بزرگنمايي:

پیام آذری - در رویداد انتخاب معلم و عوامل کیفیت بخشی نمونه سال تحصیلی 1404_1403، ده نفر از معلمان استان آذربایجان شرقی از بین 132 نفر راه یافته به مرحله منطقه‌ای به مرحله استانی راه یافتند. اداره اطلاع‌رسانی و روابط عمومی اداره کل آموزش و پرورش استان آذربایجان شرقی بنابه رسالت ذاتی خود و همزمان با هفته گرامیداشت مقام معلم، گفت‌وگویی را با این معلمان ترتیب داده است.

به گزارش اداره اطلاع‌رسانی و روابط عمومی اداره کل آموزش و پرورش استان آذربایجان شرقی، در این بخش از سلسله گفت‌وگوها با معلمان و عوامل کیفیفت‌بخشی نمونه استانی، گفت‌وگو با آقای مقصود مطلبی، مدیر آموزگار منطقه هریس را می‌خوانید:
1. فلسفه‌ی آموزشی شما چیست و چگونه آن را در کلاس درس پیاده‌سازی می‌کنید؟
بنده به عنوان تسهیل کننده و روشنگر عمل نموده و بر همین اساس؛ فراگیران با جستجوی فعالانه و سازنده از طریق فعالیت‌های گوناگون گروهی، موفق به کشف راه حل‌ها، مفاهیم، اصول و قوانین و اهداف آموزشی می‌شوند. به دلیل تجربه مستقیم فراگیر، یادگیری پایدار صورت می‌گیرد و معلم نیز ضمن ارزشیابی تکوینی، نکات و اهداف درس را جمع بندی نموده و مهارت‌های حل مسئله، تفکر نقادانه، مهارت‌های اجتماعی و زندگی را تبلیغ می‌نماید.
2. چگونه روش‌های تدریس خود را با نیازهای متنوع دانش‌آموزان (از نظر سطح یادگیری، فرهنگ، یا ویژگی‌های فردی) سازگار می‌کنید؟
بنده معتقدم که هر دانش.آموزی قابلیت رشد و پیشرفت مداوم را دارد؛ بنابراین سعی می‌کنم در شرایط متفاوت و در دروس مختلف و برای دانش‌آموزانی با سطح یادگیری متفاوت، روش‌های مختلف و رویکردهای موثر آموزشی را به کار یگیرم و به جای آموزش و انتقال مستقیم مفاهیم، فرصت‌های متنوع یادگیری برای آنان فراهم نمایم و مواد و ابزار آموزشی لازم یا دست‌ساز در اختیارشان قرار دهم تا خودشان به یادگیری مستقیم و عینی بپردازند.
آموزش را با ارزشیابی و پرسش و پاسخ تلفیق می‌نمایم تا دانش‌آموزانم همیشه گوش به زنگ باشند که هر لحظه ممکن است مورد ارزشیابی در آغاز، حین تدریس یا پایان تدریس واقع شوند. سنجش و ارزیابی مستمرو پویا، رشد دهنده و کاربردی است و بایستی بین روش تدریس و روش‌های ارزشیابی ما ارتباط و هماهنگی باشد. از طرف دیگر دقت می‌کنم تا آموزش را با تربیت نشاط آفرین ترکیب نموده و اهداف تربیتی را در ساحت‌های ششگانه مورد توجه قرار دهم.
3. مثالی از یک درس یا پروژه‌ای که طراحی کرده‌اید و به شکلی خلاقانه مفاهیم پیچیده را به دانش‌آموزان آموزش داده‌اید، بیان کنید.
در تدریس مفاهیم ریاضی سعی می‌کنم از ابزارهای آموزشی متنوع و یا ساده استفاده نمایم و یا از هنر و رنگ در تسهیل امر آموزش بهره می‌برم . مثال: یادگیری تقارن مرکزی در ریاضی ششم برای بعضی از فراگیران نامفهوم است؛ بنابراین با کمک طلق و کاغذ آموزش را عینی می‌سازم‌. 
