سوسیال دموکراسی به سبک ممدانی

پیام آذری - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
نگاهی به دیدگاه ها، برنامه ها و موانع پیش روی شهردار منتخب نیویورک
بازار
محمدحسین لطف الهی| پیروزی شگفت انگیز و تاریخی زهران ممدانی در انتخابات شهرداری نیویورک موجی از واکنش ها را در سراسر جهان به دنبال داشت.
رسانه ها به اولین هایی که در پی این پیروزی رقم خورده بود می پرداختند؛ اولین شهردار مسلمان نیویورک، جوان ترین شهردار نیویورک در یک سده گذشته یا اولین شهردار متولد آفریقا.
شبکه های اجتماعی نیز به میدان تقابل دوست داران و دشمنان ممدانی و تفکراتش بدل شده بود.
با این حال، یکی از مهم ترین و گیرا ترین تصاویری که در پی این پیروزی ساخته شد، نقشه آرای تفکیکی شهر بود. این نقشه به وضوح نشان می داد که چگونه می توان میان حمایت نیویورکی ها از ممدانی یا اصلی ترین رقیب او، یعنی اندرو کومو، با طبقه اقتصادی و میزان اجاره بهای پرداختی آن ها نسبتی مستقیم برقرار کرد. محله ها و خیابان هایی که سکونتگاه طبقات کم درآمد بود به طور قاطع از ممدانی حمایت کرده بودند و در مقابل، ثروتمندان و طبقات مرفه با حمایت از کومو تلاش داشتند که او را بر کرسی شهرداری نیویورک بنشانند.
برای دموکرات ها این انتخابات یک نقطه عطف بود. آن ها توانسته بودند بیش از هر زمان دیگری، واجدان شرایط را پای صندوق های رای بکشانند. زهران ممدانی، کاندیدای دموکرات به نخستین کاندیدایی تبدیل شده بود که از سال 1969 به این سو موفق می شد در انتخابات شهرداری این شهر بیش از یک میلیون رای کسب کند. اندرو کومو، دموکرات سابق و کاندیدای مستقل فعلی هم به رغم شکست، از هر کاندیدای پیروز دیگری که از 1993 به این سو بر کرسی شهرداری نیویورک تکیه زده بود، رای بیشتری کسب کرد.
اما آیا این پیروزی ، می تواند به الگویی برای دموکرات ها تبدیل شود تا بتوانند شکست های سنگین سال 2024 را جبران کنند؟ در این گزارش، وعده ها و سیاست های پیشنهادی ممدانی و شخصیت او، موانع پیش روی شهردار منتخب نیویورک و امکان تعمیم پذیری الگوی پیروزی یک دموکرات چپ گرا در نیویوک به سطح ملی را مرور خواهیم کرد.
سوسیال دموکرات جوان
زهران ممدانی در انتخابات شهرداری نیویورک کاندیدای حزب دموکرات بود. مخالفانش او را «کمونیست» می خوانند اما ممدانی با افتخار خود را یک «سوسیال دموکرات» معرفی می کند. شهردار منتخب نیویورک در مواجهه با تلاش ها برای برچسب زنی کمونیستی، تعریفی متمایز از ایدئولوژی خود ارائه می دهد که به گفته او ریشه در توجه به «کرامت انسانی» و «عدالت اقتصادی» دارد.
در طول کارزار انتخاباتی ممدانی، بارها از او درباره تفکراتش سوال شد. او در یکی از گفت وگوها، در پاسخ به این سوال که آیا سرمایه داری را می پسندد، صراحتاً پاسخ «نه» داد و گفت: «من نقد های بسیاری به سرمایه داری وارد می دانم.» او تعریف خود از سوسیال دموکراسی را با نقل قولی از مارتین لوترکینگ مطرح کرد و افزود: «دکتر کینگ دهه ها پیش گفت، نامش را دموکراسی یا سوسیال دموکراسی یا هرچه می خواهید بگذارید. باید توزیع بهتری از ثروت برای همه فرزندان خدا در این کشور وجود داشته باشد.»
