پیام آذری - شرق /متن پیش رو در شرق منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
پاییز امسال نه‌تنها تا به امروز برای بخش درخور توجهی از استان‌های کشور بارانی به همراه نداشته، بلکه آلودگی هوا از یک سو و شیوع ویروس آنفلوانزا از سوی دیگر، زیست مردم را در محاصره‌ای تنگ و تاریک قرار داده است. در‌حالی‌که تا همین چند سال پیش، بارش برف در آذرماه باعث تعطیلی مدارس می‌شد، در سال جاری، نه‌تنها برف و بارانی سهم مردم نشده، بلکه علاوه بر آلودگی هوای سالانه، ویروس آنفلوانزا نیز با فراگیری خود، به تعطیلی‌ها افزوده است؛ آن‌چنان که 36 شهر از هفت استان کشور، در روزهای شنبه و یکشنبه (یکم و دوم آذرماه) با تعطیلی ناشی از ویروس آنفلوانزا و آلودگی هوا مواجه شده‌اند. این گزارش در حالی منتشر می‌شود که کارگروه‌های جدیدی در استان‌های دیگر، تصمیم به تعطیلی روز یکشنبه (دوم آذر) گرفته‌اند.
تعطیلی 36 شهر از 7 استان کشور
آذرماه امسال با اطلاعیه‌های تعطیلی پشت سر هم در اقصا‌نقاط کشور آغاز شد. بر‌اساس تصمیم کارگروه اضطرار آلودگی هوای استان تهران، فعالیت تمام مهد‌های کودک و پیش‌دبستانی‌های استان تهران به‌جز فیروزکوه از شنبه اول آذر تا چهارشنبه پنجم آذر تعطیل است و طرح زوج و فرد شهر تهران از در منزل اجرا می‌شود. همچنین فروش مجوز روزانه طرح ترافیک توسط شهرداری ممنوع شد. این کارگروه همچنین مقرر کرد کارمندان دارای بیماری زمینه‌ای و تنفسی و قلبی و زنان باردار و دارای کودک خردسال با ارائه مستندات و هماهنگی می‌توانند از دورکاری استفاده کنند. غلامحسین مظفری، استاندار خراسان رضوی نیز از غیرحضوری‌شدن مدارس خبر داد و گفت: «به دلیل جلوگیری از شیوع آنفلوانزا در بین دانش‌آموزان مدارس مشهد، امروز هم به صورت غیرحضوری برقرار خواهد بود». او همچنین توضیح داد: «تصمیم‌گیری این بود که مدارس مشهد شنبه و یکشنبه تعطیل شوند و ادارات دایر خواهند بود و مشکلی در این زمینه نداریم؛ چراکه بیشترین گسترش بر‌اساس برآورد‌ها در بین دانش‌آموزان و مدارس بوده است و آنها غیرحضوری هستند». تعطیلی‌ها در آذربایجان شرقی هم برقرار شدند. معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان شرقی و رئیس کارگروه مدیریت اضطرار آلودگی هوا اعلام کرد: «مدارس تبریز، اسکو و بناب در روزهای شنبه و یکشنبه غیرحضوری اعلام می‌شود». ظفرمحمدی عصر جمعه هم با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «برابر مصوبه کمیته اضطرار آلودگی هوای استان آذربایجان شرقی، با توجه به افزایش غلظت آلاینده‌های جوی و آلودگی هوا، مقرر شد شنبه و یکشنبه، اول و دوم آذرماه، مدارس شهرستان تبریز (شامل نواحی پنج‌گانه، خسروشاه، باسمنج و سردرود) و مدارس شهرستان‌های اسکو و بناب در تمام مقاطع تحصیلی در نوبت‌های صبح و بعد‌از‌ظهر، به صورت غیرحضوری و از طریق سامانه شاد آموزش و پرورش برگزار شود. همچنین فعالیت مراکز سنجش نوآموزان بدو ورود به دبستان نیز در مناطق یادشده تعطیل خواهد بود. همچنین مقرر شد حملونقل عمومی سطح شهر تبریز از‌جمله مترو و اتوبوسرانی در این روزها به صورت رایگان خدمت‌رسانی کنند». کارگروه شرایط اضطرار آلودگی هوای استان مرکزی نیز چهارمین استانی بود که از تعطیلی‌ها خبر داد. این کارگروه با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «با توجه به روند افزایشی شاخص آلایندگی هوای شهرهای اراک، ساوه و شازند، تمامی دوره‌های آموزشی ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم در شهرهای اراک، ساوه و شازند و روستاهای کزاز، قدمگاه، اکبر‌آباد، رباط‌میل، ضامنجان، چقا، شهرجرد و حاجی‌آباد به صورت مجازی و در بستر شاد برگزار خواهد شد». همچنین با دورکاری مادران دارای کودکان زیر دو سال و کارمندان دارای بیماری زمینه‌ای موافقت شد و پایش و برخورد ویژه با صنایع آلاینده اطراف شهر و مستقر در شهرک‌های صنعتی توسط اداره کل حفاظت محیط زیست انجام می‌شود. نظارت و جلوگیری از فعالیت کارگاه‌های عمرانی که منجر به تشدید آلودگی هوا می‌شوند نیز طبق این اطلاعیه توسط شهرداری‌های اراک، ساوه و شازند مورد توجه ویژه قرار گرفت. بر این اساس، شهرهای اراک، ساوه، شازند و چند روستا در استان مرکزی، شهرهای اهواز، کارون، باوی، حمیدیه، شوشتر، دشت آزادگان و بندر ماهشهر در استان خوزستان، شهرهای تبریز، اسکو و بناب در آذریابجان شرقی، ارومیه در آذربایجان غربی، شهرهای مشهد، تبادکان، تربت‌حیدریه، نیشابور و تربت‌جام در استان خراسان و تمامی مهدکودک‌ها و پیش‌دبستانی‌های استان تهران به‌جز فیروزکوه در روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل شدند.
