پیام آذری - روزنامه سازندگی /متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
رهبران آمریکا و چین که نسبت به یکدیگر رفتار خصمانه داشتند، در کره‌جنوبی دیدار کردند و دست دوستی دادند. رئیس‌جمهور چین به ترامپ گفت: آقای رئیس‌جمهور من با شما که در پی صلح هستید، آماده همکاری هستم رئیس‌جمهور آمریکا نیز این دیدار را بسیار موفق توصیف کرد
ابوالفضل خدایی| در جریان نشست سازمان همکاری آسیا و اقیانوسیه(آپک) که در کره جنوبی برگزار شد، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده و شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، در تاریخ 30 اکتبر 2025 دیداری 90 دقیقه‌ای در منطقه بوسان/گی‌مه برگزار کردند. این نشست در حاشیه گفت‌وگوهای چندجانبه و در فضایی محدود با حضور تعداد اندکی از اعضای هیات‌های همراه انجام شد. پس از پایان دیدار، هر دو رهبر بیانیه‌های کوتاهی صادر کردند و مقامات دو کشور جزئیات بیشتری در اختیار خبرنگاران قرار دادند. نتایج این نشست شامل مجموعه‌ای از توافق‌های مشخص و فوری بود. مهم‌ترین آنها تصمیم آمریکا برای کاهش نرخ اصلی تعرفه بر کالاهای وارداتی از چین از 57 به 47 درصد بود. دولت ترامپ این اقدام را بخشی از بسته‌ای برای آرام‌سازی بازارهای جهانی و کاهش تنش‌های اقتصادی توصیف کرد. در مقابل، چین پذیرفت تا حدود یک سال محدودیت‌های اخیر در صادرات عناصر کمیاب را به حالت تعلیق درآورد. این تصمیم با هدف کاهش نگرانی صنایع جهانی اتخاذ شد و فرصت بیشتری برای ادامه مذاکرات فراهم کرد.
چین همچنین اعلام کرد، خریدهای عمده محصولات کشاورزی از آمریکا، از جمله سویا، را از سر خواهد گرفت. برخی گزارش‌ها از توافق چند ساله در این زمینه خبر داده‌اند، گرچه جزئیات آن هنوز نهایی نشده است. علاوه بر این دو کشور توافق کردند، همکاری‌های خود را در زمینه مبارزه با قاچاق مواد مخدر و کنترل مواد پیش‌ساز فنتانیل تقویت کنند. از نگاه واشنگتن، این بخش از توافق یکی از محورهای کلیدی کاهش تعرفه‌ها محسوب می‌شود. در مجموع، تصمیم‌های اتخاذ شده، نوعی آتش‌بس اقتصادی موقت به شمار می‌رود که از گسترش جنگ تعرفه‌ای جلوگیری کرده و زمینه گفت‌وگوهای بیشتر را فراهم می‌کند.
بازار ![]()
بازارهای مالی جهانی بلافاصله به این دیدار واکنش مثبت نشان دادند. انتشار خبر کاهش تعرفه‌ها موجب افزایش شاخص‌های بورس در آمریکا و آسیا شد و سرمایه‌گذاران از احتمال توقف جنگ تجاری استقبال کردند. تعلیق محدودیت‌های صادرات عناصر کمیاب و از سرگیری خرید سویا از آمریکا نیز باعث شد، نگرانی‌ها از شوک احتمالی در عرضه جهانی کاهش یابد.
ترامپ پس از دیدار، این نشست را «بسیار موفق» توصیف کرد و گفت، توافق حاصل شده به نفع کارگران و کشاورزان آمریکایی خواهد بود. مقامات کاخ سفید نیز از آن به عنوان «پیروزی دیپلماسی اقتصادی» یاد کردند. ترامپ در شبکه اجتماعی تروث سوشیال نوشت: «چین موافقت کرده است جریان آزاد عناصر کمیاب، مواد معدنی حیاتی و آهن‌رباها را حفظ کند. همچنین مذاکراتی برای خرید انرژی از ایالات متحده آغاز شده که ممکن است به معامله‌ای بزرگ در زمینه نفت و گاز از آلاسکا منجر شود. تیم‌های انرژی دو کشور، از جمله کریس رایت و داگ برگوم، به‌زودی برای بررسی این توافق دیدار خواهند کرد».
