ماجراجویی خونبار امارات در دریای سرخ

پیام آذری - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
عملیات در منطقه خاکستری در حوالی شاخ آفریقا به استراتژی اساسی ابوظبی تبدیل شده است
بازار
نیروهای پشتیبانی سریع، که یک گروه شبه نظامی است و یکی از طرف های جنگ داخلی سودان محسوب می شود، اخیراً شهر الفاشر را به عنوان آخرین دژ مهم ارتش این کشور در غرب سودان تصرف کردند. این پیروزی - و قتل عامی که پس از آن رخ داد- بدون حمایت خارجی غیرممکن بود. ارزیابی های اطلاعات متعدد نشان می دهد که این حمایت از سوی امارات متحده عربی صورت گرفته است. اگرچه ابوظبی بارها دخالت خود را انکار کرده است، اما تصاویر ماهواره ای، الگوهای پرواز و شبکه های ردیابی تسلیحات نشان دهنده دخالت موثر امارات در سودان از طریق ارسال مستقیم محموله ها از کانال های نیابتی بوده است.
تجزیه و تحلیل های ماهواره ای اخیر ابعاد این دخالت را آشکار می کند. در سه جزیره کوچک خالی از سکنه در دریای سرخ، آژانس های نظارتی، ساخت مخفیانه باندهایی را که قادر به پذیرش هواپیماهای باری متوسط ​​هستند، شناسایی کرده اند. هیچ کشوری مسئولیت را بر عهده نگرفته است، اما کارشناسان معتقدند که روش های ساخت، مصالح، مسیرهای تدارکات و لجستیک، همگی به دخالت امارات اشاره دارند. علاوه بر این، پروژه های ساختمانی شبیه پروژه های نظامی شناخته شده امارات در اریتره، جزیره سقطری و لیبی هستند.
فراتر از آفریقا، الگوهای مشابهی در رویکرد ابوظبی به مشارکت های نظامی پدیدار می شود. فایننشال تایمز اخیراً گزارش داده که اطلاعات ایالات متحده در سال 2022 به این نتیجه رسیده است که امارات متحده عربی فناوری های دومنظوره را از طریق شرکتی وابسته به مشاور امنیت ملی خود به چین منتقل کرده است. ظاهراً این سیستم ها برد و ظرفیت های هدف گیری را در برنامه های موشکی چین افزایش می دهند و به طور بالقوه به سخت افزارهای چینی اجازه می دهند تا از همتایان آمریکایی خود پیشی بگیرند.
به نظر می رسد فعالیت امارات در اینجا کمی بیش از ظرفیت یک قدرت منطقه ای برای محافظت از برنامه هایش برای درگیر شدن در مناطق مختلف است. اما حقیقت این است که این یک پروژه نظامی-اقتصادی بسیار حساب شده است که کریدور دریای سرخ، به عنوان یک گلوگاه دریایی حیاتی که تقریباً 10 درصد از تجارت دریایی جهانی از آن عبور می کند را در بر می گیرد. از منظری صرفاً استراتژیک، زیرساخت های امارات در اینجا کمتر مربوط به نمایش قدرت آشکار و بیشتر مربوط به لجستیک، نظارت و کنترل دسترسی است. برای ابوظبی، تأمین منابع استراتژیک و تبدیل شدن به یک بازیگر ژئوپلیتیکی مرکزی، نوع متفاوتی از نمایش قدرت را ایجاد می کند؛ نمایشی که بالانسی بین اتحاد ش با قدرت های غربی و اهدافش در جهت تأمین استقلال فناوری و اقتصادی بلندمدت ایجاد می کند.
در طول دهه گذشته، شبکه های تجاری و پیمانکاران امنیتی اماراتی کانال های تأمین مالی را در سراسر آفریقا توسعه داده اند. سرمایه گذاری ها به عملیات معدنی در سودان و کنگو، توسعه بنادر از جمله در سومالی لند و پونتلند، مراکز لجستیکی از اریتره تا موزامبیک، و خرید زمین و فعالیت های کشاورزی در زامبیا و زیمبابوه توسعه یافته اند. از دل این تعاملات، الگویی پدیدار می شود و آن این است که ابوظبی در حال ترکیب فعالیت تجاری با تسهیل فعالیت گروه های شبه نظامی در قالب عملیات در منطقه خاکستری است. یعنی عملیاتی که در میانه دیپلماسی اقتصادی و مداخله نظامی مستقیم قرار می گیرد.
