پیام آذری - ارومیه – آبیاری برخی مزارع در سطح آذربایجان غربی به ویژه در مرکز استان ارومیه و شهرهای شمالی با فاضلاب خام و پساب در سالهای اخیر به تهدیدی جدی برای سلامت مردم تبدیل شده است.

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: خشکسالی‌های اخیر و کمبود آب و نیز نبود شبکه جمع آوری و اقدام سودجویانه برخی، در سال‌های اخیر موجب استفاده غیرمجاز از فاضلاب‌های تصفیه نشده در برخی از نقاط و اراضی کشاورزی استان و تهدید جدی برای سلامت مردم منطقه شده است.
فاضلاب به عنوان یک مکمل مهم و منبع آب جایگزین در دهه‌های اخیر در آبیاری زمین‌های کشاورزی‌های استفاده شده است در حالی که موضوع آبیاری مزارع کشاورزی با فاضلاب خام و پساب، تهدیدی جدی برای سلامت مردم محسوب می‌شود، در این روش آبیاری، آلودگی فلزات سنگین در خاک، محصولات کشاورزی و آب‌های زیرزمینی شکل می‌گیرد و در نتیجه امنیت غذایی و سلامت مردم تهدید می‌شود.
چهار سال پیش وزارت بهداشت و درمان با توجه به گزارش‌های دریافتی از دانشگاه‌های علوم پزشکی در 11 استان کشور، اعلام کرد: بیش از 1500 هکتار از مزارع کشاورزی با آب‌های سطحی آلوده به فاضلاب آبیاری می‌شوند و استان‌های البرز، تهران و آذربایجان غربی نیز نسبت به استان‌های دیگر بیشترین سطح زیر کشت را دارند.
سال‌ها است این موضوع در آذربایجان غربی مورد انتقاد مسئولان قرار می‌گیرد، اما با توجه به اهمیت سلامت مردم به جای برگزاری نشست‌های متعدد و انتقاد از وضعیت موجود بهتر نیست اقدامات عملی و جدی برای جلوگیری از این موضوع در دستور کار مسئولان قرار گیرد.

ممنوعیت استفاده از آب‌های نامتعارف برای آبیاری محصولات کشاورزی در ارومیه
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ارومیه بر ضرورت ورود جدی تمامی دستگاه‌های نظارتی به موضوع آبیاری مزارع با فاضلاب تاکید کرد و گفت: شناسایی و برخورد قاطع با افراد خاطی در مناطقی که آب سالم وجود دارد ولی کشاورز به دلیل سو استفاده و کاهش هزینه‌ها از آب فاضلاب استفاده می‌کند، در دستور کار قرار گرفته است.
پرویز امجدی طی هفته جاری در جلسه بررسی آبیاری مزارع سبزی و صیفی با آب‌های آلوده که با حضور رئیس گروه محیط زیست و سلامت غذا برگزار شد، اظهارکرد : روان آب‌های زیادی وجود دارد که به آب‌های سطحی سرازیر می‌شود و متأسفانه در طول مسیر با انشعاب فاضلاب اختلاط پیدا کرده و گاهاً کشاورزان به دلیل نبود آب سالم و یا صرفه جویی در هزینه‌های کشت از این آب‌ها برای آبیاری مزارع استفاده می‌کنند و با توجه به اهمیت موضوع و مرتبط بودن آن با سلامت جامعه باید نگاه ویژه به این مورد داشته باشیم.
رئیس گروه محیط زیست و سلامت غذای سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی نیز با اشاره به دستگاه‌های ذیربط در این زمینه بیان کرد: سازمان محیط زیست مسئول پیشگیری از آلودگی آب، بهداشت مسئول سلامت جامعه و گزارش موارد آلودگی و جهاد کشاورزی مسئول آموزش و ترویج تأثیر کیفیت آب مورد استفاده در کشاورزی بر سلامت جامعه و جلوگیری از کشت سبزی و صیفی در مناطق آلوده و عدم تخصیص نهاده به کشاورزان خاطی است.
نفیسه طوسی با تاکید بر اینکه به کشاورزانی که به آب سالم دسترسی ندارند، نباید اجازه کاشت محصولات تازه خوری را داد، گفت: در مناطق آلوده از کشت هر نوع سبزی و صیفی به دلیل تازه خوری جلوگیری شود و با ترویج و آموزش کشاورزان الگوی کشت منطقه را تغییر داد.
رئیس گروه محیط زیست و سلامت غذای سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی افزود: در صورت شناسایی مزارع آبیاری شده با آب فاضلاب، کشاورز به دادگاه معرفی و طبق دستور قضائی محصول آلوده تخریب، از بهره‌برداری جلوگیری و حتی شخم زده می‌شوند.
تماس مکرر و تلاش‌های خبرنگار مهر برای اطلاع از میزان اراضی استان که تحت مشغول آبیاری با پساب و فاضلاب خام قرار دارند و نیز تعداد بازرسی، نمونه برداری و پرونده‌های تخلف کشف شده در این زمینه از جهاد کشاورزی و محیط زیست آذربایجان غربی بی نتیجه ماند.