ممدانی معتقد است سیاستمداران فعلی نقش مهمی در نابرابری ها به ویژه نابرابری درآمدی دارند و نه یک «تماشاگر» بلکه «بازیگر» و عامل اصلی وضع موجود اقتصاد هستند.
شهردار منتخب نیویورک، در ویدئویی دیگر نیز که برای تبیین دیدگاه هایش ضبط شده بود، سوسیالیسم را «تعهد به کرامت» تعریف کرد؛ تعهدی که دولت را موظف می کند هر آنچه برای زندگی شرافتمندانه مردم لازم است، از جمله سه رکن اصلی مسکن، مراقبت های بهداشتی و آموزش، فراهم آورد.
از نظر فکری، ممدانی خود را وام دار چهره هایی چون مارتین لوترکینگ و یوجین دبز معرفی می کند. او حتی سخنرانی پیروزی خود را با نقل قولی از دبز آغاز کرد: «من طلوع روزی بهتر برای بشریت را می بینم.» این جمله ای بود که دبز پس از محکومیتش به دلیل نقض قانون دوران جنگ جهانی اول (مداخله در سربازگیری) در دادگاه بیان کرد.
یوجین دبز، به عنوان یک سوسیالیست، صراحتاً معتقد بود که «ملت باید مالک و کنترل کننده صنایع خود باشد» و «همه ی چیزهایی که به طور مشترک مورد نیاز و استفاده قرار می گیرند، باید به طور مشترک مالکیت شوند» و به صورت دموکراتیک به نفع همگان اداره گردند.
دیدگاه عمومی آمریکایی ها نسبت به سوسیالیسم همچنان چندان مثبت نیست. بر اساس نظرسنجی گالوپ، تنها 39 درصد از آمریکایی ها در سال جاری دیدگاه مثبتی نسبت به سوسیالیسم داشته اند (تقریباً مشابه 36 درصد در سال 2010). در عین حال، نگاه مثبت به سرمایه داری از 61 درصد در سال 2010 به 54 درصد در حال حاضر کاهش یافته است.
نظرسنجی های دیگری نیز وجود دارند که عدم محبوبیت سوسیال دموکراسی در سطح ملی در آمریکا را تأیید می کنند. نظرسنجی اخیر CNN نشان داد که 17 درصد از آمریکایی ها خود را سوسیال دموکرات می دانند (در مقایسه با 18 درصد که خود را حامی تفکر ماگا می دانند). این برچسب در شهر نیویورک محبوب تر است؛ جایی که حدود یک چهارم (25 درصد) رای دهندگان در انتخابات شهرداری خود را سوسیال دموکرات معرفی کردند.
برنامه های آقای شهردار
کمی بیش از یک سال پیش، زمانی که ممدانی هنوز کارزار انتخاباتی خود را آغاز نکرده بود، در جلسه ای محدود با تعدادی از مشاوران و دوستانش تلاش داشت تا اولویت هایی را که کارزار باید روی آن ها متمرکز باشد، تعیین کند. پولیتیکو درباره این جلسه نوشته است: «حاضران در جلسه بر سر دو موضوع اتفاق نظر داشتند؛ اول فریز کردن اجاره ها و دوم بهبود سیستم اتوبوسرانی و رایگان کردن بلیت اتوبوس ها. با این حال اختلاف نظر هایی درباره موضوع سوم وجود داشت که در نهایت حاضران بر سر موضوع مراقبت از کودکان به توافق رسیدند.»
در طول کارزار انتخاباتی، محور اصلی برنامه های انتخاباتی زهران ممدانی، «مقرون به صرفه کردن» (Affordability) زندگی در نیویورک برای طبقه کارگر بود. او وعده داد که ضمن تثبیت اجاره بها و ساخت 200 هزار مسکن، تلاش خواهد کرد تا با صاحبخانه های مختلف برخورد کند. ممدانی متعهد شده است که با بهبود خدمات اتوبوسرانی و رایگان کردن بلیت اتوبوس برای همه، وضعیت حمل و نقل عمومی در نیویورک را سر و سامان دهد. او همچنین ارائه خدمات مراقبت از کودک (Childcare) رایگان برای همه کودکان نیویورکی از سن 6 هفتگی تا 5 سالگی را یکی از مهم ترین برنامه های خود عنوان کرده است.
