پیام آذری - سینمای جهان عرب در یکی دو دهه اخیر پیشرفت زیادی داشته و فیلم‌ها و آثار خوبی را به جهان ارائه داده است

"از کفر ناحوم" تا "اینک بهشت": برترین فیلم های عربی
سینمای عرب که شامل فیلم‌های جهان عرب از کشورها و فرهنگ‌های مختلف می‌شود، طیف مختلفی از فیلم‌ها را در بر می‌گیرد. سینمای جهان عرب شامل کشورهایی همچون مصر، لبنان، مراکش، سوریه، عراق، کویت، الجزایر و تونس می‌شود و در این زمینه، مصر پیشگام است.
سینمای جهان عرب در یکی دو دهه اخیر پیشرفت زیادی داشته و فیلم‌ها و آثار خوبی را به جهان ارائه داده است. موضوع بیشتر فیلم های سینمای عرب اغلب بیان مشکلات و معضلات سیاسی و اجتماعی همچون نژادپرستی، حال و هوای جنگ، اسارت و .. است. در این فهرست سعی کرده‌ایم بیشتر فیلم‌های عربی برتر در قرن 21 را معرفی کنیم.
فیلم حالا کجا برویم؟ (Where Do We Go Now)
کشور: لبنان
کارگردان: نادین لبکی
ژانر: کمدی، درام
محصول: 2011
بازیگران: نادین لبکی، لیلا فواد، کلود مسوبا، آنتوانت النوفیلی
IMDb: 7/5
متاکرتیک: 60
راتن تومیتوز: 53٪

فیلم لبنانی حالا کجا برویم
فیلم Where Do We Go Now (حالا کجا برویم) کمدی درامی ساخته نادین لبکی، کارگردان و بازیگر لبنانی است که در واقع محصول مشترک لبنان، مصر، فرانسه و ایتالیا است. فیلم توانست برنده جایزه منتخب تماشاگران در جشنواره‌های سن سباستین، اسلو و تورنتو شود. حالا کجا برویم با داستانی فانتزی به دنبال یافتن راهی برای حل مشکل اعراب، مخصوصا مشکلات مردم لبنان است و با داستان خود به مخاطب یادآور می‌شود که در زندگی چیزهای مهم‌تری از تعصبات مذهبی وجود دارد و بد نیست گاهی مادرانه به کارهای خود نگاه کنیم. داستان فیلم در روستایی دورافتاده اتفاق می‌افتد که اقوام و مذاهب مختلف در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند تا این‌که آتش اختلاف‌های فرقه‌ای برپا می‌شود و زنان روستا از هر دو طرف با یکدیگر متحد می‌شوند تا صلح برقرار شود.
فیلم ذیب (Theeb)
کشور: اردن
کارگردان: ناجی ابو نوار
ژانر: ماجراجویی، درام، مهیج
محصول: 2014
بازیگران: جاسر عید، حسین سلامه، حسن متوسل، جک فاکس
IMDb: 7/2
متاکرتیک: 80
راتن تومیتوز: 97٪

فیلم درام و مهیج ذیب
فیلم Theeb (ذیب) ساخته ناجی ابو نوار، کارگردان اردنی-بریتانیایی است که در اسکار 2016 نامزد دریافت جایزه بهترین فیلم خارجی شد و بدین ترتیب اولین فیلم اردن بود که به این جایگاه رسیده است. فیلم ذیب یکی از بهترین فیلم های عربی است که توانسته جوایزی همچون بفتا، جایزه جشنواره ونیز، جایزه اسکرین آسیا پاسیفیک و بسیاری جوایز دیگر را به دست آورد. فیلم ذیب همچنین موضوعات مختلفی همچون جنگ جهانی اول و درگیری دولت عثمانی با قدرت‌های اروپایی، شورش‌های اعراب تحت حاکمیت عثمانی و تلاش برای استقلال، ورود دستاوردهای دنیای مدرن و تغییر در زندگی سنتی اعراب و … را در بر می‌گیرد. داستان فیلم درباره دو برادر صحرانشین در جریان جنگ بین انگلیسی‌ها و عثمانی‌ها در اوایل قرن بیستم است که با مردی انگلیسی همراه شده تا او را به چاه آبی که در دل صحرا و در کنار خط راه آهن قرار دارد برسانند. او ماموریت دارد که خط راه آهن را که وسیله تدارکات نظامی ترک های عثمانی است منفجر کند.
فیلم عمر (Omar)
کشور: فلسطین
کارگردان: هانی ابو اسعد
ژانر: جنایی، درام، عاشقانه
محصول: 2013
بازیگران: آدم بکری، لیم لوبانی، ولید فاروق زعتیر، سامر بشارات
IMDb: 7/5
متاکرتیک: 75
راتن تومیتوز: 90٪