ریسک ابتلا در بالاترین میزان
«آمیتیس رمضانی»، استاد دانشگاه در بیماری‌های عفونی، رئیس انجمن متخصصین عفونی کشور و رئیس شبکه بیماری‌های نوپدپد و بازپدید، در گفت‌و‌گو با «شرق» به تبیین چرخه تکراری هرساله ویروس آنفلوانزا پرداخت: «ما در کشور یک چرخه ثابت از حضور و بروز ویروس آنفلوانزا داریم که سالانه با شروع فصل سرما، یعنی پاییز آغاز می‌شود. ابتدا نشانه‌های موردی آن را داریم و به مرور افزایش پیدا می‌کند و در اواخر آذرماه به پیک خود می‌رسد. هر سال هم با نوع A آغاز می‌شود. بعد و به تدریج کاهش ابتلا رخ می‌دهد و در میانه بهمن، نوع B این ویروس خودش را نشان می‌دهد. البته این نوع از هر جهت شدت کمتری دارد و در نتیجه کمتر هم خطرناک است. پیک آن خفیف‌تر است و در دسته ویروس مهاجم طبقه‌بندی نمی‌شود. اواخر فروردین این نوع از ویروس هم کمتر می‌شود و در فصل گرما به کف می‌رسد. امسال هم همان سیکل هرساله در جریان است و از نظر زمانی در حال حاضر در بدترین زمان ممکن هستیم که ریسک ابتلا در بالاترین حد خود قرار دارد». یکی از مواردی که سبب شده بعد از چند سال آنفلوانزا نگران‌کننده‌تر از گذشته به نظر برسد، احتمالا دور‌شدن از دوران پاندمی کروناست: «شیوع ویروس کرونا به مردم یاد داده بود از ماسک استفاده کنند، موارد بهداشتی را بیشتر از حالت طبیعی رعایت کنند و همچنین به ضدعفونی‌کردن دست‌هایشان و اشیا با الکل بپردازند. با فراموش‌شدن دوران کرونا و پاندمی، گویا آن ملاحظات هم به فراموشی سپرده شده است؛ و الا ویروس آنفلوانزایی که الان با آن درگیر هستیم، همان تایپ H3N2 است و تغییر خاصی نکرده. با توجه به اینکه بستر میزبان ویروس هم همان انسان است، ما متغیری دیگری هم نداریم؛ چون همان‌طورکه می‌دانید ویروس بسته به نوع میزبانش تغییر می‌کند». او با اشاره به افزایش تعطیلی مدارس، مشخصا به دلیل ویروس آنفلوانزا، به‌عنوان امری که تا به حال سابقه نداشته است، توضیح داد: «واکسن آنفلوانزا همیشه برای گروه‌های حساس توصیه می‌شود، اما ما کودکان به‌خصوص کودکان زیر پنج سال را هم در همین دسته قرار می‌دهیم؛ چراکه بدن و سیستم ایمنی آنها ضعیف‌تر است و امکان دارد شکل حادتری از بیماری را تجربه کنند. علت تعطیلی‌های مدارس هم به همین دلیل است، زیرا بیماری امکان دارد در بدن افراد بروزهای متفاوتی داشته باشد و بهتر است کودکان به‌خصوص زیر پنج‌ساله‌ها از این بیماری و ریسک بالای آن مصون بمانند».
