پیام آذری - روغن زیتون با اینکه یکی از سالم‌ترین روغن‌های گیاهیه، اما برای افرادی که کبد چرب دارن، مصرف زیادش می‌تونه دردسرساز باشه.
هرچند چربی‌های تک‌غیراشباع موجود در این روغن برای قلب مفید هستن، اما اگه بی‌رویه مصرف بشه، ممکنه باعث افزایش تری‌گلیسیرید خون و بدتر شدن وضعیت کبد چرب بشه. توی این مطلب، دقیق‌تر بررسی می‌کنیم که مضرات روغن زیتون برای کبد چرب چیه و چطور باید این روغن رو با احتیاط توی رژیم غذایی استفاده کرد.

نکته	تأثیر مثبت	تأثیر منفی
نوع چربی	حاوی اسیدهای چرب تک غیراشباع (مفید برای قلب)	مصرف زیاد می‌تونه تری‌گلیسیرید رو بالا ببره
کنترل قند خون	در افراد سالم، باعث بهبود حساسیت به انسولین می‌شه	در مبتلایان به کبد چرب، مصرف زیاد ممکنه مقاومت به انسولین رو بیشتر کنه
کالری	کالری خوب و انرژی‌بخش در صورت مصرف متعادل	کالری زیاد باعث افزایش وزن و چاقی شکمی می‌شه (تشدید کبد چرب)
آنتی‌اکسیدان‌ها	نوع بکر و ارگانیک دارای پلی‌فنول‌های ضدالتهاب	روغن‌های صنعتی یا تصفیه‌شده ممکنه حاوی ترکیبات مضر باشن
نحوه مصرف	در غذاهای پخته یا سالاد باعث جذب بهتر مواد مغذی می‌شه	استفاده در سرخ‌کردنی‌ها آسیب‌زننده‌تره، مخصوصاً برای کبد چرب

کبد چرب چیست؟
کبد چرب به تجمع غیرطبیعی چربی در سلول‌های کبدی گفته می‌شود. این بیماری در ابتدا ممکن است بدون علائم باشد، اما در صورت پیشرفت، می‌تواند به بیماری‌های جدی‌تری مانند هپاتیت چرب، سیروز کبدی و حتی نارسایی کبد منجر شود. کبد چرب به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:
* کبد چرب غیرالکلی (NAFLD): این نوع کبد چرب به‌طور عمده در افرادی که از مصرف الکل پرهیز دارند، ایجاد می‌شود و بیشتر به‌دلیل اضافه‌وزن، مصرف غذاهای پرچرب و کم‌تحرکی ایجاد می‌شود.
* کبد چرب الکلی : این نوع به‌دلیل مصرف زیاد الکل رخ می‌دهد.
همانطور که در medlineplus آمده است:
NAFLD affects about 25% of people in the world. As the rates of obesity, type 2 diabetes, and high cholesterol are rising in the United States, so is the rate of NAFLD. NAFLD is the most common chronic liver disorder in the United States.
حدود 25٪ از مردم دنیا به کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) مبتلا هستند. با افزایش چاقی، دیابت نوع 2 و کلسترول بالا در آمریکا، تعداد مبتلایان به NAFLD هم در حال بیشتر شدن است. در حال حاضر، کبد چرب غیرالکلی رایج‌ترین بیماری مزمن کبدی در ایالات متحده محسوب می‌شود.
از آنجا که مصرف چربی‌های سالم مانند روغن زیتون می‌تواند در بسیاری از شرایط مفید باشد، سوال اینجاست که آیا استفاده از آن در افراد مبتلا به کبد چرب نیز مفید است یا خیر؟ در ادامه به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.
روغن زیتون و کبد چرب: تأثیرات مثبت و منفی
1. افزایش چربی‌های خون و خطر ابتلا به کبد چرب
روغن زیتون در مقایسه با روغن‌های گیاهی دیگر، حاوی چربی‌های تک‌اشباع‌نشده است که به‌طور کلی برای قلب مفید شناخته می‌شود. با این حال، مصرف بیش از حد این روغن می‌تواند موجب افزایش چربی‌های خون، به‌ویژه تری‌گلیسیرید شود. در صورتی که فرد مبتلا به کبد چرب باشد، مصرف زیاد روغن زیتون می‌تواند به افزایش چربی در کبد و بدتر شدن وضعیت بیماری منجر شود. افزایش تری‌گلیسیرید می‌تواند عامل افزایش چربی‌های اضافی در کبد باشد و وضعیت کبد را وخیم‌تر کند.
2. تأثیر بر مقاومت به انسولین
یک ویژگی مثبت روغن زیتون، کمک به کاهش مقاومت به انسولین در افراد سالم است. مطالعات نشان می‌دهند که این روغن می‌تواند حساسیت به انسولین را بهبود بخشد. با این حال، برای افراد مبتلا به کبد چرب یا دیابت نوع 2، مصرف زیاد چربی‌ها حتی چربی‌های سالم مانند روغن زیتون ممکن است اثرات منفی روی کنترل قند خون و افزایش مقاومت به انسولین داشته باشد. این وضعیت می‌تواند به بدتر شدن وضعیت کبد چرب منجر شود.
3. کالری اضافی و افزایش وزن
روغن زیتون دارای کالری بالایی است. به‌طوری‌که یک قاشق غذاخوری روغن زیتون می‌تواند حدود 120 کالری داشته باشد. برای افرادی که به کبد چرب مبتلا هستند، اضافه کردن روغن زیتون به رژیم غذایی می‌تواند به‌راحتی منجر به افزایش کالری و در نتیجه افزایش وزن شود. افزایش وزن، به‌ویژه چاقی شکمی، یکی از عوامل اصلی بروز و تشدید کبد چرب است. بنابراین، باید مصرف روغن زیتون را در حد اعتدال نگه داشت.
4. آلرژی‌ها و واکنش‌های منفی
اگرچه روغن زیتون برای بسیاری از افراد ایمن است، برخی از افراد ممکن است به این روغن حساسیت داشته باشند. این حساسیت‌ها می‌توانند به‌صورت علائمی چون التهاب و حتی آسیب به کبد ظاهر شوند. در صورت مشاهده هرگونه علائم غیرمعمول پس از مصرف روغن زیتون، باید مصرف آن را قطع کرده و به پزشک مراجعه کرد.
5. کیفیت روغن زیتون و تأثیرات آن بر کبد چرب
کیفیت روغن زیتون یکی از عوامل مهم در تأثیر آن بر سلامت کبد است. روغن زیتون‌های تصفیه‌شده یا صنعتی ممکن است حاوی مواد شیمیایی مضر یا مواد نگهدارنده باشند که بر عملکرد کبد تأثیر منفی بگذارند. به‌منظور بهره‌مندی از خواص مفید روغن زیتون، باید از انواع بکر و ارگانیک آن استفاده کرد که حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و اسیدهای چرب مفید هستند.
همانطور که در سایت صنایع غذایی دلفین آمده است:
قبل از اینکه به سراغ خرید روغن زیتون بروید، نکات زیر را در نظر بگیرید:
* هر نوع از روغن زیتون کاربردهای مختلفی دارد. روغن زیتون تصفیه‌شده یا معمولی برای آشپزی مناسب است و از روغن زیتون فرابکر بیشتر به‌عنوان چاشنی غذا استفاده می‌شود.
* روغن زیتون قیمت‌های متنوعی دارد. معمولاً قیمت روغن زیتون فرابکر بیشتر از روغن زیتون تصفیه‌شده است.
* قبل از روغن زیتون خریدن، مطمئن شوید چیزی که خریداری می‌کنید، برند معتبری است. اعتماد به بهترین مارک روغن زیتون راه‌حل بهتری برای خرید روغن زیتون اصل خواهد بود.
* اگر از روغن زیتون برای پخت‌وپز استفاده می‌کنید، خرید حلب‌های 4 لیتری و 5 لیتری مناسب‌تر است؛ اما اگر مصرف کمتری دارید، روغن زیتون را در بسته‌بندی‌های 1 لیتری و 500 میلی‌لیتری خریداری کنید.

