح زنجیره تولید تا صادرات را در بر می‌گیرد و الگویی نو برای توسعه محصولات کم‌آب‌بر در کشور به شمار می‌رود.
گروسی در پایان با تأکید بر ضرورت اجرای واقعی قوانین مناطق آزاد اظهار داشت: پیش از اصلاح قانون، باید اجرای دقیق قانون فعلی مناطق آزاد را در دستور کار قرار دهیم. مقاومت برخی دستگاه‌ها در برابر این قانون، مانع پیشرفت بسیاری از پروژه‌ها شده است. نمونه آن، بازارچه مرزی ساری‌سو است که هشت سال تعطیل بود. با هماهنگی‌های انجام‌شده، اختلاف مدیریتی میان استانداری و منطقه آزاد برطرف شد و اکنون این بازارچه با عنوان "مبادلات مرزی ایران و ترکیه" بازسازی شده و آماده افتتاح است. در طرف ترکیه 145 غرفه ساخته شده و ما نیز مجموعه خود را نوسازی کرده‌ایم تا هم‌زمان با آن‌سو آغاز به کار کند.