بزرگنمايي:

پیام آذری- نگاهی به عوارض بیماری قند یا دیابت نشان می دهد که اگر امروز غفلت های ناشی از زندگی ماشینی و راحت طلبی های بی دلیل و البته پرخوری ها اصلاح نشده و چاره ای بر آن اندیشیده نشود، طی سال های آینده کشور به دلیل شیوع بسیار سریع و تصاعدی این سم شیرین اما تلخ، هزینه های بسیار سرسام آوری در نظام سلامت متحمل خواهد شد.

تغییر هرم سنی ابتلا به دیایت در سال های اخیر و افزایش ناگهانی میزان مرگ و میرهای زیر 60 سال، نگرانی از شیوع آنرا در محافل علمی و پزشکی بسیار زیاد کرده است، به طوری که طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی عوارض آن در بیشتر کشورها یکی از علل اصلی مرگ های زودهنگام بوده و نیمی از مرگ های زود هنگام در منطقه مدیترانه شرقی ناشی از دیابت است که ایران نیز در همین منطقه قرار دارد.

علاوه بر آثار و مضرات جسمی و پزشکی، عوارض ناشی از دیابت علت اصلی ناتوانی و افت کیفیت زندگی است که همین موضوع موجب تحمیل هزینه های هنگفت به نظام سلامت و خود بیمار می شود، به حدی که بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی 10 تا 20 درصد مجموع هزینه های نظام سلامت کشورهای مختلف صرف درمان، بهبود و نگهداری از بیماران دیابتی می شود و این آمارها هر لحظه در حال افزایش است.

گرفتاری بیشتر دستگاه های بدن، عوارض قلبی و عروقی، هزینه مراقبت های بهداشتی و بار اقتصادی سنگین به بیماران و نظام های بهداشتی و درمانی از جمله آثار و تبعات بیماری دیابت است که اگر این مشکلات در اسرع وقت و به موقع با برنامه ریزی های جامع رفع نشود، بدون تردید نظام سلامت کشور ظرف 10 سال آینده گرفتاری هایی به مراتب بالاتر و وسیع تر از کرونا را تجربه خواهد کرد.

در حال حاضر حدود پنج میلیون نفر در ایران مبتلا به دیابت هستند و اگرچه سازمان بهداشت جهانی پیش بینی کرده تا سال 2030 تعداد مبتلایان به دیابت در کشورمان به حدود 7 میلیون نفر افزایش می یابد، اما با توجه به تغییر برآوردهای سال های اخیر این سازمان ، انتظار می رود تعداد بیماران دیابتی تا 2 دهه دیگر بیشتر از رقم مزبور باشد و این زنگ خطر جدی برای مردم و دولت است.

اینکه نیمی از مبتلایان به دیابت از بیماری خود اطلاع ندارند، خبری بسیار تکان دهنده و برای آینده هشداری جدی که در این میان ضروری است نهادهای مسئول همچون دانشگاه های علوم پزشکی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعاملات بیشتر و عمیق تر با رسانه های گروهی داشته باشند.

هر 10 دقیقه یک دیابتی در ایران فوت می کند

استاد دانشگاه، پزشک فعال در حوزه دیابت و فوق تخصص غدد با بیان اینکه هر 10 دقیقه در ایران یک دیابتی فوت می‌کند، گفت: اکنون بیش از 5 میلیون ایرانی به دیابت مبتلا هستند که یازده درصد افراد بالغ جامعه را شامل می‌شود و نقطه تاریک در ایین میان اینکه حداقل 30 درصد افراد مبتلا ، نمی‌دانند که دیابت دارند.

دکتر علی عسگرزاده دلیل بی اطلاعی 30 درصدی مبتلایان به دیابت را علاوه بر اطلاع رسانی های ناقص و بسیار ناچیز، مربوط به نبود طرح جامع غربالگری و همچنین نداشتن نشانه و علامت خاص در ابتدای ابتلا دانست.

وی با هشدار درباره افزایش افراد دیابتی کشور در سال های آینده، اظهار کرد: با روند پیش رو تعداد دیابتی‌ها در آینده افزایش قابل توجهی می‌یابد که آمار آن در جوامع گوناگون متفاوت است و در مناطق کمتر توسعه یافته این روند افزایش بیشتری دارد که کشور ما نیز در چنین وضعی قرار دارد.