برخی شهرهای آذربایجان غربی تصفیه خانه فاضلاب ندارند
معاون محیط زیست انسانی محیط زیست آذربایجان غربی در خصوص نظارت بر آبیاری برخی مزارع استان با فاضلاب خام گفت: متأسفانه این مشکل در شهرهای شمالی استان به دلیل نبود تصفیه خانه و در ارومیه نیز به دلیل عدم تکمیل ظرفیت کامل تصفیه خانه وجود دارد.
سعید موسوی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه در سال گذشته و امسال محیط زیست استان نمونه برداری و نتایج آن را به نهادهای ذیربط اعلام کرده است، افزود: در برخی شهرهای استان از جمله ماکو و شوط به دلیل شرایط توپوگرافی منطقه و نبود تصفیه خانه فاضلاب شاهد ورود آب مخلوط به برخی رودخانه‌ها و از آنجا نیز به مزارع هستیم که در این زمینه نمونه برداری‌ها انجام و نتایج به نهادهای ذیربط اعلام شده است.
وی با بیان اینکه در ارومیه نیز به دلیل تکمیل نبودن کامل ظرفیت تصفیه خانه یک سوم از فاضلاب‌های جمع آوری شده به صورت بای پس بیرون می‌رود و تنها دو سوم فاضلاب‌های جمع آوری شده تصفیه می‌شود.
سرپرست معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری آذربایجان غربی نیز هفته جاری با اشاره به شناسایی مزارع تغذیه شده با فاضلاب خام و پساب در سطح استان گفت: آبیاری مزارع کشاورزی به ویژه مثمر با فاضلاب خام و پساب، یک تهدید جدی برای سلامت مردم محسوب می‌شود.

آبیاری مزارع کشاورزی با فاضلاب خام و پساب، یک تهدید جدی برای سلامت مردم محسوب می‌شود
رضا ابراهیمی عصر در دومین جلسه کارگروه اجتماعی، فرهنگی، سلامت و خانواده با اشاره به اینکه به جهت خشکسالی‌های اخیر و کمبود آب و نیز نبود شبکه جمع آوری و اقدام سودجویانه برخی، متأسفانه شاهد استفاده غیرمجاز از فاضلاب‌های تصفیه نشده در برخی از نقاط استان هستیم افزود: این اقدام علاوه بر ایجاد آلودگی در خاک و آب‌های زیرزمینی به دلیل اینکه محصولات کشاورزی مستقیماً در زنجیره غذایی شهروندان قرار می‌گیرد تهدیدات بسیاری را برای انسان‌ها فراهم می‌آورد.
وی با اشاره به وظایف قانونی محیط زیست، جهاد کشاورزی، شرکت آب و فاضلاب و دانشگاه علوم پزشکی در پیشگیری از آبیاری مزارع با فاضلاب خام و پساب گفت: بر اساس ماده 688 قانون مجازات اسلامی هر اقدامی مانند آلوده کردن آب آشامیدنی و توزیع آن، دفع غیربهداشتی فضولات دامی و مواد زائد، تخلیه سموم در رودخانه‌ها و استفاده غیرمجاز از آب‌های آلوده یا پساب تصفیه خانه فاضلاب برای مصارف کشاورزی ممنوع است.
وی با تاکید بر ارائه آموزش‌های لازم به کشاورزان در خصوص مخاطرات این شکل از آبیاری و مجازات‌های این اقدام غیرقانونی تصریح کرد: دستگاه‌های مربوطه باید نسبت به سرعت بخشی اقدامات لازم اهتمام جدی داشته باشند.