نکات مهم برای مصرف روغن زیتون در افراد مبتلا به کبد چرب
1. مصرف متعادل روغن زیتون
بهترین روش مصرف روغن زیتون برای افراد مبتلا به کبد چرب، مصرف آن به میزان معقول است. توصیه می‌شود که در روز کمتر از 2 قاشق غذاخوری روغن زیتون مصرف شود. همچنین بهتر است روغن زیتون به‌جای استفاده در غذاهای سرخ‌شده، در سالادها یا همراه با غذاهای پخته و بخارپز مصرف شود.
2. ترکیب با رژیم غذایی سالم
مصرف روغن زیتون باید با یک رژیم غذایی سالم و متعادل همراه باشد. در کنار مصرف روغن زیتون، بهتر است از میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌های گیاهی و حیوانی کم‌چرب استفاده شود. این رژیم کمک می‌کند تا از بروز مشکلات جدید برای کبد جلوگیری شود و وضعیت کبد بهبود یابد.
3. انتخاب روغن زیتون با کیفیت
برای جلوگیری از مضرات روغن زیتون، استفاده از روغن زیتون بکر (Extra Virgin) و ارگانیک توصیه می‌شود. این نوع روغن‌ها حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین E هستند که به کاهش التهاب و بهبود سلامت کبد کمک می‌کنند.
4. مشاوره با پزشک یا متخصص تغذیه
قبل از اضافه کردن روغن زیتون به رژیم غذایی، بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید، به‌ویژه اگر دچار بیماری کبدی یا مشکلات گوارشی هستید. پزشک می‌تواند مصرف روغن زیتون را با توجه به شرایط خاص شما تنظیم کند.
نتیجه‌گیری
اگرچه روغن زیتون خواص بسیاری دارد و به‌طور عمومی برای سلامت قلب و کاهش التهاب مفید است، برای افراد مبتلا به کبد چرب باید با احتیاط استفاده شود. مصرف بی‌رویه روغن زیتون می‌تواند مشکلاتی نظیر افزایش وزن، بالا رفتن تری‌گلیسیرید، و بدتر شدن مقاومت به انسولین را ایجاد کند که همه این‌ها می‌تواند وضعیت کبد را بدتر کند. بنابراین، برای بهره‌مندی از فواید روغن زیتون، لازم است که آن را به میزان متعادل مصرف کرده و از روغن‌های بکر و طبیعی استفاده کنید. با رعایت این نکات، می‌توان از خواص مفید روغن زیتون بهره‌مند شد و از مضرات آن جلوگیری کرد.