بر اساس برنامه های اعلام شده از سوی کارزار ممدانی، تامین مالی این برنامه ها از طریق افزایش نرخ مالیات شرکت ها و اعمال مالیات بیشتر بر اقشار ثروتمند اتفاق خواهد افتاد.
اشتباه بزرگ؛ ایستادن در برابر دولت فدرال
مهم ترین مانع پیش روی زهران ممدانی و برنامه های او، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکاست. پاتریک گاسپارد، دموکرات باتجربه ای که تجربه سال ها فعالیت سیاسی را دارد و در انتخابات اخیر شهرداری نیویورک به عنوان مشاور در کنار ممدانی بود اخیراً در گفت وگویی با پولیتیکو در پاسخ به سوالی درباره مهم ترین موانع پیش روی موفقیت ممدانی گفت: «دونالد ترامپ، دونالد ترامپ و دونالد ترامپ.»
ترامپ تاکنون بارها علیه ممدانی موضع گرفته و او را یک کمونیست خوانده که حضورش در شهرداری نیویورک خطری برای همه آمریکایی هاست.
رئیس جمهور آمریکا یک روز پیش از برگزاری انتخابات شهرداری نیویورک در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت: «اگر زهران ممدانی، کاندیدای کمونیست شهردار نیویورک شود، به احتمال زیاد من بودجه فدرال این شهر را قطع خواهم کرد و جز حداقلی از هزینه های ضروری، پول دیگری در اختیار نیویورکی ها قرار نخواهم داد.» ترامپ بعد از پیروزی ممدانی نیز با لحنی تهدیدآمیز نوشت: «ماجرا تازه آغاز شد...».
گاسپارد هشدار می دهد که علاوه بر موضوعات مربوط به تأمین مالی برنامه ها، دولت فدرال ممکن است با استقرار گسترده نیروی نظامی در شهر، نظیر آنچه در شهرهایی مثل واشنگتن، شیکاگو، پورتلند و لس آنجلس اتفاق می افتد، چهره نیویورک را دگرگون کند و بر شدت نارضایتی ها بیفزاید.
بررسی رویکرد ممدانی در طول کارزار انتخاباتی نشان می دهد که او و کارزارش تلاش داشتند تا ممدانی را چهره ای در برابر ترامپ و رویکرد راست افراطی رئیس جمهور آمریکا تعریف کنند. این رویکرد، هرچند در رقابت انتخاباتی و به ویژه در شهری مانند نیویورک که شهری آبی (دموکرات) محسوب می شود، توانست کارآمد باشد اما چنانچه اشاره شد، در طول دوره شهرداری مشکلات زیادی را برای ممدانی و شهر نیویورک ایجاد خواهد کرد.
چالش مهم؛ اقناع قانونگذاران ایالتی
بخش بزرگی از برنامه های زهران ممدانی به ویژه رایگان کردن بلیت اتوبوس های شهری و مراقبت از کودکان برای اجرایی شدن به تخصیص بودجه از سوی فرمانداری ایالت نیویورک نیاز دارند.
برای دستیابی به این بودجه نیز ممدانی باید در ابتدا قانونگذاران ایالتی در آلبانی را قانع کند. آلبانی مرکز ایالت نیویورک و مرکز شهرستان آلبانی است. مراکز قانون گذاری ایالت نیویورک، شامل مجلس نمایندگان و سنای ایالتی هر دو در ساختمان کاپیتول ایالت نیویورک در شهر آلبانی مستقر هستند.
به طور تاریخی، شهردارانی که با رای بالا انتخاب می شوند و پشتوانه مردمی قدرتمندی دارند، می توانند نظر قانون گذاران ایالتی را نیز جلب کنند اما متفاوت بودن برنامه های ممدانی و منابع مالی زیادی که برای اجرای آن ها مورد نیاز است، می تواند او را در این زمینه متمایز و کار ممدانی را برای اقناع قانونگذاران ایالتی سخت کند.
