بزرگنمايي:

پیام آذری- نخستین بارقه‌های نوشتن این گزارش وقتی برایم روشن شد که صدای زنگ تلفن همراهم شامگاه جمعه زنگ خورد و خبر از حضور فردایم در تونل انتقال آب به دریاچه ارومیه داد؛ ابتدا فکر می‌کردم که بازدیدهایی از نوع چندین بازدید گذشته است که فقط به کارگاه می‌رویم و با دیدن ماکت و نقشه تونل و نهایتا یک فیلم کوتاه از داخل تونل، با ابعاد کار آشنا می‌شویم و بعد آمارها را در قالب خبر بازگو می‌کنیم.

صبح شنبه که از ارومیه به سمت نقده و بعد از آن پیرانشهر حرکت کردیم، مشخص شد که این بازدید با بازدیدهای گذشته متفاوت بوده و قرار است در جریان ریز اقدامات و وضعیت تونل قرار بگیریم.

در راه که از ارومیه به سمت نقده می‌رفتیم، در سمت چپ ماشین، دریاچه ارومیه پدیدار بود؛ دریاچه که البته نه شوره زار؛ شاید امسال بیش از 10 بار از این مسیر عبور کرده‌ام، ولی هر بار یک چیز با دیدن نمک زارهای دریاچه ارومیه به ذهنم می‌رسید و آن هم خاطراتی بود که چندی پیش یکی از روستاییان منطقه تعریف می‌کرد.

او می‌گفت که «در سال‌های نه چندان دور، وقتی در گرمای تابستان از کار مداوم کشاورزی خسته می‌شدیم؛ از این سوی جاده به آن سمت می‌رفتیم و تنی به آب می زدیم؛ و چه آبی بود و چه دریایی؛ کل خستگی از تنمان در می‌رفت و کیف عالم را می‌بردیم.»

اما امروز همچنان مشکل کم آبی گریبان دریاچه ارومیه را فشار می‌دهد و تنها کمی از آب این نگین آبی آذربایجان باقی مانده که هم امیدواری‌ها را برای احیای دوباره زنده نگه می‌دارد و هم ناامیدی از اینکه آن پهنه آبی کجاست و چه شد؟

به راه ادامه می‌دهیم و به نزدیکی‌های تونلی می‌رسیم که قرار است آب را از سد کانی سیب به دریاچه برساند؛ این تونل که 36 کیلومتر طول دارد، خود به تنهایی این کار را انجام نمی‌دهد؛ در بالادست آن، سدی احداث شده که آب را در خود نگه می‌دارد و آب از آن سد به سدی دیگر می‌رسد؛ سپس آب آن سد به تونل وارد خواهد شد و بعد از تونل هم که غولی برای خودش است، کانالی آب را به رودخانه‌ای عظیم می‌رساند که آن رودخانه به پیکر دریاچه ارومیه خواهد رسید.

آن طور که مهندسان تا پیش از رسیدن دبیر کارگروه ملی احیای دریاچه ارومیه به خبرنگاران گفتند؛ کار احداث تونل به اتمام رسیده و فقط کمی از آن باقی مانده که آن هم با کار شبانه روزی مهندسان و کارگران روز به روز پیشرفت بیشتری پیدا می‌کند.

راستش را بخواهید باور نکردم که این کار سخت به صورت مستمر و بدون وقفه انجام می‌شود؛ تا اینکه معتمدیان، استاندار آذربایجان غربی که به تازگی دبیر کارگروه ملی احیای دریاچه ارومیه هم شده، آمد و بلافاصله برای بازدید از تونل روانه این غول عظیم الجثه شدیم.

البته مقدماتی هم برای حضور در تونل بود؛ باید قبل از رفتن چکمه، بالاپوش و کلاه ایمنی را می پوشیدی؛ اولش می‌گفتم که با کفش خودم راحت تر هستم ولی همان مهندسان گفتند که چکمه بپوش لازمت می‌شود که همین طور هم شد.

با ماشین، یک سرازیری چند دقیقه‌ای برای رسیدن به یک محلی از تونل که واگن مانندی داشتیم و از آنجا راهی کارگاه اصلی ساخت تونل شدیم؛ چند دقیقه‌ای هم به همراه چند مسوول و مجری طرح و چند مهندس در این واگن قطار داخل تونل رفتیم تا جایی که دیگر باید به صورت پیاده طی مسیر می‌کردیم.