دشواری ادغام آلودگی و بیماری
به گفته او متأسفانه تلفیق آلودگی هوا و ویروس شرایط را دشوارتر هم کرده است: «آلودگی هوا برای همه مردم مضر است و تهدید مهمی برای سلامت بشر است؛ از افزایش ریسک ابتلا به سرطان تا عفونت‌های متعدد. مهم‌ترین و محرزترین آنها اما عفونت‌های تنفسی است؛ چراکه با تنفس هوای آلوده، آلودگی از همان بینی وارد می‌شود و تا تحتانی‌ترین اندام‌های تنفسی هم پیش می‌رود و عملکرد آنها را مختل می‌کند. این تضعیف عملکرد سیستم تنفسی سبب می‌شود بدن مستعد ابتلا به ویروس‌های متعددی شود. از سوی دیگر، آلودگی هوا خود می‌تواند عامل بروز بیماری‌هایی همچون برونشیت مزمن و آسم شود». این استاد بیماری‌های عفونی در پایان توصیه‌هایی به مردم ارائه داد: «متأسفانه مردم راهکار زیادی برای محافظت از خود ندارند، اما توصیه ما این است که در چنین ایامی تا جای ممکن از حضور در فضای باز خودداری کنند. در خانه از دستگاه تصفیه هوا استفاده کنند. خوردن ویتامین‌ها و نوشیدن آب زیاد می‌تواند تا حدی کمک‌کننده باشد».
باید تصمیمات جدی‌تری می‌گرفتند
«بهزاد اشجعی»، کارشناس آلودگی هوا نیز به هم‌پوشانی دوباره یک ویروس و آلودگی هوا در کشور اشاره کرد: «ما دقیقا در دوران کرونا همین تجربه را داشتیم؛ هم‌پوشانی ویروس کرونا و آلودگی هوا که سبب می‌شد شرایط برای سلامتی مردم بدتر شود؛ چراکه هم بیماری و هم آلودگی هوا مستقیم و در ابتدا دستگاه تنفسی را هدف قرار می‌داد و پس از آن سراغ ارگان‌هایی همچون قلب و عروق و اعصاب می‌رفت. در نتیجه، سیستم تنفسی بدن در چنین شرایطی شکننده‌تر خواهد بود و مراجعات بیمارستانی نیز به بالاترین حد خود می‌رسد. در آن زمان، تصمیمات اخذ‌شده زیر سایه کرونا قرار می‌گرفت. حالا اما اگرچه این تصمیمات، یعنی تعطیلی برخی مدارس و برخی سطوح، ریشه در آیین‌نامه شرایط اضطرار دارد، اما به نظر می‌رسد با توجه به وخیم‌بودن اوضاع، شاید نیاز به تصمیمات جدی‌تری بود». به گفته اشجعی، اکنون همه مردم تحت تأثیر قرار دارند: «در حال حاضر نه‌فقط گروه‌های حساس، بلکه سلامت آحاد مردم جامعه در خطر است. خطراتی که برخی از آنها شاید در لحظه خود را نشان دهد و برخی دیگر اثرات درازمدتی داشته باشد. به همین دلیل، انتظار می‌رود تا تصمیمات هم جدی‌تر باشند. برای مثال، محدود‌کردن حضور افراد در سطح جامعه با کاهش ساعات اداری یا دورکاری می‌تواند یکی از این راهکارها باشد. اگر طبق آیین‌نامه شرایط اضطرار تصمیم‌گیری دراین‌باره را بر عهده خود رؤسای کارگروه‌ها می‌گذاشتند، می‌شد از کف آیین‌نامه عبور کرد و مداخلات قوی‌تری انجام داد، اما در حال حاضر مسئولان به همین سطح بسنده کرده‌اند». اگر قانون هوای پاک سال‌ها پیش در کشور اجرا می‌شد یا حداقل به سمت اجرای آن حرکت می‌شد، قطعا ما اوضاع بهتری داشتیم: «نه‌تنها قانون هوای پاک بلکه موارد دیگری نیز در قالب پیشنهاد‌های کارشناسی به مسئولان ارائه شدند که هزینه و زمان کمتری می‌طلبیدند. با وجود این، اجرای مهم‌ترین آنها هنوز در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است. اولین موضوع نوسازی ناوگان حملونقل عمومی کشور است. نوسازی یا تبدیل سوخت آنها یکی از جدی‌ترین مطالبات آن قانون بود. از سوی دیگر، موضوع موتورهای کاربراتوری است که طبق آخرین آمار بالای 10 میلیون از این موتورها در کشور وجود دارند که منبع اصلی آلودگی موتورسیکلت‌ها محسوب می‌شوند، اما اتفاقی در این زمینه هم نیفتاد. به طریق اولی منابع ثابت مثل نیروگاه‌ها و صنایع و سوخت مایع آنها از‌جمله مازوت به قرار سابق در جریان هستند. در نتیجه، نمی‌توان انتظار داشت شرایط آلودگی هوا در کشور ما بهتر شود».
بازار ![]()