از سوی دیگر، کتی هوکل، فرماندار ایالت نیویورک هم کار سختی برای تأیید یا رد برنامه های ممدانی دارد. او سال آینده باید در انتخابات فرمانداری نیویورک شرکت کند و از یک سو مایل نیست با انتقادات شهردار محبوب شهر نیویورک مواجه شود و از طرفی، حمایت از برنامه های ممدانی می تواند خشم ثروتمندان و صاحبان سرمایه نیویورک را برانگیزد.
ممدانی چهارشنبه هفته گذشته گفت که در حال تنظیم یک برنامه زمانی برای پیاده کردن برنامه هایش و آغاز مذاکرات با مقام های ایالتی و فدرال است.
مالیات ثروتمندان و احتمال تسریع روند کوچ سرمایه
نیویورک از نگاه بسیاری از فعالان اقتصادی، به عنوان پایتخت مالی جهان شناخته می شود. با این حال، در سال های اخیر این شهر با چالش بزرگی به نام فرار سرمایه مواجه بوده و این مسئله باعث شده تا نیویورک دیگر بالاترین نرخ رشد مشاغل مربوط به امور مالی را نداشته باشد.
بر اساس گزارش بلومبرگ، در فاصله سال های 2020 تا 2023، بیش از 150 کسب و کار، نزدیک به یک تریلیون دلار از سرمایه خود را از نیویورک خارج کرده و به شهرها و ایالت های دیگر منتقل کرده اند. اصلی ترین محرک برای اتخاذ این تصمیم از سوی کسب وکارها، همه گیری کرونا و سیاست های اتخاذشده در دوره کرونا در ایالت و شهر نیویورک بود.
در همین بازه زمانی، نرخ رشد مشاغل و کسب و کارهای مالی در ایالت هایی نظیر تگزاس و فلوریدا که توسط جمهوری خواهان اداره می شود، به طور قابل توجهی افزایش یافته است.
هرچند همچنان اقتصاد نیویورک و فراگیری مشاغل و کسب و کارهای مالی در این شهر، قابل مقایسه با سایر شهرها و ایالت ها در ایالات متحده نیست اما تداوم روند انتقال دفاتر و منابع مالی کسب و کارها از این شهر می تواند در بلندمدت اقتصاد نیویورک را تحت تأثیر قرار دهد.
در دوره رقابت های انتخاباتی، کسب و کارها و مدیران ارشدشان تلاش زیادی کردند تا از شهردار شدن زهران ممدانی جلوگیری کنند. ان پی آر در گزارشی می نویسد: «مدیران عامل شرکت های بزرگ و دیگر میلیاردرهای نیویورکی، بیش از 40 میلیون دلار هزینه کردند تا مانع از شهردار شدن زهران ممدانی شوند. اکنون، آن ها مجبورند با او کنار بیایند و واکنش هایشان از تهدید به ترک شهر تا پذیرش عمل گرایانه واقعیت، متغیر است.» کاترین وایلد، رئیس گروه مشارکت برای شهر نیویورک، یک گروه تجاری بانفوذ با بیش از 300 عضو، در این باره گفت: «فکر می کنم این واکنش ها، شبیه همان مراحل سوگواری است.»
به گفته وایلد، نگرانی از پذیرش درخواست ممدانی از دولت ایالتی برای افزایش مالیات ثروتمندان و کسب وکارهای بزرگ، هراس از سوسیالیسم و جوانی ممدانی عمده ترین دلیل نگرانی مدیران عامل و صاحبان سرمایه از شهردار شدن ممدانی بود.