از واگن که پیاده شدیم، همان چکمه‌ها به کار آمد زیرا تا چشم کار می‌کرد، زیر پایت حداقل 10 تا 20 سانتی آب بود و باید در درون آب راه می‌رفتی؛ البته کارگران در مسیر ابتکاری به خرج داده بودند و میلگردها را از وسط ریل‌های قطار درون تونل روی هم گذاشته بودند که این کار، تا حدودی مشکل راه رفتن را رفع می‌کرد؛ رفتیم و رفتیم تا رسیدیم به محلی که عملیات عمرانی در آن صورت می‌گرفت.

همه این بازدید، در آن محل خلاصه می‌شد؛ ده‌ها کارگر برای ساخت این تونل و رفع مشکل در منطقه آبرفتی تونل، کار می‌کردند و مهندس‌ها هم نظارت لازم را انجام می‌دادند.

نوبت به مصاحبه با دبیر کارگروه ملی احیای دریاچه ارومیه رسید؛ مصاحبه‌ای که می‌توانست آمار و ارقام را به مشاهداتم اضافه کند و بتواند خوراکی برای اطلاع رسانی دقیق تر از وضعیت این غول عظیم الجثه عمرانی باشد.

فقط 4 درصد از کار اجرایی تونل باقی مانده است

استاندار آذربایجان غربی و دبیر کارگروه ملی احیای دریاچه ارومیه که از نزدیک همه مراحل را دیده بود؛ مصاحبه کرد و آمار و ارقام لازم را ارائه داد.

محمدصادق معتمدیان خبرهای خوبی در این مصاحبه داشت که می‌توانست موجب دلگرمی ما باشد؛ او گفت که پیشرفت فیزیکی تونل انتقال آب به دریاچه ارومیه 96 درصد بوده و فقط چهار درصد از این کار باقی مانده و همچنین پیشرفت کلی پروژه انتقال آب از سد کانی سیب به سمت دریاچه ارومیه به حدود 90 درصد رسیده است.

او اضافه کرد که بعد از سفر رییس جمهور به آذربایجان غربی در اواخر اردیبهشت امسال، یکی از دستورهای ویژه‌ای دکتر رئیسی، اتمام پروژه‌های حوضه احیای دریاچه ارومیه بود که بعد از دستور رییس جمهور، بلافاصله کار اجرایی شد و در حال حاضر، لاینینگ حدود 750 متر از تونل در بخش آبرفتی در حال انجام است.

آنطور که معتمدیان گفت، همه 750 متر از طرف کف بتن ریزی شده و بتن ریزی 200 متر از سقف هم اجرایی و به اتمام رسیده است.

استاندار آذربایجان غربی از تامین خوب منابع مالی برای اجرای این پروژه هم خبر داد و تاکید کرد که امیدوار هستیم تا پیش از پایان سال، این پروژه مهم و استراتژیک در منطقه به بهره‌برداری برسد.

سرعت ترمیم شکستگی های داخل تونل خوب است

بعد از استاندار آذربایجان غربی، نماینده مجری طرح هم برای مصاحبه با ما آماده بود؛ علی اصغری که نماینده قرارگاه خاتم در این پروژه عظیم بود هم آمارهای خوبی درباره پروژه داد.

به گفته علی اصغری، سرعت ترمیم برخی شکستگی‌های داخل این تونل خوب بوده و 2 اکیپ به صورت شبانه روزی در این خصوص مشغول فعالیت هستند.

او اضافه کرد که اجزای مختلف این طرح تکمیل شده و تنها گلوگاهی که مانع از آب اندازی و انتقال آب به دریاچه ارومیه بود، دچار شکستگی‌هایی بوده که داخل تونل حادث شد.

البته نماینده مجری طرح این را هم گفت که این شکستگی‌ها طبیعی بوده و به دلیل مسایل زمین شناسی و بافت مشکل دار زمین اتفاق افتاده و اظهار کرد که در بخش 750 متر که مشکلاتی ایجاد شده بود، کل مسیر از سمت کف به اتمام رسیده و 200 متر هم سقف و دیواره‌ها تکمیل شده است.

به گفته علی اصغری، با تکمیل این تونل آمادگی وجود دارد که 300 میلیون مترمکعب آب در سال به سمت دریاچه ارومیه انتقال پیدا کند.

بعد از این مصاحبه و اتمام این سفر کاری، به سمت ارومیه که می‌آمدیم به این فکر می‌کردم که انشالله روزی شاهد پهنه آبی در دریاچه زیبای ارومیه خواهیم بود که البته همه باید برای رسیدن به آن کمک کنیم؛ ناگفته نماند که در کنار این کارهایی که برای رسیدن آب به دریاچه شده، مصرف هم باید کنترل شود چرا که در صورت وجود مصرف زیاد، هر چقدر آب هم به حوضه دریاچه ارومیه وارد شود، به مصرف می‌رسد و آبی برای دریاچه باقی نخواهد ماند.