عسگرزاده یادآور شد: اگر تعداد دیابتی های کشور به 10 میلیون نفر برسد، آیا امکانات، تجهیزات، منابع مالی و سایر اقلام و لوازم برای درمان و نگهداری این تعداد وجود خواهد داشت؟

وی با اشاره به اینکه اکنون سالانه 7.5 میلیون دلار در ایران برای دیابت هزینه می‌شود و این رقم همه ساله با توجه به نوسانات ارزی در حال افزایش است، اظهار کرد: چنانچه در سال 2030 دیابتی های ایران در حالت خوشبینانه به 9 میلیون و در بدترین شرایط به بیش از 12 میلیون نفر برسد، هزینه های لازم از کجا تامین می شود و این جای بسی تامل و نگرانی بسیار دارد.

عسگرزاده مراقبت های پیش بیمارستانی را از جمله عناصر مهم در کاهش بیماری دیابت در کشور خواند و با بیان اینکه این بیماری شیوع زیادی دارد، گفت: برای پیشگیری از آن باید قند خون را به عدد طبیعی رساند که هرچه زودتر این کار انجام شود به نفع فرد دیابتی است و البته باید توجه داشت افرادی که به خوبی قند خون خود را کنترل کنند به طور حتم کمتر دچار مشکل می‌شوند.

وی آسیب های ناشی از دیابت به مغز، چشم، سیستم گردش خون، کلیه‌ها، قلب و سیستم عصبی را بسیار مهم خواند و ادامه داد: کنترل هر واحد قند خون در دیابت نوع 2 منجر به صرفه‌جویی 21 درصدی در مرگ مرتبط با دیابت، 14 درصدی در مرگ و میر به هر علت، 43 درصدی در قطع عضو، 16 درصد در در نارسایی قلبی، 29 درصدی بر جراحی آب مروارید، 12 درصدی در سکته مغزی و 14 درصدی در سکته قلبی می‌شود.

عسگرزاده با بیان اینکه اگر در سال های قبل توجه بسیاری به موضوع می شد، شیوع دیابت تا این حد در کشور افزایش پیدا نمی‌کرد، افزود: با اقدامات لازم می‌توان میزان شیوع دیابت را کاهش داد و در کشورهای موفق در این عرصه کنترل میزان شیوع دیابت کاهش بسیار و افزایش آن شیب پایینی داشته است.

به گفته وی دیابت تیپ یک در ایران میزان شیوع پایین‌تری دارد، اما باید توجه داشت مجموع دیابتی‌ها رو به افزایش است و این بیماری یک نیمه پنهانی دارد که مشکلات عدیده ای را به بیمار و نظام سلامت تحمیل می کند و نقطه قابل توجه اینکه حدود یک سوم دیابتی ها به بیماری‌های قلبی و عروقی هم مبتلا هستند.

* اطلاع رسانی حلقه مفقوده پیشگیری از دیابت

مدیر عامل انجمن دیابت آذربایجان شرقی از عضویت تعداد 30 هزار نفر از جمیعت چهار میلیون و 200 هزار نفری استان در این انجمن خبر داد و گفت: بدون تردید تعداد دیابتی های استان بسیار بیشتر از این اعضا بوده و یکی از نقاط تاریک در شناسایی این افراد به بی خبری خود فرد مبتلا مربوط می شود که راهکار آن تعامل با رسانه ها و اطلاع رسانی دقیق و بی وقفه است.

هاشم هاشمی با اشاره به اینکه انجمن دیابت آذربایجان شرقی فعالیت خود را از سال 20 سال قبل شروع کرده و اکنون علاوه بر تبریز در شهرستان اهر، ملکان، بناب و آذرشهر نیز شعبه دارد، اظهار کرد: بر اساس آمارهای موجود بیش از 10 درصد جمعیت حدود 2 میلیونی کلانشهر تبریز دیابتی هستند، اما میانگین عضوگیری سالانه انجمن بسیار پایین است.بر اساس آمارهای موجود بیش از 10 درصد جمعیت حدود 2 میلیونی کلانشهر تبریز دیابتی هستند است.

