بزرگنمايي:

پیام آذری - تا همین چند سال پیش راه‌های مختلفی برای شناخت نوجوانان از جهان بیرون وجود داشت؛ تلویزیون، روزنامه و... اما حالا خیلی وقت است که شبکه‌های اجتماعی همه چیز ماست و مهم‌ترین ابزار ارتباطی شناخته می‌شوند.

احتمالا در این مدت در اینستاگرام و یوتیوب کاربران زیادی را دیده‌اید که محتوای تصویری با عنوان «ولاگ» تولید می‌کنند. ولاگ‌هایی که عمدتا محتوای آنها جزئیات یک سفر، ‌ جمع کردن کیف مدرسه، ‌ جزئیات یک جشن تولد و... است و اغلب هم توسط نوجوانان تولید می شود؛ اما ولاگ و ولاگری چیست و دقیقا چه کاربردی دارد؟
«ولاگ» چیست و «ولاگر» چه کسی است؟
«ولاگ» که به عنوان وبلاگ ویدئویی نیز شناخته می‌شود، به این منظور تولید می شود که کاربران بتوانند لحظه‌های شاد و هیجان‌انگیز خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. معمولا لایو اینستاگرام و یوتیوب، مکان مناسبی برای تولید و انتشار این‌گونه ویدئوهاست. ولاگر هم در حقیقت کسی است که اقدام به ساخت و ضبط محتوایی ویدئویی و انتشار آن در پلتفرم‌های مختلف می‌کند. البته ولاگرها هم انواع متفاوتی دارند. برخی از آن‌ها اقدام به تولید محتوای فنی می‌کنند و برخی دیگر خودشان نیز در جلو دوربین حضور دارند و مطالبی که دوست دارند را بیان می‌کنند.
ولاگ‌ها در واقع نسخه به روز شده ویدئوهایی هستند که مردم با دوربین‌های خانگی که در دهه 1980 میلادی محبوب شده بود، تک‌تک لحظاتشان را ثبت می‌کردند با این تفاوت که مردم این روزها دوست دارند، همه لحظاتشان را به سرعت با دیگران به اشتراک بگذارند و معمولا در آرشیو شخصی نگه داشته نمی‌شوند.
چرا نوجوانان «ولاگ» را دوست دارند؟
یک محقق چینی پس از اینکه متوجه علاقه نوجوانان دنیا به ولاگ کردن شد، ‌ پژوهشی را در یک دبیرستان ترتیب داد و با چند نوجوان 16 تا 18 ساله مصاحبه کرد. او 6 سوال ساده طراحی کرده بود؛ مثل اینکه آیا می‌دانید ولاگ کردن به چه معناست و یا اینکه معمولا چگونه ولاگ‌هایی را تماشا می‌کنید؟ نتیجه این شد که 35 درصد از این نوجوانان، زمان قابل توجهی از روز خود را صرفا به تماشا کردن ولاگ‌هایی با محتوای سرگرمی می‌پردازند و دلیلشان هم این بود که این کار برای گذران زمان فوق‌العاده است!
یکی دیگر از نتایج این پژوهش این بود که خیلی از نوجوانان برای این تماشای ولاگ را دوست دارند که حس کنجکاوی‌شان ارضا شود. آن‌ها دوست دارند، ‌بدانند یک آدم ثروتمند چه می‌خورد و یا چه تفریحاتی دارد؟ از طرفی محقق متوجه شد که این نوجوانان به تماشای ولاگ معتاد شدند و ولاگ برایشان یک ماده مخدر است که به آنها لذت می‌دهد. حتی نوجوانی گفته بود که تماشای زندگی افراد ثروتمند به او احساس لذت می‌دهد و فضای خیال‌پردازی را برای او فراهم می‌کند.
در این پژوهش تماشای ولاگ سفر، ولاگ مد و ولاگ سبک زندگی به ترتیب بیشترین محبوبیت را میان نوجوانان داشته است.
اعتیاد به «ولاگ» با نوجوانان چکار می‌کند؟
شاید با خودتان فکر کنید که تماشای ولاگ های کوتاه و چند دقیقه ای زمان زیادی از آدم نمی‌گیرد و فقط یک تفریح خوشایند است اما پژوهشگران معتقدند که نباید پیامدهای این سرگرمی فست‌فودی را نادیده گرفت؛ اما این پیامدها چیست؟
ولاگ‌بینی نه تنها برای تولیدکننده آن اعتیادآور است بلکه شما با تماشای ولاگ اطلاعاتی را به دست می‌آورید که به سرعت آنها را فراموش خواهید کرد. این در حالی است که می‌توانید، وقت خود را صرف کاری کنید که بازدهی بلندمدتی داشته باشد. در واقع شما با تماشای ولاگ چیزی یاد نمی‌گیرد و اگر این زمان را صرف کتاب خواندن کنید، یادگیری و بازدهی بیشتری خواهید داشت.