مقرون به صرفه کردن زندگی می تواند الگوی انتخاباتی باشد؟
پیروزی یک دموکرات در یک ایالت آبی اتفاق شگفت انگیزی نیست و به سادگی نمی توان از آن الگویی برای سایر مناطق در ایالات متحده ساخت. با این حال، مشارکت بی نظیر رای دهندگان دموکرات، به ویژه ترقی خواهان و جناح چپ این حزب، اتفاق وسوسه کننده ای است که می تواند زمینه را برای شکست جمهوری خواهان در ایالت هایی که انتخابات نزدیک و رقابتی است فراهم کند. با این حال، یک سوال بزرگ در این زمینه وجود دارد: آیا رهبران دموکرات خواهان مشارکت بیشتر ترقی خواهان و چپ گرایان حزب هستند؟
برخی تحلیلگران معتقدند موفقیت ممدانی می تواند تحول بزرگی ایجاد کند. ماری هالند، نویسنده ارشد وب سایت مونوکل، در این باره می نویسد: «مراقبت رایگان از کودکان، اتوبوسرانی رایگان، توقف افزایش اجاره بها در آپارتمان های تحت نظارت، و راه اندازی فروشگاه های مواد غذایی متعلق به شهرداری؛ این ها پیشنهادهای شاخص زهران ممدانی، نامزد دموکرات، در انتخابات شهرداری نیویورک بودند. برای هر کسی که در اروپای غربی زندگی می کند، ایده های این سوسیال دموکرات خودخوانده، احتمالاً کاملاً منطقی به نظر می رسد. اما برای بسیاری از آمریکایی ها، این طرح ها به شدت جاه طلبانه و حتی رادیکال هستند. وقتی خارج از آمریکا هستید، به سادگی فراموش می کنید که در این کشور، دولت رفاه وجود ندارد و هر چیز رایگان، اقدامی در مرز کمونیسم تلقی می شود. با این حال، آیا بهتر نبود که اینطور نباشد؟ نیویورک مسلماً گران ترین شهر در آمریکاست. قیمت مواد غذایی سرسام آور است و اجاره بها به شکلی مهارنشدنی در حال افزایش است. میانگین اجاره بها در منهتن در ماه ژوئیه به 4700 دلار (4084 یورو) رسید که 9/3 درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. پیدا کردن آپارتمان به یک نبرد تمام عیار تبدیل شده؛ صف ها برای بازدید از مکان هایی که حتی اندکی قابل سکونت هستند، طولانی است و جنگ های مزایده ای برای اجاره به امری عادی بدل گشته است. بدون ورود به جزئیات دقیق اینکه ممدانی چگونه قصد دارد هزینه این طرح ها را تأمین کند، نمی توان انکار کرد که شنیدن صدای کسی که برای بهبود کیفیت زندگی تلاش می کند، چقدر امیدبخش است. ایده رهبری یک دموکرات سوسیالیست بر پایتخت مالی آمریکا، برای برخی وحشتناک است. منتقدان نگرانند که توقف شدید افزایش اجاره بها، ساخت وساز مسکن جدید را متوقف کند و افزایش مالیات ها، کسب وکارها یا ساکنان پردرآمد را فراری دهد. اما واقعیت این است که نابرابری در شهر در حال عمیق تر شدن است و خانواده های طبقه کارگر در حال بیرون رانده شدن هستند. یک چیزی باید تغییر کند.»
به باور او، «اگر ممدانی موفق شود حتی بخشی از برنامه هایش را اجرا کند، اقدامی تحول آفرین خواهد بود؛ نه فقط برای شهر او، بلکه برای کل ایالات متحده. او شاید در حال پرداختن به مشکلاتی منحصراً نیویورکی باشد، اما اگر یک کلان شهر با بیش از هشت میلیون نفر جمعیت ثابت کند که اتوبوس های رایگان، اجاره بهای کنترل شده و مراقبت یارانه ای از کودکان می تواند در چارچوب آمریکا کارساز باشد، این موفقیت می تواند الگویی برای بقیه کشور فراهم کرده و همزمان، نفسی تازه به حزب دموکرات بدمد.»