وی با بیان اینکه در اطلاع‌رسانی روش‌های کنترل و پیشگیری از دیابت نهادهای مسئول و حتی انجمن دیابت آذربایجان شرقی موفق عمل نکرده‌اند، افزود: در اطلاع‌رسانی روش‌های کنترل و پیشگیری از دیابت باید بسیار گسترده و به هنگام عمل شود و در این زمینه به شدت نیازمند کمک اهالی رسانه هستیم.

هاشمی برگزاری کلاس‌های آموزشی به صورت هفتگی و کلاس‌های آموزشی همگانی ماهانه را از جمله فعالیت های انجمن دیابت آذربایجان شرقی برشمرد و ادامه داد: در حوزه اطلاع‌رسانی به هر روزنه‌ای که دسترسی داشتیم، مراجعه کردیم اما در اطلاع‌رسانی نحوه مقابله با دیابت، وظایف انجمن و معرفی آن به شهروندان هر چه تلاش می‌کنیم به نتیجه‌ای نمی‌رسیم، زیرا که توان اطلاع‌رسانی چندانی نداریم.

وی یادآور شد: اگر بتوانیم یک در هزارم هزینه‌های درمان در دیابت را برای آموزش صرف کنیم، در پیشگیری از این بیماری بسیار خطرناک موفق خواهیم بود و انجمن آمادگی هرگونه همکاری در رابطه با آموزش بوده اما در تامین هزینه‌های آن مشکلاتی داریم که آموزش را کمرنگ‌ تر می‌کند.

هاشمی گفت: اگر بخواهیم نتیجه‌گیری مطلوبی در کاهش دیابتی ها داشته باشیم باید با نهادهای اطلاع رسان و رسانه های گروهی همکاری خوبی داشته باشیم و آنها را پای کار بکشیم.

وی افزایش هزینه‌های درمان دیابت را بسیار بالا دانست و از اینکه بسیاری از خانواده‌ها توانایی‌ تامین آن را ندارند، ابراز تاسف کرد و خواستار اتخاذ چاره ای عاجل در این زمینه شد.

هاشمی با اشاره به اینکه ما از دولت انتظار کمک مالی نداریم، اظهار کرد: تنها خواسته ما از دستگاه های دولتی شناساندن انجمن ها است تا به اهداف تعیین شده خود برسیم که همانا تلاش برای کاهش تعداد دیابتی ها و اطلاع رسانی بر آحاد مردم است.

* شیوع دیابت در افرادی بالای 25 سال آذربایجان شرقی 9.1 درصد است

رئیس گروه کارشناسان بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز با اشاره به مطالعات سال 2021 سازمان بهداشت جهانی، گفت: طبق این اسناد دیابت در افراد بالای 25 سال ایران 14.1 درصد شیوع داشته است که 988 نمونه آن در آذربایجان شرقی انجام شده است که این رقم را 9.1 درصد نشان می دهد.

دکتر جبرئیل شعربافی نسبت شیوع دیابت در مراکز شهری را بیشتر از مناطق روستایی اعلام و اضافه کرد: شناسایی این افراد جزو اولویت های مهم و محوری دانشگاه علوم پزشکی است و چنانچه در شناسایی این افراد تعلل و غفلت شود، بدون تردید آینده شرایط ابتلا به دیابت در منطقه روند بسیار شتابنده و افزایشی خواهد داشت.

وی چاقی را یکی از دلایل اصلی شیوع دیابت در آذربایجان شرقی بین کرد و با اعلام اینکه طبق آخرین آمارهای موجود 63 درصد از جمعیت چهار میلیون نفری آذربایجان شرقی اضافه وزن دارند، افزود: 25 درصد از جمعیت آذربایجان شرقی چاق هستند که نقطه تاریک و بسیار تامل برانگیر در بحث بیماری های غیرواگیر به خصوص دیابت است.

وی چاقی را یکی از دلایل اصلی شیوع دیابت در آذربایجان شرقی بین کرد و با اعلام اینکه طبق آخرین آمارهای موجود 63 درصد از جمعیت چهار میلیون نفری آذربایجان شرقی اضافه وزن دارند، افزود: 25 درصد از جمعیت آذربایجان شرقی چاق هستند که نقطه تاریک و بسیار تامل برانگیر در بحث بیماری های غیرواگیر به خصوص دیابت است.

