بزرگنمايي:

پیام آذری- آیا می‌دانید چند زمین می‌تواند در کیهان جای بگیرد؟ به گفته ناسا، جهانِ قابل مشاهده تقریباً 94 میلیارد سال نوری قطر دارد. در حالی که قطر زمین فقط در حدود 1.35 در 10 به توان منفی 9 سال نوری معادل 12756 کیلومتر است. این یعنی تعداد زیادی زمین، حتی اگر فاصله زیادی از هم داشته باشند. تنها در کهکشان ما ممکن است حدود 100 میلیارد سیاره وجود داشته باشد.

همچنین توجه به این نکته مهم است که ما نمی‌توانیم کل جهان را ببینیم و شعاع جهان قابل مشاهده حدود 46.5 میلیارد سال نوری تخمین زده می‌شود. این بدون در نظر گرفتن این است که حتی ممکن است جهان قابل مشاهده برای ما بخشی از یک چند جهانی بزرگتر باشد، اگرچه این هنوز نظری است و به طور قطعی ثابت نشده است.

• یک سال در بزرگترین سیاره شناخته شده در جهان قابل مشاهده برابر با نزدیک به 2000 سال زمینی است.
• جرم بزرگترین سیاهچاله 66 میلیارد برابر خورشید است.
• بزرگترین جرم در جهان به قدری وسیع است که 10 میلیارد سال طول می‌کشد تا نور از آن عبور کند.

اندازه و وسعت واقعی جهان، موضوع همیشگی تحقیقات علمی است. با این حال، برای اینکه ایده‌ای از مقیاس وسیع آن به شما بدهیم، برخی از بزرگترین اجرام در فضا را شناسایی کرده‌ایم که در اینجا به ترتیب از کوچکترین به بزرگترین فهرست شده‌اند.

8. بزرگترین سیاره: ROXs 42Bb

مشتری که از نظر شعاع حدود 11 برابر بزرگتر از زمین است، بزرگترین سیاره منظومه شمسی است. سیاره ROXs 42Bb بزرگترین سیاره‌ای است که در کیهان پیدا شده است و جرم آن 9 برابر مشتری و شعاع آن 1.12 برابر شعاع مشتری است.

فاصله بین سیاره ROXs 42Bb و زمین تقریباً 440 سال نوری است و از آنجایی که خارج از منظومه شمسی ما قرار دارد، سیاره فراخورشیدی نامیده می‌شود.

تاین کوری، ستاره شناس و پژوهشگر دانشگاه تورنتو، سیاره ROXs 42Bb را برای اولین بار در سال 2013 شناسایی کرد. این غول گازی مانند سیاره مشتری است.

همچنین از این تعجب می‌کنید اگر بدانید در حالی که در زمین و مشتری به ترتیب 365 روز و 12 سال طول می‌کشد تا به دور خورشید بچرخند، سیاره ROXs 42Bb یک دور به دور ستاره خود را در سال 1968.3 سال کامل می‌کند.

7. بزرگترین ستاره: UY Scuti

بیش از یک میلیون زمین درون خورشید خودمان جای می‌گیرد، اما ستاره UY Scuti که بزرگترین ستاره در جهان ماست، آنقدر بزرگ است که می‌تواند پنج میلیارد ستاره با حجمی برابر با خورشید ما را در خود جای دهد.

گفتنی است که اگر ستاره UY Scuti به جای خورشید در مرکز منظومه شمسی ما بود، فتوسفر یا پوسته بیرونی آن از مدار مشتری نیز ‌گذر می‌کرد.

این ابرغول، 9500 سال نوری از زمین فاصله دارد و اولین بار در سال 1860 توسط گروهی از ستاره‌شناسان رصدخانه بُن در آلمان گزارش شد. در کمال تعجب، با گذشت 160 سال از کشف آن، هنوز ستاره‌شناسان با ستاره بزرگتری از آن برخورد نکرده‌اند.

ستاره UY Scuti به عنوان یک ستاره متغیر طبقه‌بندی می‌شود، زیرا هر 740 روز نوساناتی در روشنایی خود دارد.

دانشمندان حدس می‌زنند که این ستاره در حال حاضر در مرحله‌ای است که سوخت هیدروژن موجود در هسته خود را تخلیه کرده و به یک ابرغول سرخ تبدیل شده است. این بدان معنی است که احتمالاً در راه رسیدن به یک سرنوشت دراماتیک، یعنی یک انفجار ابرنواختری است که پایان سفر ستاره‌ای آن را نشان خواهد داد.

با این حال، زمان دقیق انفجار UY Scuti مشخص نیست.