در بازدید هایی که از کلاس های درس پایه سوم منطقه داشتم، متوجه شدم که بسیاری از دانش‌آموزان در آموزش و به کارگیری و بیان واحدهای اندازه گیری جرم ( کیلو گرم و گرم ) در درس علوم تجربی و در کل مفهوم گرم با مشکل مواجه هستند ک برای تسهیل یادگیری دانش‌آموزان یک ترازوی کفه‌ای تهیه کرده و خرده سنگ‌هایی را از حیاط مدرسه جمع کردیم و بعد از شستن و خشک نمودن شن‌ها و سنگ‌ها در ظرف‌های مناسب، وزنه.های 500 گرم، 250 گرم ، 100 گرم و 50 گرم ساختیم و به همین سادگی بچه‌ها مفهوم واحد های جرم و به خصوص گرم را یاد گرفتند. لازم به ذکر است در طول سال‌های تدریسم با مشارکت دانش‌آموزان همه آزمایش‌های کتاب علوم را در کلاس انجام داده‌ایم. کلاس درس ما یک کلاس چندپایه است و دانش‌آموزان هر سال آزمایش‌های کتاب خود و پایه‌های دیگر را مشاهده می‌نمایند و یادگیری به صورت پایدار رخ می‌دهد.
4. چگونه فناوری را در فرآیند تدریس خود ادغام می‌کنید تا یادگیری را بهبود بخشید؟
فناوری آموزشی به جهت دارا بودن تنوع و سهولت به کارگیری باعث جذابیّت فرایند یادگیری می‌شود و از طرفی به دلیل این که کلاس درس بنده یک کلاس چند پایه است، در بیشتر مواقع به کارگیری محتواهای آموزشی کامپیوتری اجتناب ناپذیر است. بنده سعی می‌کنم برای بسیاری از دروس با برنامه‌های مختلف، فیلم های آموزشی آماده نمایم و زمانی که به صورت مستقیم مشغول تدریس در یکی از پایه‌ها هستیم، پایه‌های دیگر از محتواهای آموزشی دیجیتال مدرسه استفاده می‌کنند و به نوعی آمادگی در فراگیران ایجاد شده و در تدریس اصلی باعث تسهیل یادگیری آنان می‌شود. حتی در مواقعی که گروهی از بچه‌ها مشغول استفاده از کامپیوتر هستند، گروه دیگر نیز با استفاده از گوشی شخصی خودم از محتواهای مجازی که قبلا مورد بررسی قرار گرفته‌اند، بهره‌مند می‌شوند.
5. استراتژی شما برای ایجاد محیطی منظم، امن و محترمانه در کلاس درس چیست؟
سعی می‌کنم خودم به عنوان یک معلم نظم را رعایت نمایم و با احترام و ادب با دانش‌آموزان رفتار نمایم و آن‌ها یک الگوی شایسته اخلاقی و رفتاری را در محیط مدرسه مشاهده نمایند، چرا که بیشترین یادگیری و اجتماعی شدن کودکان از راه مشاهده است و برای جلوگیری از بی‌نظمی و بی‌انضباطی در کلاس، قبل از دانش‌آموزان در کلاس حاضر شده و در زنگ تفریح نیز آخرین نفری هستم که کلاس را ترک می‌نمایم. در صحبت‌های روزمره از کلمات و جملات مودبانه استفاده می‌کنم. مقررات مدرسه را در راهرو یا فضای مناسب نصب نموده و در جلسات هم به دانش‌آموزان و هم برای والدین یادآوری می‌کنم و دانش‌آموزان نمونه اخلاقی و رفتاری شناسایی شده و مورد تقدیر قرار می‌گیرند.