شعربافی فراوانی شیوع بیماری دیابت در رده سنی 55 تا 74 سال را بیشتر از سایر گروه های سنی اعلام و اظهار کرد: اگر این آمار را با سال 1395 مقایسه کنیم، مشخص می شود که سالانه نزدیک به یک درصد در ایران افزایش شیوع دیابت را شاهدیم، در حالی که طبق اسناد و برنامه های علوم پزشکی این آمار باید همه ساله روند کاهشی داشته باشد.

وی ادامه داد: از تعداد افراد نمونه گیری شده در ایران 27 درصد از دیابتی بودن خود اطلاع داشتند که اگر غربالگری به طور کامل اجرا شود، شاهد افزایش درصد شناسایی افراد دیابتی خواهیم بود که این موضوع به درمان آنها کمک فراوانی خواهد کرد.

شعربافی با بیان اینکه از تعداد افراد شناخته شده دیابتی در سیستم دولتی 66 درصد زیر پوشش هستند، گفت: بقیه این افراد از سیستم بخش خصوصی و غیردولتی خدمت می‌گیرند که آمارهای آنها در جایی ثبت و ضبط نمی شود.

وی گفت: آذربایجان شرقی با 76 درصد افراد زیر پوشش بهترین وضعیت را در برنامه "سیب" وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دارد و وضعیت شیوع دیابت در آذربایجان شرقی در ابتدای امسال معادل 6.2 درصد در مجموع شهری و روستایی بوده است.

شعربافی متوسط قند خون ناشتا در سطح کشور را 105.5 و در آذربایجان شرقی را 101.3 اعلام و اضافه کرد: افراد دیابتی که به اطبای سنتی مراجعه می‌کنند در سطح کشور 13.12 درصد بوده که این آمار در آذربایجان شرقی 16 درصد است، حدود 22 درصد افراد دیابتی در کشور و 14 درصد افراد دیابتی در آذربایجان شرقی از داروهای گیاهی استفاده می‌کنند.

* 42 هزار دیابتی زیر پوشش بیمه تامین اجتماعی آذربایجان شرقی است

مدیرکل تامین اجتماعی آذربایجان شرقی با اعلام اینکه از مجموع 2 میلیون و 200 هزار نفر (50 درصد جمعیت استان) بیمه شده استان در این مجموعه، تعداد 42 هزار نفر را بیماران دیابتی تشکیل می دهد، هزینه های درمان و داروی این افراد را افزایشی و روز به روز در حال سنگین تر شدن دانست.

یونس دباغ صادق پور ارایه خدمات مناسب، بهتر و در سریع ترین زمان را یکی از اولویت های مهم سازمان تامین اجتماعی در زمینه بیماران دیابتی عنوان و اضافه کرد: در این راستا هر آنچه که قانون گذار بر عهده سازمان نهاده است، به دقت رعایت شده و خدمات کیفی به مشتریان ارایه می شود.

وی اظهار کرد: از سال 1396 برای تعداد 14 نوع بیماری پرونده بیماری‌های مزمن در سازمان تامین اجتماعی ایجاد کرده ایم که از 131 هزار بیمار شناسایی شده استان، 42 هزار نفر به دیابت نوع یک، دو و دیابت دوران بارداری مبتلا هستند.

دباغ صادق پور با بیان اینکه از مراکز ملکی و دفتر اسناد پزشکی سازمان تامین اجتماعی برای بیماری های مزمن هزینه می‌ شود، گفت: تعداد بیمارانی که انسولین غیرقلمی در آذربایجان شرقی تزریق می‌کنند 2 هزار و 300 نفر و تعداد بیماران بدون نیاز به انسولین نیز 39 هزار نفر است.

به گفته وی بیشتر هزینه‌های سازمان تامین اجتماعی برای پوشش بیماران دیابتی قراردادی و غیرمستقیم است که سالانه حدود 120 میلیارد تومان برای آنها هزینه می‌شود.

* آذربایجان شرقی 18هزار و 470 بیمار دیابتی نشان دار در بیمه سلامت دارد

مدیرکل بیمه سلامت آذربایجان شرقی با بیان اینکه اکنون بیماران دیابتی در سراسر کشور زیر پوشش صندوق بیماران صعب العلاج قرار گرفته اند، از وجود 18 هزار و 470 بیمار دیابتی نشان دار در استان خبر داد و افزود: این بیماران با وارد کردن کد ملی و شماره تلفن همراه به سامانه خدمات شهروندی بیمه سلامت، به راحتی می توانند از خدمات این صندوق استفاده کنند.