فیلم عربی عاشقانه عمر
فیلم Omar (عمر) درامی فلسطینی ساخته هانی ابو اسعد، کارگردان مشهور فلسطینی است که توانست نامزد اسکار 2013 بهترین فیلم خارجی زبان شد و جوایزی همچون جایزه جشنواره کن، جایزه فیلم آسیا پاسیفیک و جایزه فیلم دبی را به دست آورده است. داستان فیلم عمر درباره پسری به نام عمر، یک نانوای فلسطینی است که از دیوار حائل بالا می‌رود تا با عشق خود نادیا دیدار کند. اما در شب او مبارزی است که به همراه دوستان دوران کودکی‌اش به ارتش اسرائیل حمله می‌کند.
فیلم اینک بهشت (Paradise Now)
کشور: فلسطین
کارگردان: هانی ابو اسعد
ژانر: جنایی، درام، مهیج
محصول: 2005
بازیگران: قیس ناشف، علی سلیمان، لبنی ازابال
IMDb: 7/4
متاکرتیک: 71
راتن تومیتوز: 89٪

فیلم عربی اینک بهشت
فیلم Paradise Now (اینک بهشت) ساخته هانی ابو اسعد یکی از بهترین فیلم های عربی و اولین فیلم فلسطینی است که نامزد اسکار بهترین فیلم خارجی شد و توانست گلدن گلوب بهترین فیلم خارجی، جایزه جشنواره فیلم برلین، جایزه فیلم اروپا، جایزه ایندیپندنت اسپریت و … را به دست آورد. فیلم اینک بهشت، یکی از درخشان‌ترین فیلم‌های هانی ابو اسعد است. فیلمی راحت و روان که مدام بیننده را در تعلیق نگه می‌دارد و دیدگاه او را در مورد قضاوت کردن افراد، تغییر می‌دهد. داستان فیلم درباره دو مرد جوان فلسطینی است که قصد دارند در اسرائیل عملیات انتحاری انجام دهند.
فیلم وجده (Wadjda)
کشور: عربستان
کارگردان: حیفا المنصور
ژانر: کمدی، درام
محصول: 2012
بازیگران: وعد محمد، ریم عبدالله، عبدالرحمن الجهنی
IMDb: 7/5
متاکرتیک: 81
راتن تومیتوز: 99٪

فیلم عربی کمدی وجده
فیلم Wadjda (وجده) اولین فیلم بلند عربستان است که به عنوان نماینده این کشور در اسکار شرکت کرد و همچنین اولین فیلمی است که به طور کامل در عربستان فیلمبرداری شده است. وجده همچنین اولین فیلم به کارگردانی یک فیلمساز زن عربستانی است که هنگام ساختش حتی سینمایی در عربستان نبود اما توانست جوایز زیادی را از جشنواره‌های مختلف فیلم به دست آورد. فیلم وجده که یکی از بهترین فیلم های عربی است، بخشی از مشکلات زنان عربستان را بیان می‌کند. داستان فیلم درباره وجده، دختر 10 ساله عربستانی است که آرزو دارد دوچرخه سبز رنگی را که در راه مدرسه دیده است را بخرد تا با پسر همسایه، به نام عبدالله، مسابقه بدهد. با وجود این‌که دوچرخه سواری دختران تابوشکنی بزرگی است اما وجده تلاش می‌کند تا پول خریدن آن را از طریق شرکت در مسابقه قرآن به دست آورد.
فیلم عربی توهین (The Insult)
کشور: لبنان
کارگردان: زیاد دوئیری
ژانر: جنایی، درام
محصول: 2017
بازیگران: عادل کرم، کامل الباشا
IMDb: 7/7
متاکرتیک: 77
راتن تومیتوز: 87٪

فیلم جنایی عربی توهین
فیلم The Insult (توهین) آخرین ساخته‌ی زیاد دوئیری، کارگردان لبنانی است که موفق شد نامزد بهترین فیلم خارجی زبان اسکار 2018شود. مضمون فیلم توهین هم درباره رنج‌ها و تبعیض‌ها در جامعه لبنان است که در آن، زخم‌های قدیمی ممکن است هر لحظه سر باز کنند و تعادل ظریفی که ایجاد شده است را به یک باره از بین ببرند. داستان فیلم درباره دو مرد با زمینه‌های فرهنگی متفاوت است که درباره مشکلی کم‌اهمیت جر وب حث می‌کنند، دعوایی که بی‌دلیل بزرگ می‌شود و مشکلات بیشتری را به همراه می‌آورد.
فیلم بیروت غربی (West Beirut)
کشور: لبنان
کارگردان: زیاد دوئیری
ژانر: کمدی، درام، عاشقانه
محصول: 1998
بازیگران: رامی دوئیری، محمد شماس، رولا الامین، کارمن لبوس
IMDb: 7/7
راتن تومیتوز: 94٪