آبیاری مزارع صیفی با فاضلاب خام تصفیه نشده تهدیدی علیه سلامت عمومی
رئیس کل دادگستری آذربایجان غربی از جلوگیری از آبیاری مزارع صیفی با فاضلاب خام تصفیه نشده که تهدیدی علیه سلامت عمومی شهروندان ارومیه است با ورود دستگاه قضائی استان خبر داد.
ناصر عتباتی هفته گذشته با بیان اینکه پیرو شکایات اهالی شرق و شمال شرق حاشیه ارومیه مبنی بر آبیاری مزارع صیفی با فاضلاب خام تصفیه نشده که باعث آلودگی محصولات کشاورزی و تأثیر مستقیم این موضوع بر سلامت شهروندان و افزایش بیماری‌ها می‌شود، افزود: به لحاظ اهمیت امر، موضوع در دستور کار دستگاه قضائی استان قرار گرفته و با بازدید میدانی که توسط احد از قضات دادسرای عمومی و انقلاب ارومیه به همراه مدیر کل محیط زیست استان، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی فرمانداری ارومیه، مدیر آب و فاضلاب ارومیه، سرپرست مرکز بهداشت ارومیه، معاون محیط زیست استان، مدیر امور آب ارومیه، رئیس محیط زیست ارومیه، سرپرست خدمات شهری شهرداری ارومیه، مدیر ساماندهی مشاغل شهری شهرداری ارومیه، از این مناطق انجام پذیرفت از نزدیک در جریان مشکل اهالی این منطقه قرار گرفتند.
رئیس کل دادگستری آذربایجان غربی ادامه داد: متعاقب این بازدید به منظور رفع مشکل که تهدیدی برای سلامت عمومی اهالی منطقه و شهروندان می‌باشد جلسه‌ای تشکیل که در پایان این جلسه مصوب و مقرر شد روند فعلی بازگشایی نهر توسط اداره امور آب ارومیه سریعاً متوقف تا 14 روستای مجاور نهر و خانوارهای ساکن آن درگیر آلودگی‌های زیست محیطی فاضلاب خام تصفیه نشده نشوند، اداره آب و فاضلاب ارومیه نیز ملزم گردید که نسبت به جمع آوری فاضلاب خام تصفیه نشده در نهر طی مدت 7 روز اقدام و گزارش امکان سنجی احداث شبکه فاضلاب ظرف یک هفته به دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان ارائه شود.
وی افزود: از دیگر مصوبات این جلسه جمع آوری کلیه پساب‌ها و فاضلاب‌های غیرقانونی از مسیر منطقه کشتارگاه، اسلام آباد و باغ رضوان و سایر مناطق، توسط شهرداری ارومیه و گزارش اقدامات آن ظرف یک هفته به دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان بود و همچنین مقرر شد، ادارات کل محیط زیست، آب منطقه‌ای، آب و فاضلاب استان، جهاد کشاورزی استان، اداره کل بازرسی استان و شهرداری ارومیه کارگروهی با محوریت اداره کل محیط زیست استان تشکیل داده و تمام نقاطی که در شهر ارومیه، پساب‌های آنها غیر قانونی است، شناسایی و ظرف 24 روز به دادستانی عمومی و انقلاب مرکز استان به صورت مکتوب گزارش ارسال نمایند و اگر نهادی با این کارگروه همکاری ننماید اداره کل محیط زیست استان مکلف است ترک فعل آن نهاد یا دستگاه را به دادستانی عمومی و انقلاب مرکز استان گزارش کنند.
وی ادامه داد: از دیگر مصوبات این جلسه نظارت مرکز بهداشت ارومیه با همکاری دانشگاه علوم پزشکی و اداره کل محیط زیست استان بر اجرای مصوبات بود و چنانچه هریک از مصوبات در مدت معین توسط نهادهای ذکر شده انجام نگیرد، اداره کل محیط زیست استان با همکاری مرکز بهداشت ارومیه مکلف شد به عنوان تهدید علیه بهداشت عمومی از آن مجموعه‌ها به دادسرای عمومی و انقلاب ارومیه شکایت کند.
عتباتی در صحبت‌های خود به دستوری هم که به صورت ویژه به مدیر کل حفاظت محیط زیست استان صادر شده بود اشاره و گفت با توجه به گزارش‌هایی که از ورود پس آب‌های غیر بهداشتی به دریاچه ارومیه شده بود از مدیر کل محترم حفاظت محیط زیست استان خواسته شد شخصاً به همراه کارشناسان خبره و مجرب به صورت میدانی موضوع را پیگیری و نتایج را حداکثر تا 48 ساعت منعکس کنند تا در صورت صحت گزارشات دستورات بازدارنده فوراً صادر شود.
تغییر الگوی کشت محصولات کشاورزی و حمایت از جایگزینی محصولات، توسعه تأسیسات جمع آوری و تصفیه فاضلاب، تأمین آب جایگزین، جلب مشارکت سازمان‌های مسئول، جلوگیری از آلودگی آب‌های سطحی با فاضلاب و اجرای برنامه ایمنی فاضلاب از جمله راهکارهای حل این معضل هستند، که نیازمند ورود جدی دستگاه قضاست باید منتظر ماند و دید این موضوع مورد توجه ویژه مسئولان قرار می‌گیرد یا نه؟