مجید مجیدی گفت: از تعداد کل افراد دیابتی بیمه شده آذربایجان شرقی که دارای پرونده در بیمه سلامت هستند، برای 15 هزار و 470 نفر حداقل یک بار انسولین تجویز شده و برای سه هزار نفر نیز هیچ دزی از انسولین تجویز نشده است.از تعداد کل افراد دیابتی بیمه شده آذربایجان شرقی که دارای پرونده در بیمه سلامت هستند، برای 15 هزار و 470 نفر حداقل یک بار انسولین تجویز شده و برای سه هزار نفر نیز هیچ دزی از انسولین تجویز نشده است.

وی اظهار کرد: در حمایت از بخش دارو نیز تاکنون 43 میلیارد تومان به بیماران دیابتی آذربایجان شرقی پرداخت کرده‌ایم و علاوه بر این هزینه هنگفت، خود بیماران نیز هفت میلیارد تومان از جیب خود برای تهیه دارو پرداخت کرده‌اند.

مجیدی با اشاره به اینکه حدود 60 درصد بیماران دیابتی آذربایجان شرقی را زنان و بقیه را مردان شامل می شود، بیشترین فراوانی این بیماران را بین سنین 60 تا 69 سال اعلام کرد.

به گفته وی مطالبات داروخانه‌ها و پزشکان از بابت بیماران دیابتی آذربایجان شرقی تا دی ماه پرداخت شده است و پرداختی سازمان‌های بیمه گر نیز بعد از تغییر روند مربوط به پرداخت ارز ترجیحی به 55 میلیارد تومان در ماه رسیده است.

مجیدی با بیان اینکه در سه سال گذشته و به دنبال شیوع ویروس کرونا، تحرک مردم کاهش یافت و این آسیب جدی است که روی دیابت، چاقی و پوکی استخوان تاثیر می‌گذارد، از دانشگاه های علوم پزشکی و معاونت های بهداشت درخواست کرد بر روی این موضوع سیاست گذاری کنند، چون که با افزایش بیماران دیابتی تحمیل هزینه بر سیستم درمان افزایش بسیار بالایی می‌یابد و بیمه‌ها در تامین و زیر پوشش قرار دادن آنها دچار مشکل می‌شوند.

وی ادامه داد: بیمه سلامت از سال 1398 بحث نسخه نویسی الکترونیکی را آغاز کرد، اما وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعلل می‌کرد که امیدواریم در موضوع پیشگیری از دیابت نیز با توجه به شیوع سریع آن، گام های محکم و مثبتی بردارد تا علاوه بر نظام سلامت، سازمان های دیگر نیز با مشکل موجه نشوند.

* سبک زندگی و تعذیه سالم عامل اصلی جلوگیری از شیوع دیابت است

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تبریز با ابراز نگرانی از رشد روز افزون بیماران دیابتی، گفت: متاسفانه تغییرات سبک زندگی و الگوی تغذیه در میان خانوارهای ایرانی، موجب افزایش تعداد مبتلایان به دیابت شده است که مهمترین راهکار مقابله با چنین روندی تنها اطلاع رسانی و برنامه های تبلیغاتی است.

جواد احمدیان پیشگیری از دیابت را مهم‌تر از درمان آن دانست و افزود: هر گونه هزینه در این حوزه در حقیقت نوعی سرمایه گذاری و تلاش برای کاهش هزینه های درمان در سال های آینده است که غفلت از این امر می تواند نظام سلامت را با چالش های بسیار سنگینی مواجه کند.

وی یکی از مسیرهای مهم در پیشگیری از دیابت را مربوط به سبک زندگی سالم، ورزش عمومی و تغذیه سالم برشمرد که باید در این حوزه های برنامه ریزی کرد و با توسعه فعالیت ها، از گسترش بیماری دیابت جلوگیری کرد.

احمدیان با بیان اینکه بیمار دیابتی در کشور و استان به حدی است که در درمان‌ آنها با مشکل مواجه می‌شویم، گسترش سبک زندگی سالم و رعایت مقررات عادی زندگی در درمان بیماری‌های مزمن را مهم دانست که باید تمام نهادها، ارگان ها و رسانه ها در این زمینه هم افزایی داشته باشند.