بیروت غربی
فیلم West Beirut (بیروت غربی) یکی دیگر از بهترین فیلم های عربی و محصول لبنان به کارگردانی زیاد دوئیری است که توانست جوایز مختلفی به دست آورد اما زمانی که به عنوان نماینده لبنان در اسکار معرفی شد نتوانست به فهرست نامزدها راه یابد. داستان فیلم در زمان جنگ داخلی لبنان در سال 1975 اتفاق می افند؛ زمانی که بیروت به دو قسمت تقسیم شده و مسلمانان در غرب و مسیحیان در شرق این شهر زندگی می کنند. طارق در دبیرستان به همراه دوستش عمر در حال فیلمبرداری با سوپر 8 است. او در ابتدای صبح سر صف با خواندن سرود عربی به جای سرود ملی به زبان فرانسوی، ایجاد اخلال می‌کند و نیز از کلاس توسط معلم اخراج می‌شود. اما ناگهان صحنه کشتار عده‌ای شهروند توسط شبه نظامیان مسلح در خیابان را به چشم می‌بیند و اینچنین جنگ داخلی لبنان در فیلم آغاز می‌شود.
فیلم اسما (Asmaa)
کشور: مصر
کارگردان: عمرو سلامه
ژانر: درام
محصول: 2011
بازیگران: هند صبری، ماجد الکدوانی، هانی عادل
IMDb: 8/2
راتن تومیتوز: 90٪

فیلم مصری اسما
فیلم اسما (Asmaa) درامی مصری ساخته عمرو سلامه و یکی از تاثیرگذارترین و بهترین فیلم های عربی است که موضوع آن حول محور یک زن مبتلا به بیماری ایدز است و به علت ساختار قدرتمندی که دارد در بین فیلم‌های عرب زبان چند سال اخیر، تبدیل به یک فیلم شاخص و مهم شده است. این فیلم بر اساس یک داستانی واقعی ساخته شده و بر تنهایی اسما (زن مبتلا به ایدز) تاکید دارد و آن را به گونه‌ای به تصویر می‌کشد که نمادی از زن‌های دیگر جامعه مصر هم باشد.
فیلم کفرناحوم (Capernaum)
کشور: لبنان
کارگردان: نادین لبکی
ژانر: درام
محصول: 2018
بازیگران: زین الرافعی، یوردانوس شیفراو، بولواتیف بانکول، نادین لبکی
IMDb: 8/4
متاکرتیک: 75
راتن تومیتوز: 90٪

فیلم عربی کفرناحوم
یکی دیگر از بهترین فیلم های عربی که افتخارات زیادی را به همراه داشته، فیلم کفرناحوم (Capernaum)، به نویسندگی، کارگردانی و بازیگری نادین لبکی است که به جز کفرناحوم فیلم‌هایی همچون فیلم کارامل (Caramel)، حالا کجا برویم (Where Do We Go Now) و ریو دوستت دارم (Rio, I Love You) را در کارنامه خود دارد. نقش اصلی فیلم کفرناحوم را پسری 12 ساله به نام زین الحاجی (با بازی زین الرافعی) ایفا کرده است که توانست در اولین نقش آفرینی خود جایزه هیئت داوران جشنواره کن، جایزه جشنواره فیلم نیو مکزیکو، جایزه جشنواره بین‌المللی فیلم آنتالیا و جایزه جشنواره فیلم آسیا پاسیفیک را به دست آورد. فیلم هم نامزد دریافت اسکار، گلدن گلوب و بفتا شد و جوایز زیادی از جمله جایزه ویژه جشنواره کن را به دست آورد. در جشنواره فیلم کن با تشویق 15 دقیقه‌ای حاضرین مواجه شد. فیلم Capernaum همچنین تبدیل به پرفروش‌ترین فیلم عربی و پرفروش‌ترین فیلم خاورمیانه شده است. داستان فیلم داستان پسر بچه‌ای 12 ساله به نام زین است که در خانواده‌ای فقیر و پرجمعیت و در شرایطی بد زندگی می‌کند، پس از اتفاقاتی که برایش می‌افتد از والدینش در دادگاه برای به دنیا آوردنش شکایت می‌کند.
منبع: vitalmagz.com