6. وسیع‌ترین منظومه خورشیدی

گسترده‌ترین منظومه خورشیدی شناخته شده در جهان، از نظر مدار، تنها از یک سیاره منفرد موسوم به 2MASS J2126 تشکیل شده است که به دور ستاره‌ای به نام TYC 9486-927-1 می‌چرخد.

در کمال تعجب، هفت سال پیش ستاره‌شناسان حتی نمی‌دانستند که آیا این سیاره و ستاره ارتباطی با هم دارند یا خیر و هر دو جرم از اجرام آسمانی شناور آزاد در نظر گرفته می‌شدند، زیرا در فاصله یک تریلیون کیلومتری از یکدیگر در فضا قرار داشتند.

با این حال در سال 2016 تیمی از پژوهشگران بین‌المللی، مدار بزرگ پنهان 2MASS J2126 را شناسایی کردند و متوجه شدند که این سیاره در واقع به دور ستاره TYC 9486-927-1 می‌چرخد.

نایل دیکان یکی از محققان موسسه نجوم ماکس پلانک گفت: این وسیع‌ترین منظومه سیاره‌ای است که تاکنون کشف شده است. سیاره 2MASS J2126 آن‌قدر که ما در ابتدا فکر می‌کردیم، تنها نیست و در یک ارتباط بسیار دور است.

فاصله بین زمین و این منظومه خورشیدی منحصر به فرد، 104 سال نوری است و مدار 2MASS J2126 حدود 140 برابر وسیع‌تر از مدار پلوتون در منظومه شمسی است.

با توجه به مدار فوق العاده وسیع و فاصله قابل توجه 2MASS J2126 از ستاره خود، نزدیک به 900 هزار سال زمینی طول می‌کشد تا یک مدار کامل را کامل کند. دیوانه کننده است، اینطور نیست؟

5. بزرگترین کهکشان: IC 1101

کهکشان به مجموعه‌ای از منظومه‌های خورشیدی متعدد گفته می‌شود. برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که جهان ما از حدود دو تریلیون(2000 میلیارد) کهکشان تشکیل شده است.

این اجرام آسمانی عظیم درون خود حاوی میلیاردها ستاره و سایر اجرام آسمانی هستند. به عنوان مثال تخمین زده می‌شود که کهکشان راه شیری، کهکشانی که زمین و منظومه شمسی ما را در خود جای داده است، دارای 100 میلیارد ستاره و نزدیک به 100 میلیون سیاهچاله باشد.

با این حال، از نظر مقیاس و اندازه حتی نزدیک به IC 1101 هم که بزرگترین کهکشان جهان است، نیست. کهکشان IC 1101 حدود 50 برابر بزرگتر و 2000 بار سنگین‌تر از کهکشان راه شیری است.

اخترشناسان بر این باورند که این مکان دارای 100 تریلیون ستاره خیره کننده است که در وسعت شش میلیون سال نوری قرار دارند. در مقابل، کهکشان راه شیری تنها حدود 100 هزار سال نوری قطر دارد.

برخی از کارشناسان معتقدند که کهکشان IC 1001 ممکن است در نتیجه‌ی برخورد و همجوشی بسیاری از کهکشان‌ها در مقیاس کهکشان راه شیری به وجود آمده باشد.

4. بزرگترین سیاهچاله: TON 618

سیاهچاله‌ها یکی از عظیم‌ترین موجودات در جهان هستند و به دلیل مکیدن همه چیز از جمله نور به درون خود مشهور هستند، اما آیا می‌توانید حدس بزنید که یک سیاهچاله چقدر می‌تواند بزرگ باشد؟

تخمین زده می‌شود که بزرگترین سیاهچاله در جهان جرمی معادل 66 میلیارد برابر خورشید دارد. اما این همه‌ی ماجرا نیست.

این سیاهچاله کلان‌جرم یا ابرسیاهچاله، انرژیِ اختروش(یک جرم آسمانی بسیار درخشان) به نام TON 618 را تامین می‌کند که درخشندگی آن برابر با 140 تریلیون خورشید است.

اختروش TON 618 که در فاصله 18.2 میلیارد سال نوری از زمین قرار دارد، برای اولین بار در سال 1957 کشف شد و تا به امروز، سیاه‌چاله‌ی مرتبط با آن بزرگ‌ترین سیاهچاله‌ای است که تاکنون شناسایی شده است.