6. چگونه با دانش‌آموزانی که رفتارهای چالش‌برانگیز (مانند بی‌علاقگی یا اختلال در کلاس) نشان می‌دهند برخورد می‌کنید؟
دانش آموز ایجاد کننده اختلال را در جمع دوستان و دانش‌آموزان سرزنش نکرده و در خلوت به او اعلام می‌کنم که رفتار خود را اصلاح نماید و این رفتار او است که مورد پسند ما نیست، نه خود او. هنگام مواجهه با دانش‌آموزان چالش برانگیز با آرامش رفتار و سعی می‌کنم به هر نحو ممکن خشم خود را کنترل کنم تا دانش‌آموز هم کنترل خشم را بیاموزد. سعی می کنم به حرف‌ها و مشکلات او توجه نمایم و با بازگو کردن حرف‌هایش او را متوجه سازم که برای ما مهم است و به خوبی در حال گوش کردن و توجه به او هستم.‌ دانش‌آموز بی علاقه را تحت فشار قرار نمی دهیم و دلائل احتمالی بی علاقگی او را بررسی می‌نمایم.
از مقایسه کردن او با دیگران خودداری کرده و سعی می‌کنم ارتباط مناسب و دوستانه‌ای با فرد برقرار کرده و در انجام کارهای مدرسه به او مسئولیت دهم.
7. چگونه علاقه و مشارکت دانش‌آموزان در موضوعات درسی را افزایش می‌دهید؟
در فرایند تدریس با فراگیران ارتباط چهره به چهره و تعامل مثبت برقرار می‌نمایم. دانش‌آموزان هرچه بیشتر در فرایند آموزش سهیم شوند، بهتر و بیشتر می‌توانند آموخته‌های خود را در ابعاد مختلف گسترش داده و یا بهبود ببخشند و به عبارتی شیوه آموختن را بهتر یاد می‌گیرند‌ مانند ایفای نقش معلم توسط دانش‌آموزان (طرح هم یار معلم)، انجام بازی‌های گروهی و انفرادی حین تدریس ( پانتو میم بازی و .. )، تولید و ارائه تکالیف خانگی متنوع و جذاب، ارائه بازخوردهای شفاهی و کتبی تشویقی و اصلاحی، برگزاری زنگ کتاب و خلاصه‌گویی و نیز اجرای صندلی صمیمیت، ایجاد تنوع در مکان یا زمان تدریس ( تدریس در حیاط ، کتابخانه ، نمازخانه و طبیعت و ... ).
8. چه فعالیت‌های خارج از برنامه یا پروژه‌های گروهی را برای تقویت مهارت‌های اجتماعی و تفکر انتقادی دانش‌آموزان طراحی کرده‌اید؟
اتقسیم کار در مدرسه و ارائه مسوولیت‌های اداره کلاس و مدرسه به دانش‌آموزان یا مدیریت و رد و تحویل کتاب‌های کتابخانه و برگزاری زنگ کتاب و خلاصه‌گویی از کتاب های خوانده شده. اجرای بازی‌های بومی و محلی گروهی، مشارکت دانش‌آموزان در برگزاری جشن‌های ملی و مذهبی ( پخت غذا و چیدن سفره و ... )، نظافت کلاس و محوطه و گردگیری و ...
9. چگونه به دانش‌آموزانی که اعتماد به ‌نفس پایینی دارند یا در یادگیری عقب مانده‌اند، کمک می‌کنید؟
دادن مسئولیت، بهترین روش در تقویت اعتماد به نفس است. برای اینکه برنامه درسی عقب افتاده خود را هم جبران کنیم، می‌توانیم تکالیفی متناسب با توان دانش‌آموز در نظر بگیریم و سعی کنیم کم کم و آهسته سطح دانش‌آموز را به بقیه و سطح معمولی، نزدیک‌تر کنیم. تشویق در بین هم کلاسی‌ها نسبت به کوچک‌ترین پیشرفت، می‌تواند بهترین گزینه برای پیشبرد اهداف تحصیلی و همچنین بالا بردن اعتماد به نفس و عزت نفس دانش‌آموز باشد. ارزشیابی از آموخته‌ها را نیز هیچ وقت از دانش‌آموزان دارای اعتماد به نفس پایین شروع نمی‌کنیم و برای تاثیر مثبت بر آن‌ها پرسش‌های تکرار شده را برای آن‌ها مطرح می‌نماییم.