در سوی دیگر، رئیس‌جمهور چین نیز در جریان دیدار با ترامپ بر همکاری و گفت‌وگوی سازنده تأکید کرد. او گفت: «آقای رئیس‌جمهور، من آماده‌ام با شما همکاری کنم. از شما تشکر می‌کنم که در پی ایجاد صلح هستید و مسائل جهانی را حل می‌کنید. ما نیز همانند شما در موضوع تایلند و کامبوج برای ایجاد صلح تلاش کرده‌ایم. چین به عنوان یک کشور بزرگ، مسئولیت خود را برای حفظ صلح و ثبات در جهان بر عهده می‌گیرد. امروز اینجا هستیم تا مسائل دو کشور و جهان را با هم بررسی کنیم».
به نوشته نیویورک تایمز، شی در ادامه با لحنی شبیه استاد دانشگاه خطاب به ترامپ گفت: «پیچ‌وخم‌های اخیر جنگ تجاری باید برای هر دو کشور درس‌آموز باشد. دو طرف باید تصویر بزرگ‌تر را ببینند و بر منافع بلندمدت همکاری تمرکز کنند نه اینکه در چرخه معیوب اقدامات تلافی‌جویانه گرفتار شوند».
در پکن سخنگوی وزارت خارجه چین، دیدار بوسان را گامی سازنده برای ثبات اقتصادی جهان توصیف کرد. او بر «گفت‌وگوهای عمیق و اقدامات عملی» برای حفظ ثبات تأکید کرد و رسانه‌های رسمی چین نیز تمرکز خود را بر چندجانبه‌گرایی و همکاری اقتصادی گذاشتند. همزمان، اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، اعلام کرد که دو کشور کار آماده‌سازی توافق تجاری را به پایان رسانده‌اند و انتظار می‌رود این توافق هفته آینده امضا شود. او در گفتوگو با شبکه فاکس بیزنس گفت:«ما دیشب کار بر روی توافق کوالالامپور را تمام کردیم و انتظار می‌رود، تبادل امضاها هفته آینده انجام شود».
به گفته او، بخش اصلی این توافق مربوط به خرید گسترده محصولات کشاورزی آمریکا توسط چین است. بسنت افزود:«برای نخستین بار به‌صورت زنده اعلام می‌کنم که پکن قصد دارد، مقادیر عظیمی از این محصولات را بر اساس توافق جدید خریداری کند».
او تأکید کرد که توافق‌های حاصل شده، گامی مهم در تقویت روابط اقتصادی میان دو اقتصاد بزرگ جهان خواهد بود.
تحلیلگران اقتصادی تأکید دارند که نشست بوسان تنها موجب کاهش موقت تنش‌ها شده و اختلافات بنیادین میان دو کشور همچنان پابرجاست. یکی از مهم‌ترین مسائل حل نشده، صادرات فناوری‌های حساس از جمله تراشه‌های پیشرفته و تجهیزات تولید نیمه‌هادی است که هنوز به توافقی نرسیده و نیازمند مذاکرات پیچیده‌تری خواهد بود. در حوزه سیاست‌های صنعتی و سرمایه‌گذاری نیز هر دو کشور همچنان از ابزارهای حمایتی مانند یارانه‌ها و محدودیت‌های سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند، امری که به جدایی تدریجی زنجیره‌های تأمین جهانی دامن می‌زند.