3. بزرگترین مهد تولد ستارگان: سحابی رتیل

سحابی‌ها ابرهای غول پیکری از گاز و غبار در فضا هستند که در آنها ستارگان جدید در اثر گرانش، تغییرات دما و فشار و همجوشی هسته‌ای شکل می‌گیرند. به گفته ناسا، سحابی رتیل(Tarantula Nebula) که «30 دورادوس»(30 Doradus) نیز نامیده می‌شود، بزرگترین و درخشان‌ترین سحابی شناخته شده است.

این منطقه 1800 سال نوری در فضا وسعت دارد و حدود 170 هزار سال نوری از زمین فاصله دارد.

این سحابی اولین بار در اوایل دهه 1750 توسط یک ستاره‌شناس فرانسوی به نام نیکولا لوئیز دو لاکائل کشف شد. با این حال، تلسکوپ‌های آن زمان به اندازه کافی برای شناسایی ستارگان و دیگر ساختارهای درون این سحابی پیشرفته نبودند.

بیش از 200 سال بعد، زمانی که اخترشناسان تصاویر با وضوح بالایی از آن ثبت کردند، متوجه اندازه عظیم آن شدند.

نزدیکترین سحابی به زمین مجموعه ابر Rho Ophiuchi است که تنها 390 سال نوری از زمین فاصله دارد. همچنین در نزدیکی ما سحابی شکارچی قرار دارد که با نام مسیه 42 یا M42 نیز شناخته می‌شود و در فاصله 1350 سال نوری از ما قرار دارد. ستاره‌شناسان معتقدند سحابی رتیل 100 برابر بزرگتر از M42 است.

2. بزرگترین خوشه کهکشانی: ال گوردو(El Gordo)

در سال 2012، رصدخانه پرتوی ایکس چاندرا متعلق به ناسا یک خوشه کهکشانی بسیار بزرگ به نام ACT-CLJ0102-4915 را شناسایی کرد. وقتی اخترشناسان محاسباتی را برای تعیین جرم آن انجام دادند، نتایج، آنها را متحیر کرد.

جرم ACT-CLJ0102-4915 حدود 3 کوادریلیون(3 در 1015) برابر جرم خورشید تخمین زده می‌شود. این خوشه عظیم‌ترین خوشه کهکشانی است که تا به حال کشف شده و به آن لقب ال گوردو به معنای «چاق» داده شده است.

ستاره‌شناسان معتقدند که این خوشه کهکشانی احتمالاً در نتیجه‌ی برخورد دو خوشه کهکشانی عظیم با یکدیگر در فضا با سرعتی در حدود میلیون‌ها کیلومتر در ساعت شکل گرفته است.

ال گوردو همچنین میزبان طولانی‌ترین کهکشانی است که تا به حال مشاهده شده است -کهکشان La Flaca- و دورترین ستاره غول سرخ منفرد موسوم به Quyllur است.

1. پادشاه بزرگان: دیوار بزرگ هرکول-کرونا بوریلیس

دیوار بزرگ هرکول-کرونا بوریلیس با طولی بین 6 تا 18 میلیارد سال نوری، بزرگترین جرم در جهان قابل مشاهده در نظر گرفته می‌شود که در واقع یک «رشته کهکشانی» شامل یک خوشه وسیع از کهکشان‌هاست که توسط نیروی گرانش به هم متصل شده‌اند.

این ساختار، بزرگترین و پرجرم‌ترین ساختار شناخته‌ شده در گیتی است. اندازه این ابرخوشه کهکشانی به قدری وسیع است که عبور نور از کل طول آن حدود 10 میلیارد سال طول می‌کشد.

این موجود عظیم در سال 2013 در طول نقشه‌برداری از انفجارهای پرتو گاما(GRBs) که پرانرژی‌ترین شکل نور است، کشف شد. انفجارهای پرتو گاما صدها برابر درخشان‌تر از یک ابرنواختر معمولی می‌درخشند و با نقاط انتهایی ستارگان پرجرم مرتبط هستند.

ستاره‌شناسان 283 انفجار پرتو گاما را قبل از تایید وجود دیوار بزرگ هرکول-کرونا بوریلیس(HCB) مورد مطالعه قرار دادند.

جالب‌تر اینکه این موجود کیهانی عظیم، درک ما از جهان و مقیاس آن را نیز به چالش می‌کشد. به عنوان مثال ممکن است میلیون‌ها کهکشان و میلیاردها سیاره در ابرخوشه HCB وجود داشته باشد که هنوز در انتظار کشف هستند.

همچنین ما هنوز به طور کامل درک نکرده‌ایم که چگونه گرانش و نیروهای هسته‌ای، چنین موجودات عظیمی را شکل می‌دهند و آنها را دست نخورده در فضا نگه می‌دارند.