همچنین تولید ولاگ و وایرال شدن آن می‌تواند به شکل ویروسی در جمع‌های نوجوانانه در مدارس محبوب شود و رقابتی بر سر بازدید گرفتن بین‌شان به وجود بیاورد به گونه‌ای که فضا از رقابت و حتی مشارکت‌های درسی و دانش آموزی به سمت دیگری کشیده شود که منجر به افت تحصیلی جدی در آنها شود.
نکته دیگر اینجاست که تماشای مداوم ولاگ‌ها هیچ کمکی در راستاد خودشناسی نمی‌کند و تغییر مثبت چندانی در زندگی فرد ایجاد نمی‌کند. البته نباید این موضوع را هم نادیده گرفت که ولاگینگ باعث آشنایی بیشتر با فرهنگ‌های مختلف می‌شود. از طریق ولاگ ها، مردم می‌توانند فرهنگ کشورهای مختلف را درک کنند و این یکی از اهداف ولاگ است. به نظر می رسد شوک‌های فرهنگی یا موانع فرهنگی در مقایسه با زمانی که هیچ ولاگ وجود ندارد، کمتر است.
وقتی یک ولاگر، روزانه کار ولاگ را انجام می دهد و سبک زندگی خود و اینکه در چه کشوری زندگی می‌کند را به نمایش می‌گذارد، مردم سایر کشورها می‌توانند به راحتی فرهنگ کشور آن ولاگر را درک کنند. این امر به درک دیگران و درک اخلاق و روحیات آنها کمک می‌کند.
حضور در فضایی بدون حد و مرز
حضور و تولید محتوا در فضای شبکه اجتماعی بدون نظارت بزرگترها آن هم برا نوجوانانی که قصد دارند از روزانه‌هایشان تولید محتوا کنند ممکن است مخاطره آمیز نیز باشد. آن‌ها در معرض هر نوع کامنت و پیامی هستند این در حالی‌ست که ممکن است آمادگی شنیدن هر پیام، نقد و حتی کامنتی را درباره خودشان نداشته باشند. مثل تایید گرفتن و یا نقد درباره ظاهرشان. شنیدن فحش‌های رکیک. تشویق به انجام یک عمل یا رفتار قبح‌آمیز توسط مخاطب و حتی شکل‌گیری ارتباطات ناامن با مخاطبان غیرمشخص.
ولاگ دغدغه این روزهای نوجوانان ایرانی
اگر کمی با دقت‌تر صفحات اینستاگرامی فارسی را دنبال کنید متوجه می‌شوید نوجوان‌های زیادی تصمیم گرفته‌اند با تولید ولاگ‌های روزانه برای خودشان مخاطب‌های زیادی دست و پا کنند و حتی ویدیوهایشان به گواه عدد اینستاگرام چندصدهزارتایی شود. نکته جالب توجه درباره این ویدیوها این است که محتوای خاصی ندارد و اغلب محتوای آن پیرامون مسائل روزمره دانش آموزان مثل مو شانه کردن، حاضر شدن برای مدرسه و یا مهمانی و حتی دعواها و اتفاقات روزانه با همکلاسی‌هایشان می‌گذرد. نکته جالب توجه این است که ولاگر نوجوان تلاش می‌کند در هر ویدیو لباس متفاوتی بپوشد و به شکل تازه‌ای برای مخاطبانش جلب توجه کند. به خصوص آنکه می داند می‌تواند در ادامه با همین جذب مخاطب در همین سن برای خودش درآمدزایی داشته باشد.
«ولاگ» و ایجاد یک جامعه هم‌فکر
از مزایای ولاگینگ این است که به محض شروع تولید محتوا، جامعه‌ای از افراد همفکر را شکل می‌دهند. آن دسته از افرادی که به موضوعات مشابه علاقه‌مند هستند و محوری خاص را دوست دارند، دور هم جمع می‌شوند و از شخص ولاگر پشتیبانی می‌کنند. در نهایت ایجاد این جامعه از افراد هم‌فکر، فضای شگفت‌انگیزی را ایجاد می‌کند. این نظرات به ارتباط افراد با یکدیگر کمک می‌کند و همچنین فرد ولاگر نظرات، لایک‌ها و پیام‌های مخاطبان را ارزیابی می‌کند. پس یکی از اهداف ولاگ، جمع کردن جامعه همفکر است.