در سودان، امارات متحده عربی اساساً یک رابطه حامی-مشتری با نیروهای پشتیبانی سریع سودان ایجاد کرده است. در واقع، مشارکت طرفین به قبل از جنگ داخلی سال 2023 برمی گردد. از سال 2017، نیروی پشتیبانی سریع هزاران جنگجوی سودانی را به نمایندگی از امارات متحده عربی به عنوان مزدور به یمن اعزام کرده است. این گروه بیشتر معادن طلای سودان در دارفور را کنترل می کند و صادرات طلا را از طریق چاد و لیبی به امارات متحده عربی که به یک مرکز جهانی پالایش طلا تبدیل شده است، انجام می دهد. با حفظ این مسیر اقتصادی، امارات متحده عربی از آینده سیاسی سودان سود می برد و اهرم فشار خود را بر این کشور حفظ می کند. توافق میان طرفین، شامل ارسال سلاح و مهمات از پایگاه های امارات در چاد، لیبی و از طریق کریدورهای زمینی از سومالی تا دارفور می شود. امارات همچنین حقوق مزدوران کلمبیایی را که پس از استخدام برای محافظت از تأسیسات نفتی در امارات، برای نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) می جنگند، پرداخت کرده است. این مزدوران به شدت در محاصره شهر الفاشر و آموزش نیروهایی که به آنها کمک می کردند، نقش داشتند. از نظر ابوظبی، یک محاسبه ساده در جریان است: دسترسی امن به میلیاردها دلار طلا در سودان و ایجاد یک نیروی شبه نظامی وفادار که بتواند از منافع امارات محافظت کند. همه این روندها در حالی در جریان است که میزان مواجهه یا دخالت مستقیم امارات در حد حداقل باقی می ماند.
ابوظبی رسماً در سال 2019 نیروهای خود را از یمن خارج کرد، اما کنترل دوفاکتو بر بنادر و جزایر استراتژیک از جمله عدن، مکلا، سقطری و پریم را حفظ کرده است. در طول جنگ داخلی یمن، امارات متحده عربی در ابتدا به عنوان بخشی از ائتلاف ضد حوثی با عربستان سعودی همسو شد، اما بعداً از این ائتلاف خارج شد و حمایت خود را به سمت جدایی طلبان جنوب یمن معطوف کرد تا دسترسی خود را به مناطق ساحلی و بنادر، تضمین کند. باندهای جدید امارات دو هدف را دنبال می کنند: تبدیل شدن به مراکز لجستیکی برای حمایت از جدایی طلبان جنوب یمن و سایر گروه های نیابتی در آفریقا. آنها مزیت دیگری نیز دارند: تأمین امنیت کریدورهای دریایی از طریق دریای سرخ و حفظ نفوذ بر تنگه باب المندب.
امارات متحده عربی از طریق دو شرکت بزرگ خود، به نام های دی پی ورلد و گروه بنادر ای دی، عملیات بندری را در سراسر آفریقا به طور قابل توجهی گسترش داده و در مکان هایی مانند آنگولا، جمهوری کنگو و منطقه جدایی طلب سومالی لند، امتیازاتی به دست آورده است. روابط دوجانبه به ویژه در سومالی و سومالی لند برجسته است. فعالیت از طریق مدیریت بندر و ساخت باند فرودگاه به همکاری های نظامی مستقیم، از جمله آموزش نیروها، پرداخت حقوق و تأمین تجهیزات، گسترش یافته است. در سومالی لند، امارات متحده عربی کنترل عملیاتی بر بندر بربرا را به دست آورده و در حال توسعه یک پایگاه هوایی نظامی است که قادر به میزبانی از هواپیماها و استقرارهای دریایی اماراتی است.
در پانتلند - یکی دیگر از مناطق جدایی طلب سومالی - افسران اماراتی عناصری از نیروی پلیس دریایی پانتلند را آموزش داده و تأمین مالی کرده اند. اینها یک واحد امنیتی ساحلی شکل داده اند که ظاهراً تحت کنترل محلی است اما در واقع به بودجه، تجهیزات و نظارت عملیاتی اماراتی متکی است. مزدوران کلمبیایی در سودان در بوساسو، بندر و باند فرودگاهی که با امتیاز 30 ساله توسط شرکت بنادر «پی اند او» مستقر در دُبی توسعه یافته است، مستقر شده اند. موقعیت استراتژیک این منطقه جدایی طلب و استقلال نسبی آن، این منطقه را به پایگاه عملیاتی ایده آل دیگری برای امارات متحده عربی تبدیل کرده است.
با این حال، روابط امارات با دولت موگادیشو پرتنش تر بوده است. امارات متحده عربی پیش از این برنامه های آموزشی مستقیمی را برای ارتش ملی سومالی و واحدهای پلیس ارائه کرده بود و حتی به حدود 2000 سرباز حقوق پرداخت می کرد تا اینکه تنش ها میان دو طرف، منجر به قطع همکاری شد و منابع مالی امارات در سومالی توقیف شد. آن زمان تاکنون، تعامل مجدد محدودی بین دو طرف وجود داشته است. بنابراین، ابوظبی تصمیم گرفته است تا موقعیت خود را تغییر دهد و روابط خود را با مناطق خودمختار پانتلند و سومالی لند، به عنوان مناطقی که حمایت از آنها با محدودیت های فدرال کمتری مواجه است، تعمیق کند. در مجموع، این شبکه توزیع شده حمایتی از سوی امارات، این کشور را قادر می سازد تا نفوذ خود را بر مقامات سیاسی در کشورهای مختلف آفریقایی حفظ کند و دسترسی لجستیکی به خلیج عدن و کریدور وسیع تر دریای سرخ را تامین کند و منافع تجاری و موضع نظامی پنهان امارات را تقویت کند. اینکه نیروهای تحت حمایت امارات متحده عربی کنترل جزایر زقار، عبدالکوری و پریم را نیز در دست دارند، برای این کشور بسیار مفید است.
