بزرگنمايي:
پیام آذری - احزاب مخالف در پارلمان ارمنستان، توافق حاصل‌شده بر سر متن پیمان صلح با جمهوری آذربایجان را «تسلیم» و «اجرای یک‌طرفه خواسته‌های باکو» خواندند.
» اپوزیسیون پارلمانی ارمنستان، مذاکرات پایان یافته بر سر پیمان صلح را «تسلیم» و «اجرای خواسته‌های جمهوری آذربایجان» می‌خواند.
حزب جمهوری‌خواه به رهبری سرژ سرکیسیان، رئیس‌جمهور سوم ارمنستان، در بیانیه‌ای که منتشر کرد، این روند را «کوتاه آمدن یک‌طرفه ضد دولتی» و «تسلیم مضاعف» خواند.
در بیانیه جمهوری‌خواهان آمده است: «هر روز حکومت نیکول پاشینیان، مجری خواست برخی نیروهای خارجی، دولت و حاکمیت ارمنستان را به خطر می‌اندازد.»
هایک مامیجانیان، رئیس فراکسیون پارلمانی «پاتیو اونم» (افتخار دارم) به رهبری سرژ سرکیسیان، تاکید می‌کند: سند به دست آمده تسلیم است زیرا تمام امتیازات در مذاکرات را فقط ارمنستان داده و این کار در مقابل چشم همگان انجام شده است. موضوع قانون اساسی در مذاکرات بر سر پیمان صلح وجود نداشت، اما باکو آن را وارد دستور کار کرد، بند خروج نیروهای کشورهای ثالث در طول مرز وجود نداشت، اما به درخواست باکو، پاشینیان با آن نیز موافقت کرد، همانطور که با درخواست انحلال گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا و صرف نظر کردن از شکایات بین‌المللی موافقت کرد.
مامیجانیان در گفتگو با خبرنگاران گفت: «اگر سند 9 نوامبر 2020 را بتوان تسلیم اول دانست، این تسلیم مضاعف است، زیرا در اینجا منافع جمهوری ارمنستان به هیچ وجه لحاظ نشده است. حزب جمهوری‌خواه ارمنستان ضمن غیرقابل قبول دانستن توافق بر سر این سند تحت تهدید آشکار توسل به زور و همچنین بدون میانجی‌های بین‌المللی و تضمین‌های امنیتی بین‌المللی، خواستار انتشار فوری متن نهایی این توافق است و در عین حال اصرار دارد: نیکول پاشینیان اختیار و مشروعیت امضای چنین توافقاتی را از طرف مردم ارمنی ندارد.»
هایک مامیجانیان توضیح می‌دهد: «پاشینیان در سال 2021 با وعده آزادسازی هادروت و شوشا و حل مسئله قره‌باغ بر اساس اصول مادرید به قدرت رسید.»
رئیس فراکسیون «پاتیو اونم» تاکید کرد: «اگر پاشینیان در انتخابات 2021 می‌گفت که قرار است آرتساخ (قره‌باغ کوهستانی) را واگذار کند، آن را به عنوان بخشی از جمهوری آذربایجان به رسمیت بشناسد، پاکسازی قومی و اقدامات نسل‌کشی قرار است رخ دهد، چند نفر به او رای می‌دادند؟»
روبرت کوچاریان، رهبر بزرگترین فراکسیون مخالف پارلمان ارمنستان، «هایاستان»، هنوز به توافقات به دست آمده بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان واکنشی نشان نداده است. با این حال، آرتور خاچاتریان، نماینده این فراکسیون، توافق به دست آمده بین ایروان و باکو را یک امتیاز یک‌طرفه می‌خواند.
خاچاتریان گفت: «هر چه جمهوری آذربایجان تحمیل کرده، این مقامات پذیرفته‌اند و اکنون این مقامات مردم جمهوری ارمنستان و همه ارامنه را باج‌خواهی می‌کنند که اگر ما به خواسته‌های جمهوری آذربایجان تن نمی‌دادیم، جنگ می‌شد.»
فراکسیون‌های مخالف پارلمانی همچنین «تغییر قانون اساسی به درخواست جمهوری آذربایجان» را غیرقابل قبول می‌دانند. همانطور که حزب جمهوری‌خواه در بیانیه خود هشدار داده است، این امر تاریخ و موجودیت جمهوری سوم ارمنستان را زیر سوال می‌برد.
جیحون بایراموف، وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان، دیروز هنگامی که به طور یک‌جانبه از پایان کار بر روی متن پیمان صلح خبر داد، به طور ویژه تاکید کرد: «در مرحله بعد، ادعاهای ارضی علیه جمهوری آذربایجان باید از قانون اساسی ارمنستان حذف شوند.»
آرتور خاچاتریان، نماینده حزب داشناکسیون، امروز در پاسخ گفت: باید هر کاری انجام داد تا قانون اساسی به درخواست باکو تغییر نکند.
خاچاتریان اعلام کرد: «آذربایجانی‌ها اعلام کرده‌اند که پیش‌شرط امضا، تغییر قانون اساسی به درخواست جمهوری آذربایجان است و باید هر کاری انجام داد تا این سند که شاید پیش‌نویس آن در باکو نوشته شده و به اینجا فرستاده شده است، تصویب نشود.»
گفتنی است که از اوایل دهه 1990، درگیری‌های قفقاز جنوبی به تنش‌هایی میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان منجر شده است. در این راستا، منطقه قره‌باغ و هفت منطقه اطراف آن به اشغال نیروهای ارمنی درآمد.
اما در سال 2020، پس از 44 روز جنگ، باکو توانست کنترل این هفت منطقه و بخشی از قره‌باغ را دوباره به دست آورد. در پی این تحولات، نیروهای حافظ صلح روسیه به منطقه اعزام شدند.
در تاریخ 19 و 20 سپتامبر 2023، باکو از «اقدامات ضدتروریستی محلی» در قره‌باغ خبر داد و اعلام کرد که تمامیت ارضی خود را تأمین کرده است. ایروان این اقدام را به عنوان «پاکسازی قومی» و «تجاوز» ارزیابی کرد. در پی این رویداد، نیروهای حافظ صلح روسیه از جمهوری آذربایجان خارج شدند.
در 28 سپتامبر 2023، سامول شاهرامانیان، رئیس‌جمهور جدایی‌طلب قره‌باغ، فرمانی را در مورد انحلال این جمهوری خودخوانده امضا کرد.
در 15 اکتبر 2023، الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، به شهر خانکندی مرکز قره‌باغ سفر کرد. رئیس‌جمهور آذربایجان در خانکندی پرچم آذربایجان را به اهتزاز درآورد و سخنرانی کرد. وی در سخنرانی خود گفت که آذربایجان حاکمیت خود را به طور کامل بازگردانده، مسئله قره‌باغ پایان یافته و مناقشه به اتمام رسیده است.
با وجود اینکه مذاکراتی با میانجیگری اتحادیه اروپا و روسیه بین دو کشور انجام شده است، اما هنوز توافق صلحی به امضا نرسیده است. این وضعیت، نگرانی‌ها درباره آینده ثبات و امنیت در منطقه قفقاز جنوبی را افزایش داده است.
علاوه بر این، در سال‌های اخیر مذاکرات مستقیمی بین دو کشور برای تعیین مرز انجام شده و گفته می‌شود که پیشرفت‌های خوبی در این زمینه حاصل شده است. با این حال، هنوز توافقنامه صلح بین آذربایجان و ارمنستان به امضا نرسیده است.
منبع: تسنیم