10. چگونه دانش و مهارت‌های حرفه‌ای خود را به‌ روز نگه می‌دارید؟
شرکت در کارگاه‌ها، مطالعه‌ی مقالات علمی، مطالعه مستمر و حتی تکراری کتاب‌های مربوط به روش‌ها و فنون تدریس، روان شناسی تربیتی، روان شناسی یادگیری، کتب راهنمای تدریس، مطالعه مجلات رشد و مجلات تخصصی آموزشی، شرکت در کارگاه‌ها و دوره‌های منطقه‌ای و استانی و کشوری به صورت حضوری و مجازی، شرکت در جشنواره‌ها و مسابقات و تولید و ارائه اثر آموزشی و علمی، همکاری با گروه های آموزشی منطقه و استان و ارتباط با معلمان مبتکر و خلاق از سراسر کشور
11. تجربه‌ی همکاری با سایر معلمان یا اعضای جامعه‌ی آموزشی برای بهبود کیفیت تدریس را توضیح دهید.
اگر قرار باشد در زمینه تدریس فقط به تجارب و مهارت‌های خودمان اکتفا نموده و با آزمون و خطا پیش برویم، احتمال دارد در طول 30 سال حضورمان در کلاس درس، موفقیت و اثرگذاری چندانی نداشته باشیم و از طرفی ممکن است، روش‌های تدریس مان خروجی بهینه را نداشته و کیفیت آموزش ارائه شده، پایین باشد. تجربه‌های کارآمد معلمان موفق یک شبه حاصل نمی‌شود؛ بلکه نتیجه سال‌ها واکاوی و آزمون میزان اثربخشی روش‌های مختلف تدریس است و ارتباط‌گیری و هم فکری با همکاران توانمند و خبره زمینه‌ساز انتقال تجربیات موفق آن بزرگواران به معلمان کم تجربه و نتیجه این کارورزی منجر به تسریع بهبود فرایند یادگیری و افزایش کیفیت آموزشی می‌شود. 
بنده در همه سال‌های خدمتم سعی کرده‌ام، تجربیات آموزشی خود را به همکاران و معلمان تازه وارد و دانشجومعلمان و ... منتقل کنم. در نقش سرگروه آموزشی و در بازدید از کلاس‌های درسی، نکات ضروری آموزشی و فنون تدریس را با معلمان به اشتراک می‌گذارم و بیشترین اثرگذاری را بر همکارانی داشته‌ام که با هم در یک مدرسه مشغول کار بوده و هستیم. همچنین برای تدریس در کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی، سعی می‌کنم با آمادگی کامل در جلسه حاضر شوم و از قبل نکات و فایل‌ها و ابزارهای آموزشی لازم را تهیه می‌نمایم.
12. اگر به عنوان مربی به یک معلم تازه‌کار مشاوره دهید، مهمترین نصیحت شما چه خواهد بود؟
اطلاعات عمومی خود را روز به روز بیشتر کند. دانش معلمی و روش‌ها و فنون تدریس را بیاموزد و به کار گیرد. به نکات روان شناسی یادگیری، روانشناسی تربیتی و سنجش و ارزشیابی رشد دهنده مسلط باشد. به سواد رایانه‌ای یعنی علم و توانایی شخص برای استفاده از رایانه و فناوری مجهز باشد. نکات مهم آموزشی، تربیتی و مدیریتی را یادداشت نموده و دست نوشته‌های خود را مطالعه نماید. ضمن استفاده از محتواهای آموزشی سایر معلمان، به تولید محتوا و ابزار آموزشی اقدام نماید.