افزون بر این، بی‌اعتمادی سیاسی میان واشنگتن و پکن از موانع جدی اجرای توافق‌هاست. ناظران هشدار داده‌اند که فشارهای داخلی در هر دو کشور می‌تواند، روند اجرای توافق‌ها را دشوار کند. در آمریکا، کنگره طرح‌هایی برای محدود کردن اختیارات تعرفه‌ای دولت در دست بررسی دارد و در چین نیز اجرای توافق نیازمند هماهنگی دقیق میان نهادهای گمرکی، بازرگانی و صنعتی است. تحلیلگران هشدار داده‌اند که راستی‌آزمایی تعهدات و پایبندی عملی دو کشور، نقش تعیین‌کننده‌ای در دوام این آتش‌بس دارد.
برخی کارشناسان معتقدند که چین در این نبرد اقتصادی، دست بالا را دارد زیرا دولت ترامپ هدف روشنی در مذاکرات نداشت. آنان دیدار بوسان را نوعی وقفه تاکتیکی و تنفس دیپلماتیک می‌دانند که مانع از تشدید بحران می‌شود اما رقابت ژئوپلیتیکی را متوقف نمی‌کند. چین با در اختیار داشتن بازار عناصر کمیاب و آمریکا با کنترل بازار مصرف و تعرفه‌ها، هر دو ابزار فشار مهمی در اختیار دارند. در زمینه کنترل مواد پیش‌ساز فنتانیل نیز ناظران بین‌المللی بر ضرورت ارزیابی عملکرد عملی چین تأکید کرده‌اند.
اشاره شی به «پیچ‌وخم‌ها» نیز به ماه‌ها کشمکش تجاری و محدودیت‌های صادراتی میان واشنگتن و پکن ارتباط داشت. اوایل همین ماه، چین با اعلام محدودیت‌های گسترده در فروش عناصر کمیاب که برای تقریباً تمام فناوری‌های مدرن حیاتی‌اند، موضع خود را در برابر واشنگتن تقویت کرد. به گفته تحلیلگران، توقف صادرات این مواد می‌تواند، صنایع آمریکایی را با بحران جدی مواجه کند.
نیویورک تایمز به نقل از جاناتان زین، پژوهشگر مؤسسه بروکینگز، نوشت: «هدف ظاهری این نشست پرداختن به مشکلات بنیادی روابط تجاری دو کشور بود اما در عمل، چین بازی موش و چکش را برای دولت ترامپ به‌خوبی کارگردانی کرده است».
ارزیابی‌های مختلفی از دیدار رهبران آمریکا و چین ارائه می‌شود. برخی تحلیل‌ها حاکی از آن است که هر پیشرفتی که در روز پنج‌شنبه حاصل شد، ممکن است با اقدام یک‌جانبه هر طرف از میان برود. از آنجا که توافق نهایی هنوز امضا نشده، مشخص نیست این آرامش تا چه مدت پایدار خواهد بود. ماه گذشته توافقی مشابه لغو شد، زمانی که واشنگتن، فهرست شرکت‌های چینی ممنوع از دسترسی به فناوری آمریکایی را گسترش داد و پکن در پاسخ، کنترل صادرات عناصر نادر را اعلام کرد. همین مساله موجب شد، ترامپ تهدید کند که دیدار بوسان را لغو کرده و تعرفه‌های بیشتری وضع خواهد کرد.
از طرف دیگر اگرچه رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرد که مسائل مربوط به تایوان، نفت روسیه و تراشه پیشرفته بلک‌ول شرکت انویدیا در جریان دیدار با همتای چینی مطرح نشده اما کارشناسان دیدار ترامپ و شی در بوسان را گامی مهم برای جلوگیری از تشدید جنگ اقتصادی میان آمریکا و چین تلقی می‌کنند.
در مجموع باید در نظر داشت که نشست اخیر هنوز نتوانسته مسیر رقابت استراتژیک دو کشور را تغییر دهد. توافق‌های انجام شده بیشتر جنبه سیاسی و کوتاه‌مدت دارند و موفقیت آنها به اجرای دقیق و پایبندی هر دو کشور بستگی دارد. بنابراین چنین دیداری بیش از آنکه آغاز آشتی باشد، توقفی موقت در رقابتی طولانی و پرهزینه میان واشنگتن و پکن است.