از نظر امارات متحده عربی، تشدید عملیات نظامی پنهان، ناشی از چند الزام اساسی است. اول و مهمتر از همه اینکه ابوظبی می خواهد اقتصادش چیزی بیش از یک اقتصاد نفتی صرف باشد. ابوظبی برای کمک به تسهیل این روند گذار، به دنبال استفاده از بودجه های حاکمیتی خارجی خود برای تنوع بخشی به دسترسی تهاجمی به بازارهای خارجی، به ویژه بازارهای آفریقا است. تمرکز امارات بر منابع حیاتی اعم از عناصر خاکی کمیاب، طلا و سایر عملیات معدنی، شبکه های زیرساخت بندری، کریدورهای لجستیکی و پروژه های امنیت غذایی بوده است. استقرار نظامی در داخل و اطراف دریای سرخ به حمایت و محافظت از این سرمایه گذاری ها کمک می کند.
امارات متحده عربی همچنین در تلاش است تا خود را به عنوان یک قدرت در خلیج فارس معرفی کند و وابستگی به ایالات متحده را کاهش دهد، زیرا واشنگتن تا حدودی از خاورمیانه عقب نشینی کرده است. در چارچوب منطقه ای، رقابت با عربستان سعودی به طور فزاینده ای به عنوان یک عامل انگیزشی به نظر می رسد. اگرچه منافع آنها گاهی اوقات همسو است، اما این دو به طور فزاینده ای از بازیگران رقیب هم حمایت می کنند. روش های آنها برای انجام این کار، اختلافات شان را برجسته می کند. ریاض ائتلاف های رسمی و پروژه های بزرگ را ترجیح می دهد، درحالی که ابوظبی در مناطق هدف با استفاده از ترتیبات مالی و امنیتی منظم که می تواند بازده نامتناسبی را تضمین کند، فعالیت می کند. در یمن و سودان، حمایت امارات از جناح های غیر سعودی به معنای تضعیف و حتی مهار گسترش و نفوذ بیشتر عربستان است. در نهایت، امارات متحده عربی می خواهد به یک مرکز نوآوری فناوری و دفاعی مستقل تبدیل شود. امارات متحده عربی از طریق همکاری با چین در زمینه سیستم های دومنظوره و فناوری های هوافضا، به یکی از سریع ترین صادرکنندگان پهپاد در جهان تبدیل شده است. این کشور قابلیت های بومی خود را در عملیات سایبری و سیستم های موشکی توسعه داده است. درگیری های آفریقا به ابوظبی این فرصت را می دهد تا تجهیزات خود را در میدان نبرد آزمایش کند. این سرمایه گذاری ها با دستور کار چشم انداز 2031 ابوظبی همسو هستند. طبق این چشم انداز امارات متحده عربی قصد دارد به مرکزی برای تولید پیشرفته و نوآورانه تجهیزات دفاعی تبدیل شود.
به عبارت ساده تر، امارات متحده عربی نمی تواند به روشی متعارف – صرفاً با یک میلیون شهروند اماراتی - به یک قدرت نظامی متعارف تبدیل شود. بنابراین، در تلاش است تا با استفاده از نقاط قوت منحصر به فرد خود به یک قدرت منطقه ای تبدیل شود. این نقاط قوت عبارتند از حمایت مالی از مزدوران، به دست گرفتن کنترل بنادر، تولید پهپاد، شکل دادن گروه های نیابتی، تدارکات بشردوستانه «دومنظوره» و از همه مهم تر پی گرفتن سیاست دخالت غیرمستقیم به طوری که ردی از دخالت هایش به جا نماند.
امارات متحده عربی کریدورهای لجستیکی ایجاد کرده است و این کریدورها سرمایه گذاری ها و نیروهای نیابتی نظامی را در سراسر آفریقا و دریای سرخ به هم متصل می کند. این کشور با بازیگران مسلح محلی همکاری می کند تا پروژه های اقتصادی خود را از بررسی دقیق دولت های مبدأ محافظت کند. قتل عام در شهر الفاشر نشان می دهد که استراتژی امارات بدون خطر نیست. با این حال، تهاجم امارات به آفریقا و دریای سرخ قمارهای عجولانه ای نیست؛ بلکه تلاشی آگاهانه برای فعالیت در منطقه خاکستری است. چراکه این منطقه از قابلیت های نامتقارن برای حفاظت از منابع، آزمایش فناوری های جدید و ادعای مرکزیت ژئوپلیتیکی در دورانی که برتری غرب رو به کاهش و رقابت چندقطبی رو به افزایش است، برخوردار هستند.