با این حال، تحلیلگران دیگری وجود دارند که معتقدند مهم ترین موانع بر سر راه موفقیت ممدانی، دموکرات های سنتی و مرکزگرا هستند. اما براکز، تحلیلگر روزنامه گاردین روز پنجشنبه 6 نوامبر در یادداشتی نوشت: «نتایج این هفته، ممدانی را به عنوان نیرویی مؤثر و الهام بخش در برابر فسادهای ترامپ مطرح می کند. با این حال، او برای پیشروی و فراتر رفتن از سطح سیاست نیویورک، نه تنها باید جمهوری خواهان را شکست دهد، بلکه باید از سد دروازه بانان و نگهبانان قدیمی حزب دموکرات، به ویژه چاک شومر و نانسی پلوسی نیز عبور کند؛ کسانی که گمان می کنم ممکن است او را حتی تهدیدآمیزتر و آزاردهنده تر از ترامپ بیابند.»
شکاف اجتماعی و سیاسی در آمریکا
پیروزی چهره ای با مشخصات زهران ممدانی، که آشکارا خود را یک سوسیال دموکرات معرفی می کند و پیشینه ی مهاجرتی دارد، در تضادی آشکار با گفتمان سیاسی حاکم در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ قرار می گیرد. این تقابل، به خودی خود، نه یک ناهنجاری سیاسی، بلکه نشانه ای بارز از شکاف های عمیق اجتماعی، اقتصادی و ایدئولوژیک در بافت جامعه آمریکا است.
درحالی که دولت ترامپ اغلب بر پایه ی ناسیونالیسم اقتصادی، محافظه کاری اجتماعی و نوعی پوپولیسم راست گرا استوار است که بر اول آمریکا (America First) و محدودیت های مهاجرتی تأکید دارد، ظهور ممدانی نمایانگر فعال شدن بخش متضادی از جامعه است. پیروزی او در یک حوزه ی انتخابیه شهری و بسیار متنوع مانند نیویورک، نشان می دهد که بخش قابل توجهی از رأی دهندگان، به ویژه در مراکز شهری، نه تنها سیاست های ملی حاکم را نمی پذیرند، بلکه فعالانه به دنبال آلترناتیوهایی رادیکال تر هستند.
این شکاف صرفاً سیاسی نیست، بلکه اقتصادی است. ممدانی با الهام از چهره هایی چون یوجین دبز و مارتین لوترکینگ، بر نقد صریح سرمایه داری، لزوم بازتوزیع ثروت، و ارائه خدمات اجتماعی همگانی مانند مسکن رایگان یا ارزان و مراقبت های بهداشتی عمومی تأکید می ورزد. این درخواست ها برای مداخله گسترده دولت در اقتصاد، مستقیماً در برابر فلسفه ی اقتصادی دولت ترامپ قرار می گیرد که عموماً بر مقررات زدایی و کاهش مالیات ها (به ویژه برای شرکت ها) متمرکز است.
پیروزی ممدانی همچنین نشان دهنده ی یک شکاف هویتی و نسلی است. او نماد بخشی از آمریکاست که مهاجرپذیر، چندفرهنگی و به طور فزاینده ای سکولار یا دارای تنوع مذهبی است. این گروه جمعیتی، که اغلب جوان تر هستند، نگرانی های متفاوتی نسبت به پایگاه رأی سنتی تر ترامپ دارند؛ نگرانی هایی که حول محور عدالت اجتماعی، نابرابری درآمدی و تغییرات اقلیمی می چرخد.
بنابراین، حضور همزمان ترامپ در کاخ سفید و ممدانی در یک مسند انتخابی، گواهی بر این است که ایالات متحده به دو قطب ایدئولوژیک کاملاً متمایز تقسیم شده است. این دو قطب نه تنها در مورد راه حل ها، بلکه حتی در مورد تعریف «مشکلات» اساسی کشور و ماهیت «رؤیای آمریکایی» نیز اشتراک نظر ندارند. پیروزی ممدانی، بیش از آنکه یک دستاورد محلی باشد، تجسم فیزیکی این واگرایی عمیق در سطح ملی است.
در این میان باید توجه داشت، رویاپردازی برای ریاست جمهوری ممدانی (مسئله ای که از نگاه قانون اساسی غیرممکن است) یا کسی با تفکر ممدانی در حال حاضر بسیار دور از دسترس است.