13. چگونه ارتباط مؤثری با والدین دانش‌آموزان برقرار می‌کنید و آن‌ها را در فرآیند آموزشی مشارکت می‌دهید؟
سعی می‌کنم از همان آغاز سال تحصیلی ارتباط شفاف، اصولی، منظم و باقائده با اولیا داشته باشم و کانال ارتباطی مجازی نیز برای اطلاع‌رسانی و به‌ روز نگه داشتن والدین ایجاد نمایم تا والدین در جریان پیشرفت تحصیلی و نیازهای فرزند خود قرار گیرند و بتوانند به موقع در حل مشکلات احتمالی کمک کنند. برای ایجاد تعامل دوسویه و موثر ، قبل از اولیا پیشقدم می‌شوم و همچنین در مواقع لازم گزارش تصویری یا مکتوب از فعالیت‌ها و موفقیت‌های دانش‌آموزان به اولیا ارائه نموده و در کانال مجازی درج می نمایم. بیان گزارش مفید و دقیق از وضعیت تحصیلی و تربیتی دانش.آموزان به اولیا باعث ایجاد اعتماد نسبت به معلم و مدرسه شده و زمینه ساز همکاری و مشارکت اولیا در تامین امکانات و برطرف نمودن مشکلات احتمالی می گردد.
14. چگونه پیشرفت دانش‌آموزان را ارزیابی و از چه ابزارهایی برای سنجش یادگیری استفاده می‌کنید؟
ارزشیابی عملکرد دانش‌آموزان محدود به یک زمان خاص نیست و در هر نوع ارزشیابی هدف خاصی دنبال می‌شود و در کل با تغییر رویکرد ارزشیابی در طول 17 سال گذشته هدف از ارزشیابی، یادگیری و ارتقای آموزش فراگیران است. ارزشیابی می تواند توسط معلم، خود دانش آموز، هم کلاسی‌ها و یا توسط والدین انجام گیرد. همچنین ارزشیابی به صورت کتبی و یا شفاهی انجام شده و ارزشیابی کتبی با آزمون‌های عملکردی و یا آزمون‌های مداد کاغذی صورت می‌گیرد. در همه ارزشیابی‌ها هدف‌های مورد ارزیابی از قبل تهیه و درج می‌شود. در واقع معلم و اولیا و خود دانش‌آموز نسبت به اینکه کدام اهداف آموزشی مورد سنجش واقع شده‌اند، آگاهی دارند.
15. اگر متوجه شوید یک روش تدریس خاص نتیجه‌ی مطلوبی نداشته است، چگونه رویکرد خود را اصلاح می‌کنید؟
برای پیاده‌سازی روش تدریس جدید باید به چند نکته توجه داشت؛ از جمله ماده درسی، اهداف درس و زمان ارائه تغییرات و همچنین تجربه معلمان دیگر و ... بنابراین باید کارایی و بازدهی روش تدریس جدید را از معلمان مجرب مورد سوال قرار داد. همچنین می.توان به جای آزمودن رویکرد جدید در محیط واقعی کلاس درس، بازدهی آن را برای یک گروه پنج نفره، مورد آزمایش قرار داد و در صورت نتیجه بخش بودن، در کلاس اصلی اجرا کرد.
16. معیارهای شما برای "موفقیت" در نقش یک معلم چیست؟
پشتکار، صبر و انگیزه و امیدواری، متعهد به موثر بودن، نظم و انضباط، لذت بردن از یادگیری دانش‌آموزان، استفاده از دانش و تجربه معلمان توانمند و موفق، تولید و استفاده از محتوای آموزشی مناسب و متناسب
17. چه تأثیری می‌خواهید در طول دوران تدریس خود بر دانش‌آموزان و جامعه‌ی آموزشی بگذارید؟
تربیت نسلی مومن، متعهد، مسئولیت‌پذیر، دوستدار وطن، حقیقت‌جو، تلاشگر، امانت‌دار، نوع دوست و آزادمنش در نتیجه تربیت دانش آموز صالح، مدرسه صالح و جامعه صالح.
انتهای پیام