بزرگنمايي:

پیام آذری- «خشنود علیزاده» روز دوشنبه در گفت‌وگویی افزود: درست است که با افزایش بارندگی و با پراکنش مناسب در یکسال می‌توان عملکرد بالایی در شرایط دیم به دست آورد، اما این تصور که اگر سالی پرباران نباشد یا خشکسالی باشد، تولید در شرایط دیم اقتصادی نخواهد بود، باور صحیحی نیست.

وی تاکید کرد: واقعیت این است که با مدیریت صحیح و رعایت اصول زراعت دیم می‌توان در نامناسب‌ترین شرایط محیطی نیز عملکرد اقتصادی از کشت دیم به دست آورد تا جایی که امکان تولید اقتصادی در شرایط خشکسالی بارها از طریق مزارع الگویی و ترویجی در عرصه‌های بهره‌برداران تحت شرایط نامساعد سال‌های کم‌باران و خشک نظیر سال زراعی 1400 - 1399 اثبات شده است.

رئیس موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور بیان کرد: حداقل خاکورزی و حفظ بقایای محصول قبلی در سطح خاک و انتخاب رقم اصلاح شده با رعایت تناوب و زمان کاشت صحیح از رمز و رازهایی است که می‌تواند ضامن تولید اقتصادی در زراعت دیم فارغ از شرایط سال پرباران و کم‌باران باشد.

«علیزاده» ادامه داد: تامین کودهای نیتروژن و فسفر مورد نیاز گیاه در زمان کاشت (مطابق تجزیه خاک و با روش جایگذاری)، رعایت عمق و تراکم کاشت، مبارزه با علف‌های هرز، آفت‌ها و بیماری‌ها مطابق دستورالعمل‌های فنی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور از دیگر مواردی است که تولید اقتصادی در زراعت دیم را فارغ از شرایط بارندگی تضمین می‌کند.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که پژوهش‌های این بخش به چه میزان در عمل به کار گرفته می‌شود، بیان کرد: این موسسه برای انتقال یافته‌های پژوهشی به عرصه‌ها و دیم‌زارها همواره پیشرو بوده و در این مسیر جهت‌گیری‌های مختلف داشته است.

به گفته وی اجرای آزمایش‌های تحقیقی و ترویجی، تسریع در انتقال یافته‌های تحقیقاتی، ساماندهی دیم‌زارهای کشور، انتخاب مشارکتی ارقام موسوم به «پی.وی.اس» و مشارکت در طرح‌های بین‌المللی و ملی از جمله این جهت‌گیری‌هاست. 

وی معرفی ارقام جدید بذرها به عنوان یافته‌های تحقیقاتی این موسسه را یادآوری کرد و اظهار داشت: این موسسه تحقیقاتی از بدو شروع فعالیت در سال 1372 تاکنون 87 رقم جدید از محصولات زراعی دیم و سازگار با اقلیم‌های گرمسیری، سرد و معتدل سرد را برای مناطق مختلف کشور معرفی کرده است. 

رئیس موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور اضافه کرد: 36 رقم از این تعداد به محصول استراتژیک گندم اختصاص دارد که 6 رقم آن مربوط به گندم «دوروم» است و جهت مصارف صنعتی از جمله تولید ماکارونی از آنها استفاده می‌شود.

«علیزاده» ادامه داد: دیگر ارقام معرفی شده از سوی این موسسه نیز شامل 17 رقم جو، 20 رقم حبوبات(15رقم نخود و پنج رقم عدس)، هفت رقم دانه‌های روغنی و هفت رقم گیاهان علوفه‌ای است.

وی بیان کرد: موسسه برای تحقق امر «تحقیق برای توسعه»، این ارقام جدید را همراه با بسته‌های زراعی شامل نیازهای خاک‌ورزی و مکانیزاسیون، تغذیه، کنترل آفت‌ها و بیماری‌ها و تمام عملیات مورد نیاز برای رسیدن به پتانسیل عملکرد معرفی کرده است.

وی این را هم مورد تاکید قرار داد که موسسه تحقیقات کشاورزی دیم از نظر فنی و کارشناسی مشارکت فعال در توسعه این بخش دارد و همواره تلاش کرده است تا نتیجه پژوهش‌ها و یافته‌های تحقیقاتی به عرصه‌های دیم کشور منتقل شود.

رئیس موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور بیان کرد: در سال 1399 فرصت مناسبی برای انتقال بیش از پیش یافته‌های تحقیقاتی به عرصه‌ها به وجود آمد و طرح موسوم به «جهش تولید در دیم‌زارها» در این موسسه تدوین شد که مورد استقبال معاونت زراعت و وزیر جهاد کشاورزی قرار گرفت. 

وی با اشاره به اینکه اجرای طرح «جهش تولید در دیم‌زارها» طی پاییز 1399 مورد توافق وزارت جهاد کشاورزی و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) قرار گرفت، بیان کرد: نقش موسسه در این طرح پنج ساله پشتیبانی فنی و تامین هسته‌های بذری است. 

وی اظهار داشت: در قالب این طرح افزایش بهره‌وری تمام محصولات زراعی دیم و همچنین افزایش سطح زیرِکشت دیم برخی محصولات نظیر گیاهان علوفه‌ای و دانه‌ها روغنی دیم در تمام مناطق دیم‌کاری کشور با توجه به امکانات و شرایط موجود مدنظر قرار گرفته است.

به گزارش ایرنا به نقل از کارشناسان بالای 90 درصد محصولات دنیا از طریق کشاورزی دیم تولید می‌شود اما در ایران تولید بخش اعظم محصولات آبی است و همین موضوع زمینه استفاده بی‌رویه از منابع آب‌های زیرزمینی را فراهم کرده است.

اکنون به نظر می‌رسد بسیاری از سیاست‌گذاری‌های کشور باید مبتنی بر پژوهش‌های کشاورزی دیم باشد تا جایی که چندی پیش معاون وقت وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی نیز اذعان کرد که موسسه تحقیقات کشاورزی دیم باید رهبری حل مسائل کشاورزی را در دست بگیرید و به سمت مسئله‌محوری حرکت کند. 

بخش ستادی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور در مراغه و معاونت آن در کرمانشاه قرار دارد؛ این موسسه دارای پنج ایستگاه‌ اصلی در مناطق مختلف کشور است که نماینده آن اقلیم به شمار می‌رود.

موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور دارای ایستگاه‌های تحقیقاتی متعدد در جای‌جای کشور است برای نمونه ایستگاه تحقیقاتی «مراغه» نماینده اقلیم سرد، ایستگاه «قاملو» در کردستان نماینده اقلیم بسیار سرد، ایستگاه «سرارود» در کرمانشاه نماینده اقلیم معتدل سرد، ایستگاه گچساران در کهکیلویه و بویراحمد نماینده اقلیم گرمسیری و ایستگاه «شیروان» در خراسان شمالی نماینده اقلیم معتدل سرد و خشک است.