پیام آذری - دانشمندان دانشگاه لایپزیگ برای نخستین بار ژنی را شناسایی کردهاند که میتواند به تنهایی عامل بروز بیماری روانی باشد؛ کشفی که نگاه سنتی به اختلالات روانی را دگرگون میکند.
به گزارش ایمنا به نقل از ساینس دیلی، سالها باور عمومی در میان پژوهشگران این بود که بیماریهای روانی نتیجه تعامل پیچیده صدها یا هزاران ژن مختلف هستند. اما پژوهش تازهای که در نشریه روانپزشکی مولکولی منتشر شده و توسط تیمی از محققان دانشگاه لایپزیگ هدایت شده است، این دیدگاه را به چالش کشیده است. آنها ژنی به نام GRIN2A را شناسایی کردهاند که تغییرات خاص در آن میتواند به تنهایی منجر به بروز بیماری روانی شود، این یافته نقطه عطفی در درک علمی اختلالات روانی به شمار میرود و میتواند مسیر تازهای برای درمانهای دقیق و شخصی سازی شده باز کند.
مطالعه انجام شده بر روی بیش از صد فرد دارای تغییرات ژنتیکی در GRIN2A نشان داد که این تغییرات نه تنها با اسکیزوفرنی بلکه با سایر اختلالات روانی نیز ارتباط مستقیم دارند. نکته مهم آن است که این بیماریها در افراد دارای این تغییرات به طور معمول در کودکی یا نوجوانی بروز میکنند، در حالی که اسکیزوفرنی و بسیاری از اختلالات روانی بهطورمعمول در بزرگسالی ظاهر میشوند. این موضوع نشان میدهد که ژن GRIN2A میتواند به عنوان یک عامل مستقل و قدرتمند در شکل گیری بیماریهای روانی عمل کند.
پژوهشگران دریافتند که تغییرات در این ژن فعالیت گیرندهای به نام ان ام دی آ را کاهش میدهد؛ گیرندهای که نقش حیاتی در ارتباط سلولهای عصبی دارد. کاهش عملکرد این گیرنده میتواند منجر به اختلال در انتقال پیامهای عصبی و در نهایت بروز علائم روانی شود، جالب آنکه در یک آزمایش اولیه، مصرف مکمل ال سرین که گیرنده ان ام دی آ را فعال میکند، به بهبود علائم روانی بیماران کمک کرده است، این یافته امید تازهای برای توسعه درمانهای هدفمند ایجاد کرده است.
اهمیت این کشف تنها در حوزه علمی نیست، بلکه پیامدهای اجتماعی گستردهای نیز دارد. طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، در سال دو هزار و بیست و یک حدود یک نفر از هر هفت نفر در جهان با نوعی بیماری روانی زندگی میکرده است، کشف ژن GRIN2A میتواند به درک بهتر ریشههای این بیماریها کمک کند و مسیر تازهای برای درمان میلیونها بیمار و خانوادههایشان فراهم آورد.
این مطالعه نشان میدهد که نگاه سنتی به بیماریهای روانی به عنوان اختلالات چندژنی باید بازنگری شود، در آینده ممکن است ژنهای دیگری نیز شناسایی شوند که به طور مستقیم در بروز بیماریهای روانی نقش دارند، چنین کشفی میتواند به تغییر رویکردهای درمانی و طراحی داروهای جدید منجر شود.
پژوهشگران دانشگاه لایپزیگ تاکید کردهاند که این یافتهها میتواند به توسعه درمانهای دقیق کمک کند؛ درمانهایی که بر اساس ویژگیهای ژنتیکی هر فرد طراحی میشوند. این رویکرد میتواند اثربخشی درمانها را افزایش دهد و عوارض جانبی را کاهش دهد، کشف ژن GRIN2A نه تنها یک دستاورد علمی بزرگ است، بلکه امید تازهای برای بیماران و خانوادههایشان به همراه دارد، این کشف نشان میدهد که علم ژنتیک میتواند کلید درک بهتر بیماریهای روانی باشد و آیندهای روشنتر برای درمان و پیشگیری از این اختلالات رقم بزند.