قدرت موشکی ترکیه چقدر است؟

پیام آذری - فرارو /متن پیش رو در فرارو منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
موشک‌های کروز، بالستیک و هایپرسونیک ترکیه، از آتماکا تا گوکبورا، قدرت نظامی این کشور را بازتعریف کرده‌اند. اما ترکیه در زمینه تسلیحات موشکی چه جایگاهی در منطقه و جهان دارد؟
 ترکیه، به عنوان یکی از قدرت‌های کلیدی ناتو در خاورمیانه و دریای مدیترانه، در دهه اخیر سرمایه‌گذاری عظیمی در صنایع موشکی خود انجام داده است. شرکت‌های پیشرو مانند روکتسان (Roketsan)، صنایع هوافضای ترکیه (TAI) و آسلسان (Aselsan)، نقش محوری در بومی‌سازی فناوری موشکی ایفا می‌کنند. این تلاش‌ها نه تنها وابستگی به واردات را کاهش داده، بلکه ترکیه را به صادرکننده عمده تسلیحات تبدیل کرده است.
قدرت موشکی ترکیه در سال 2025، بر اساس گزارش‌های معتبر مانند مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS) و نمایشگاه دفاعی IDEF 2025، شامل طیف وسیعی از موشک‌های بالستیک، کروز، هوا به هوا، ضدکشتی و پدافندی است. این زرادخانه، با تمرکز بر بردهای متوسط تا بلند، قابلیت بازدارندگی منطقه‌ای را برای ترکیه فراهم می‌کند و تهدیداتی از قبیل تنش‌های دریای اژه و شرق مدیترانه را پوشش می‌دهد.
ترکیه چه موشک‌هایی دارد؟
در حوزه موشک‌های بالستیک، ترکیه پیشرفت چشمگیری داشته است. موشک بورا (Bora)، تولید روکتسان، یک موشک بالستیک کوتاه‌برد با برد تقریبی 280 کیلومتر است که از سال 2017 عملیاتی شده و قابلیت حمل کلاهک‌های متعارف یا دقیق را دارد.
اما ستاره جدید، موشک تیوفون (Tayfun) است. نسخه پایه تیوفون بردی بیش از 560 کیلومتر دارد و برای ضربه‌های دقیق به اهداف زمینی طراحی شده. در نمایشگاه IDEF 2025، روکتسان نسخه بلوک-4 تیوفون را رونمایی کرد که با فناوری هایپرسونیک (سرعت بیش از ماخ 5) و بردی حداقل 1500 کیلومتر، بلندترین برد موشک بومی ترکیه را به خود اختصاص داده است.
این موشک 10 متری، با قابلیت نفوذ به سامانه‌های دفاعی پیشرفته، بخشی از برنامه بلندپروازانه ترکیه برای توسعه موشک بالستیک با برد 2000 کیلومتر است که در ژوئیه 2025 تأیید شد. این پیشرفت‌ها، ترکیه را در سطحی همتراز با ایران قرار می‌دهد.
موشک‌های کروز ترکیه نیز تنوع بالایی دارند. موشک سوم (SOM)، توسعه‌یافته توسط روکتسان، یک موشک کروز هوا‌پرتاب با برد بیش از 250 کیلومتر است که نسخه SOM-J آن برای جنگنده‌های F-16 و F-35 بهینه‌سازی شده. این موشک با هدایت ترکیبی GPS/INS و رادار، دقت بالایی در حملات به اهداف ثابت ارائه می‌دهد.
در بخش ضدکشتی، آتماکا (ATMACA) با برد 200 کیلومتر، جایگزین هارپون آمریکایی (با برد 124 کیلومتر) شده و از ناوها و ساحل شلیک می‌شود. در IDEF 2025، موشک آکاتا (Akata) رونمایی شد که بردی بیش از 250 کیلومتر دارد و با کلاهک انفجاری-تکه‌تکه، برای دفاع از "سرزمین آبی" (دکترین دریایی ترکیه) طراحی شده است.
در موشک‌های هوا به هوا، ترکیه بر بومی‌سازی تمرکز کرده است. گوک‌دوغان (Gökdoğan) یک موشک کوتاه‌برد بصری با برد 20-30 کیلومتر است، در حالی که بوزدوغان (Bozdoğan) برد متوسط 65 کیلومتری دارد و برای جنگنده‌های نسل چهارم مناسب است. اما نوآوری بزرگ، گوکبورا (Gökbora) است؛ اولین موشک هایپرسونیک هوا به هوا ترکیه با بردی بیش از 185 کیلومتر (100 مایل دریایی)، که در IDEF 2025 معرفی شد و تولید انبوه آن از 2026 آغاز می‌شود. این موشک‌ها مکمل موشک‌های وارداتی مانند ای‌آم-120 آمرام (105 کیلومتر) و سایدوایندر ای‌آم-9X (35 کیلومتر) هستند.
موشک‌های ضدتانک ترکیه برای عملیات زمینی حیاتی‌اند. اومتاس (OMTAS) برد 4 کیلومتری دارد و از نوع هدایت لیزری است، در حالی که لومتاس (LOMTAS)، نسخه متوسط‌برد، بردی تا 8 کیلومتر ارائه می‌دهد و از 2025 وارد خدمت می‌شود. این موشک‌ها در درگیری‌های سوریه و لیبی آزمایش شده‌اند.
در دفاع هوایی، سامانه‌های هیسار برجسته‌اند: هیسار-آ (15 کیلومتر)، هیسار-او (25 کیلومتر) و هیسار-یو (15 کیلومتر) برای بردهای کوتاه تا متوسط. سامانه سیپر (SİPER) با برد 100-150 کیلومتر، در حال توسعه است و مکمل اس-400 روسی (400 کیلومتر) می‌شود که علی‌رغم تحریم‌های ناتو، عملیاتی است.
در مجموع، قدرت موشکی ترکیه در 2025، با بیش از 20 نوع موشک بومی و وارداتی، بردی از 4 کیلومتر (ضدتانک) تا 2000 کیلومتر (بالستیک در حال توسعه) را پوشش می‌دهد. این زرادخانه، با تولید انبوه سالانه هزاران واحد، نه تنها بازدارندگی ایجاد می‌کند، بلکه اقتصاد دفاعی ترکیه را تقویت کرده و صادرات به کشورهایی مانند اندونزی و پاکستان را افزایش داده است. با این حال، چالش‌هایی مانند تحریم‌های غربی بر فناوری‌های پیشرفته، همچنان وجود دارد. ترکیه در مسیر تبدیل به قدرت موشکی مستقل منطقه‌ای گام برمی‌دارد.
بازار